Quản lý, chăm sóc sau phẫu thuật Kasai ở trẻ bị teo đường mật bẩm sinh

Bài viết được viết bởi BS Bùi Thị Hằng, Đơn nguyên Kỹ thuật cao Điều trị bại não và Tự kỷ - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Teo đường mật bẩm sinh ở trẻ là căn bệnh nguy hiểm, cần được điều trị sớm. Phẫu thuật là phương pháp điều trị tối ưu nhất hiện nay. Sau phẫu thuật, bé cần được chăm sóc kỹ lưỡng, tránh bị nhiễm trùng đường mật và tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Trẻ sau phẫu thuật Kasai cần được chăm sóc y tế bao gồm các vấn đề dưới đây:

• Thuốc lợi mật;
• Cung cấp chất dinh dưỡng;
• Cung cấp vitamin tan trong dầu;
• Dự phòng nhiễm trùng đường mật;
• Xử trí tăng áp lực tĩnh mạch cửa và hậu quả của nó.

Các bác sĩ khuyến nghị bệnh nhân sử dụng thuốc lợi mật ursodeoxycholic acid (UDCA) sau phẫu thuật Kasai.

Liều thuốc lợi mật UDCA từ 15 mg đến 30 mg/kg/ngày và không nên uống quá 30 mg/kg/ngày để tránh độc tính tiềm ẩn. Nên dừng liệu pháp UDCA khi mức bilirubin toàn phần vượt quá 15 mg/dl (257 micromol/l). Một số nghiên cứu cho thấy lợi ích của thuốc lợi mật trong điều trị bệnh lý teo đường mật bẩm sinh là giảm các đợt nhiễm trùng đường mật, tăng lưu lượng mật tuy nhiên thiếu bằng chứng xác thực từ các thử nghiệm ngẫu nhiên.

Các thuốc thuộc nhóm này chưa chứng minh được vai trò trong điều trị teo đường mật sau phẫu thuật Kasai, mặt khác thuốc lại có nhiều tác dụng phụ . Tuy nhiên, trong một số trường hợp thì bác sĩ có thể vẫn lựa chọn sử dụng glucorticoid để điều trị cho một số các ca bệnh.

Đây là vấn đề thường gặp của ở trẻ teo đường mật bẩm sinh và khó khắc phục. Dinh dưỡng kém là một trong những vấn đề lâm sàng quan trọng và là một trong những chỉ định ghép gan phổ biến nhất.

Nhu cầu Calo: Một số yếu tố góp phần gây suy dinh dưỡng ở trẻ bị teo mật bẩm sinh bao gồm: kém hấp thu do ứ mật, tình trạng viêm gan mạn tính, và không có túi mật. Bởi vì kém hấp thu và thay đổi chuyển hóa, tổng nhu cầu năng lượng ở trẻ nhũ nhi bị teo mật bẩm sinh xấp xỉ 130 đến 150 phần trăm so với tổng nhu cầu năng lượng của trẻ nhũ nhi khỏe mạnh. Để bù đắp lại sự mất hoặc dị hóa, thì nhu cầu đạm (protein) hàng ngày của trẻ nhũ nhi là từ 3-4 g/kg/ngày và 2 đến 3 g/kg/ngày ở trẻ em.

Để đạt được nhu cầu dinh dưỡng này, một số biện pháp được thực hiện như sau:

Ở trẻ nhũ nhi: có thể cho trẻ dùng sữa công thức cô đặc hoặc sữa mẹ được vắt ra nhằm tăng cường năng lượng cho trẻ

Sau phẫu thuật Kasai có thể cho trẻ sử dụng loại sữa năng lượng cao 24 Kcal/Oz. Nếu trẻ vẫn bị chậm phát triển có thể sử dụng loại sữa năng lượng cao hơn 27 Kcal/Oz. Khi trẻ lớn hơn thì có thể bổ sung năng lượng vào thức ăn đặc.

Tất cả trẻ em bị vàng da do teo mật bẩm sinh phải được cung cấp các vitamin tan trong dầu theo bảng dưới đây.

Sau khi tình trạng vàng da được giải quyết và các vitamin được cung cấp đầy đủ thì trẻ có thể chuyển sang sử dụng loại vitamin tổng hợp liều tiêu chuẩn.

Tuy nhiên, nên tiếp tục theo dõi thường xuyên nồng độ vitamin để điều chỉnh liều lượng vitamin cung cấp tránh thiếu hoặc thừa.

Trẻ sau phẫu thuật dẫn lưu mật thành công phải theo dõi các biến chứng là nhiễm trùng đường mật và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Ngoài ra, còn cần phải theo dõi tình trạng thiếu vitamin tan trong dầu đã nói ở trên.

• Nhiễm trùng đường mật

Đây là một biến chứng thường gặp ở bệnh nhân bị teo đường mật đã phẫu thuật Kasai thành công. Tỷ lệ viêm đường mật ở những bệnh nhân này là từ 40 đến 90%, với phần lớn bệnh nhân trải qua ít nhất một đợt trước hai tuổi. Các bác sĩ lâm sàng cần nghi ngờ trẻ bị viêm đường mật khi trẻ có biểu hiện sốt mà không rõ nguồn nhiễm trùng, đặc biệt nếu sốt đi kèm với phân giảm tiết mật, trẻ biểu hiện khó chịu và các bất thường xét nghiệm.Vì viêm đường mật có thể đe dọa đến tính mạng và có thể ảnh hưởng đến tiên lượng ngắn hạn và dài hạn, các bác sĩ lâm sàng kê đơn kháng sinh dự phòng ít nhất một năm sau phẫu thuật Kasai. Các thử nghiệm nhỏ không được kiểm chứng cho thấy lợi ích của điều trị dự phòng bằng kháng sinh lớn hơn nguy cơ kháng kháng sinh

• Kháng sinh dự phòng

Trimethoprim-sulfamethoxazole (4 mg / kg / ngày trimethoprim và 20 mg / kg / ngày sulfamethoxazole) hoặc neomycin (25 mg / kg / ngày chia bốn lần mỗi ngày) có hiệu quả như nhau trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm đường mật.

• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa

Đặc điểm viêm gan mật mạn tính của teo mật bẩm sinh dẫn đến xơ gan mật tiến triển. Xơ gan mật gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa, có thể dẫn đến chảy máu tĩnh mạch và cổ trướng. Việc phát triển lách to hoặc giảm số lượng tiểu cầu sau phẫu thuật Kasai gợi ý khả năng tiến triển tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Nếu tăng áp lực tĩnh mạch cửa dẫn đến chảy máu tĩnh mạch, biến chứng này thường được kiểm soát bằng liệu pháp tiêm xơ hóa hoặc thắt mạch bằng băng chun.

Nếu cổ trướng phát triển và nghiêm trọng để ảnh hưởng đến chức năng hô hấp, nó thường được điều trị bằng phương pháp nội soi sau đó dùng thuốc lợi tiểu mãn tính, thuốc chẹn beta, hạn chế muối và / hoặc nước, hoặc kết hợp các biện pháp can thiệp trên.

Để bảo vệ sức khỏe của trẻ, bạn nên phẫu thuật tại những cơ sở y tế uy tín. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.

Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế rộng rãi, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.

Nguồn tham khảo: uptodate.com