Chẩn đoán bại não bằng kỹ thuật chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh

Chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh (tractography) hay chụp cộng hưởng từ khuếch tán sức căng (DTI - Diffusion Tensor Imaging) là một kỹ thuật hình ảnh tiên tiến, áp dụng trong chẩn đoán bệnh lý thần kinh như chẩn đoán xác định bại não khi nghi ngờ có tổn thương sợi trục hoặc cần tìm liên quan giữa tổn thương và sợi trục để tránh tổn thương sợi trục khi can thiệp vào tổn thương.

Bại não (hay liệt não) là một nhóm tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến sự kiểm soát các vận động cũng như tư thế. Nguyên nhân gây ra bệnh do một hoặc nhiều phần của bộ não có chức năng điều khiển cử động bị tổn thương nên người bệnh không thể vận động động các cơ của mình một cách bình thường. Triệu chứng của bệnh diễn ra từ nhẹ tới nặng, gồm cả những dạng thức tê liệt.

Chẩn đoán bại não được xác định chủ yếu bằng việc đánh giá khả năng cử động của trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ. Một số trẻ bại não có trương lực cơ thấp nên nhìn chúng có vẻ nhẹ cân. Những trẻ mắc bệnh bại não khác có trương lực cơ tăng nên trông chúng có vẻ rắn chắc, một số trường hợp trương lực cơ biến thiên (lúc tăng, lúc giảm).

Để chẩn đoán bại não các bác sĩ cũng yêu cầu làm thêm các xét nghiệm phân hình não ví dụ như chụp cộng hưởng từ (Magnetic Tesonance Imaging - MRI), chụp điện toán cắt lớp (Computed Tomography - CT scan), hoặc siêu âm. Đôi khi những xét nghiệm này cũng giúp chẩn đoán bại não và xác định được nguyên nhân của bại não.

2.1. Đối tượng áp dụng

Chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh được chỉ định trong những trường hợp sau:

• Các bệnh lý u não xâm lấn hoặc nằm cạnh các bó sợi trục
• Chẩn đoán xác định bệnh bại não
• Xơ cứng đa ổ, tổn thương chất trắng trong bệnh nhồi máu, chảy máu,...
• Các tổn thương dị dạng mạch máu não, cần tìm mối liên quan vùng dị dạng với bó sợi trục
• Dị dạng bẩm sinh: lạc chỗ chất xám, bệnh não chẻ
• Động kinh

Tuy nhiên kỹ thuật này không được áp dụng với những người bệnh mang trên người máy tạo nhịp tim. Đây là trường hợp chống chỉ định tuyệt đối với phương pháp này. Bên cạnh đó những người bệnh sợ ánh sáng, sợ nằm một mình hay tăng động, không có khả năng nằm yên cũng không được chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh. Ngoài ra, khi thực hiện kỹ thuật cũng yêu cầu bệnh nhân tháo toàn bộ những trang sức, vật dụng kim loại trên người.

2.2. Ưu điểm của kỹ thuật

• Hình ảnh khuếch tán theo lực là kỹ thuật hình ảnh phát triển từ hình ảnh cộng hưởng từ khuếch tán đơn giản. Kỹ thuật này cho phép xác định hướng và độ lớn của sự khuếch tán.
• Khả năng phát hiện đường đi của các bó sợi thần kinh trong não sử dụng hình ảnh khuếch tán theo lực được gọi là hình bó sợi thần kinh. Kỹ thuật này cho phép tạo ra hình ảnh hai hay ba chiều từ hình bó sợi thần kinh của hệ thống các sợi thần kinh não.
• Trong bệnh lý u não, kỹ thuật chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh cũng cho phép xác định sự xâm lấn hay đè đẩy từ các bó sợi thần kinh, liên quan u não và các sợi thần kinh các thông tin rất quan trọng trong lập kế hoạch điều trị u não.
• Chụp cộng hưởng từ khuếch tán cung cấp thêm những thông tin quan trọng về các quá trình bệnh lý ở sọ não như chẩn đoán bại não mà kỹ thuật cộng hưởng từ thường quy không thể hoặc rất khó đánh giá như trong bệnh lý u, viêm, rối loạn chất trắng...

2.3. Nhược điểm của kỹ thuật

Hiện vẫn chưa có bằng chứng chứng minh về tác hại của từ trường của chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh đối với cơ thể. Tuy nhiên, từ trường cao của máy có thể gây hại đến các thiết bị cấy – ghép bằng kim loại bên trong cơ thể. Vì vậy, tất cả các vật kim loại cần được lấy ra khỏi người bệnh nhân trước khi chụp cộng hưởng từ. Trước khi chụp, bệnh nhân cần thông báo cho nhân viên y tế phòng chụp cộng hưởng từ về các thông tin như: có đặt máy trợ thính, van tim nhân tạo, cấy ghép thiết bị điện tử, kim loại, răng giả... trong người hay không.Trừ khi thật cần thiết, nếu không không nên sử dụng kỹ thuật này với các bệnh nhân mang thai ở quý đầu.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park và bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City hiện là những bệnh viện lớn có thiết bị máy móc hiện đại phục vụ quy trình khám chữa bệnh nói chung và các kỹ thuật chụp hiện đại cho chẩn đoán xác định bệnh bại não nói riêng.

Tại hai bệnh viện này đang áp dụng phương pháp Chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh (tractography) hay Chụp Cộng hưởng từ khuếch tán sức căng (DTI - Diffusion Tensor Imaging), sử dụng máy chụp cộng hưởng từ Pioner GE 3Tesla.

Bệnh nhân thực hiện chụp cộng hưởng từ các bó sợi thần kinh tại Vinmec sẽ được đội ngũ các nhân viên hỗ trợ, nhân viên kỹ thuật hướng dẫn rõ ràng các thao tác, quy trình chụp, vấn đề an toàn tốt nhất, đảm bảo cho hình ảnh chẩn đoán tốt mà không ảnh hưởng xấu tới bệnh nhân. Đội ngũ bác sĩ thực hiện giàu chuyên môn, kinh nghiệm, bao gồm:

• Thạc sĩ, Bác sĩ Ngô Văn Đoan - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
• Bác sĩ Chuyên khoa I Nguyễn Thanh Hải - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
• Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Thị Hậu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
• Bác sĩ Nguyễn Quỳnh Giang - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
• Bác sĩ Trần Hải Đăng - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Với những nền tảng này, Khoa Chẩn đoán hình ảnh của Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec Central Park và Vinmec Times City có thể phát hiện và chẩn đoán bại não bằng kỹ thuật chụp cộng hưởng từ từ các bó sợi thần kinh một cách chính xác, nhanh chóng, mang lại hiệu quả điều trị cao.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán bại não