Đặc điểm của những trẻ có năng khiếu

Năng khiếu là thứ mà các bậc cha mẹ luôn muốn tìm kiếm và phát triển ở trẻ càng sớm càng tốt. Nhưng làm cách nào để nhận biết trẻ có năng khiếu đặc biệt?

Một đứa trẻ có thể thể hiện năng khiếu ở độ tuổi còn rất nhỏ, thậm chí là lúc mới sinh. Dấu hiệu của năng khiếu ở trẻ sơ sinh bao gồm nhu cầu ngủ ít hơn và tỉnh táo khác thường. Một số nghiên cứu còn cho thấy các bé có năng khiếu đặc biệt cần được khuyến khích và hỗ trợ.

Năng khiếu cũng có thể được phát hiện ở những trẻ mới biết đi. Mức năng lượng cao và sự tò mò mãnh liệt chính là dấu hiệu nhận biết trẻ có năng khiếu đặc biệt ở giai đoạn này. So với những đứa trẻ khác, trẻ có năng khiếu sẽ có xu hướng đạt các mốc phát triển sớm hơn.

Tuy nhiên không phải đứa trẻ nào có năng khiếu cũng vậy. Đôi khi các cột mốc phát triển của bé lại xuất hiện muộn hơn. Chẳng hạn như một số trẻ có năng khiếu không bắt đầu nói chuyện cho đến khi chúng lên 2. Bởi vậy, cha mẹ phải tìm hiểu năng khiếu của trẻ nhằm phát triển và thúc đẩy điều này ở trẻ.

Theo Hiệp hội Quốc gia về trẻ có năng khiếu của Hoa Kỳ (NAGC) thì những đứa trẻ có năng khiếu thường có năng lực học tập và suy luận rất đặc biệt. Hoặc nằm trong top 10% những người có kỹ năng vượt trội trong một hoặc nhiều lĩnh vực như nghệ thuật, ngôn ngữ, toán học hay kỹ năng vận động ( thể thao, nhảy, vẽ...).

Những đứa trẻ thể hiện khả năng vượt trội trong một lĩnh vực nào đó thường có một số đặc điểm như sau:

• Trí tuệ
  • Chỉ số IQ của trẻ cao hơn mức bình thường
  • So với các bạn cùng trang lứa, trẻ đạt các mốc phát triển vượt trội hơn
  • Trẻ có khả năng vượt trội trong một lĩnh vực cụ thể nào đó, chẳng hạn như khả năng nghệ thuật, khả năng tính toán...
  • Có thể ghi nhớ sự kiện dễ dàng và có thể nhớ lại những thông tin khó hiểu được học từ video hoặc sách vở
  • Có khả năng hiểu các khái niệm trừu tượng và phức tạp
  • Trẻ sở hữu vốn từ vựng phong phú hơn so với bạn bè cùng trang lứa
  • Trẻ sở hữu khả năng lập luận, tuy duy logic vượt trội
  • Khả năng ghi nhớ thông tin tốt
  • Trẻ thích thú tìm hiểu về các hiện tượng mang tính trật tự
  • Thường đưa ra những ý tưởng bất ngờ, tìm ra những mối liên kết giữa các ý tưởng, sự vật, sự việc không có sự liên quan đến nhau
  • Có sự hiếu kỳ với các sự vật, hiện tượng xung quanh
  • Có khả năng biểu đạt độc đáo bằng ngôn ngôn ngữ cả viết và nói
• Khả năng sáng tạo
  • Có nhiều ý tưởng và phát minh sáng tạo
  • Nhanh trí và có khiếu hài hước
  • Có trí tưởng tượng phong phú
  • Trẻ có tư duy độc lập và không quan tâm tới các chuẩn mực xã hội
  • Trẻ thích thú với những trải nghiệm mới và có nhiều sở thích
• Hành vi
  • Trẻ không ngừng tò mò về các sự vật, hiện tượng. Đặt nhiều câu hỏi khiến cha mẹ đau đầu
  • Trẻ có thể tập trung vào một nhiệm vụ trong khoảng thời gian dài
  • Có niềm đam mê và sở thích riêng
  • Có quyết tâm cao và kiên trì trong các lĩnh vực mà trẻ yêu thích
• Tình cảm
  • Trẻ bộc lộ những cảm xúc mãnh liệt
  • Rất nhạy cảm và đồng cảm với cảm xúc của người khác
  • Tự nhận thức được tình cảm một cách bất thường và có thể cảm thấy khác với những người khác
  • Có thể dễ bị tổn thương về cảm xúc và cần được hỗ trợ tinh thần mạnh mẽ
  • Có thể duy tâm và có ý thức công bằng
  • Có thể đạt đến mức độ thất vọng cao khi gặp khó khăn trong việc đáp ứng kỳ vọng của bản thân hoặc của người khác

Chỉ số IQ của trẻ ở mức trung bình từ 85 đến 115. Trẻ có chỉ số IQ từ 130 được coi là trẻ có năng khiếu. Chỉ số IQ của trẻ cao hơn 150 được có là có năng khiếu đặc biệt.

Các bài kiểm tra chỉ số IQ thường được đưa ra để xác định những đứa trẻ có năng khiếu đặc biệt, tuy nhiên đây không phải là phương pháp duy nhất được sử dụng. Các đánh giá khách quan và chủ quan khác cũng được áp dụng để phát hiện tài năng của trẻ.

Hiện vẫn có nhiều ý kiến khác nhau về thời điểm kiểm tra năng khiếu của trẻ, liệu có nên kiểm tra khi trẻ còn ở độ tuổi mẫu giáo hay không?. Hầu hết các chuyên chuyên gia đều cho rằng rất khó để kiểm tra chính xác chỉ số IQ ở trẻ em dưới 6 tuổi. Nhưng IQ là một trong số rất nhiều yếu tố được sử dụng để xác định xem trẻ có năng khiếu hay không.

Nếu con bạn học mẫu giáo, hãy tìm hiểu xem nhà trường có thể giới thiệu một chuyên gia hoặc nhà giáo dục phát triển trẻ em để đánh giá những đứa trẻ có năng khiếu hay không. Phụ huynh và giáo viên có thể được yêu cầu viết cảm nhận của họ. Phản hồi này, kết quả kiểm tra, phỏng vấn và sự quan sát của đứa trẻ thường được xem xét cùng nhau.

Một lựa chọn khác là bạn có thể hỏi ý kiến ​​bác sĩ, người có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia phát triển trẻ em, giúp đánh giá trẻ về năng khiếu.

Một đứa trẻ có thể vừa có năng khiếu vừa mắc một vấn đề nào đó, chẳng hạn như tự kỷ, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc khuyết tật học tập. Trên thực tế cho thấy, chỉ số IQ trung bình của một đứa trẻ mắc chứng khó đọc thường cao hơn so với những người bình thường.

Trong nhiều trường hợp, trẻ được chẩn đoán mắc khuyết tật học tập trong khi năng khiếu vẫn chưa được phát hiện. Nếu bạn nghi ngờ rằng con mình có thể mắc chứng này và có tiềm năng đạt thành tích cao, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ nhi khoa về cách giải quyết các nhu cầu giáo dục của con bạn.

Hầu hết các trẻ mẫu giáo có năng khiếu đặc biệt sẽ không cần phải đăng ký vào một chương trình đặc biệt ngay lập tức, tuy nhiên bạn có thể truyền cảm hứng cho trẻ theo nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như:.

• Khuyến khích chơi giả vờ bằng cách cung cấp các đạo cụ thú vị để con bạn có thể diễn lại những trải nghiệm trong thế giới thực hoặc những câu chuyện do chính mình tạo ra.
• Đọc sách cùng trẻ để thúc đẩy óc sáng tạo, trí tưởng tượng và sở thích khám phá của trẻ.
• Cho phép trẻ chơi các trò chơi và câu đố dành cho trẻ lớn hơn, nhưng hãy nhẹ nhàng nói với trẻ để trẻ không bị quá tải hoặc thất vọng về bản thân khi không giải được.
• Đưa trẻ đến bảo tàng thực hành, thư viện và những địa điểm thân thiện với trẻ em khác khuyến khích học tập thông qua tương tác.
• Tìm những đứa trẻ và bạn đồng trang lứa khác phù hợp với khả năng trí tuệ của trẻ.

Năng khiếu có thể mở ra cơ hội, nhưng nó cũng có thể đi kèm với những thách thức về mặt tình cảm và xã hội đối với trẻ .

Trẻ có năng khiếu nghĩa là trẻ được trải nghiệm với thế giới khác, điều này đòi hỏi sự hỗ trợ thêm từ cha mẹ và những người khác trong cuộc sống của trẻ.

Hầu hết những đứa trẻ có năng khiếu có thể phát triển không đồng bộ, có nghĩa là chúng có thể tiến bộ trong một số lĩnh vực sớm hơn đối với những đứa trẻ khác và thậm chí có thể thụt lùi so với bạn bè cùng lứa về một số mặt. Hãy tưởng tượng trẻ 5 tuổi, khả năng đọc ở trình độ lớp 3, có kỹ năng xã hội tương tự như những đứa trẻ 5 tuổi khác, nhưng có kỹ năng vận động của một đứa trẻ nhỏ hơn nhiều. Sự khác biệt này tạo ra lỗ hổng trong sự phát triển toàn diện của trẻ.

Một số trẻ có năng khiếu nhận ra chúng "khác biệt" so với các bạn cùng lứa tuổi. Điều này có thể khiến họ cảm thấy bị cô lập và thu mình hoặc trở thành đối tượng bị bắt nạt. Chúng có thể cố gắng che giấu những khả năng đặc biệt của mình để hòa nhập với những đứa trẻ cùng trang lứa.

Những đứa trẻ có năng khiếu có thể bắt đầu cảm thấy thất vọng tột độ vì chúng có thể suy nghĩ nhanh hơn những gì chúng có thể thể hiện hoặc vì trẻ lo lắng về việc đáp ứng kỳ vọng của chính bản thân và của người khác. Nếu con bạn có vẻ tức giận hoặc thất vọng bất thường, hãy cân nhắc tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia sức khỏe tâm thần.

Trên đây là những dấu hiệu để nhận biết trẻ có năng khiếu đặc biệt, cha mẹ có thể tham khảo để giúp con yêu phát triển khả năng của bản thân.

Nguồn tham khảo: babycenter.com