Đau đầu và hormone có mối liên hệ thế nào?

Phụ nữ mặc dù được tạo hóa ban cho một số lợi thế về sức khỏe thực sự, nhưng lại phải chịu đựng một cảm giác hết sức khó chịu đó đau đầu, đặc biệt là chứng đau nửa đầu. Nhiều yếu tố gây đau đầu cho cả nam và nữ, bao gồm cả lịch sử gia đình và tuổi tác. Tuy nhiên, phụ nữ thường cảm nhận thấy mối quan hệ giữa đau đầu và thay đổi nội tiết tố.

Đối với một số người, những cơn đau đầu được liên kết với hormone, có nghĩa là tình trạng sức khỏe tiềm ẩn tác động đến hormone trong cơ thể là nguồn gốc hoặc là nguyên nhân gây ra chứng đau đầu.

1.1 Hormone tuyến giáp và đau đầu

Những người có mức độ hormone tuyến giáp thấp được coi là suy giáp. Vì tuyến giáp có liên quan đến một số quá trình trao đổi chất trong cơ thể, các triệu chứng suy giáp rất khác nhau về số lượng và mức độ nghiêm trọng nhưng nó có thể bao gồm tăng cân, mệt mỏi, khô da và táo bón. Ngoài ra, những người bị suy giáp cũng có thể phải chịu đựng những cơn đau đầu liên quan đến tình trạng tuyến giáp của họ. Cơn đau đầu này tương tự như cơn đau đầu do căng thẳng, nõ cũng tạo ra cảm giác như đau một dải quanh đầu và thường không đau nhói, giống như chứng đau nửa đầu. Nhức đầu do suy giáp cũng dai dẳng nhưng sẽ hết trong vòng hai tháng sau khi mức tuyến giáp được bình thường hóa.

1.2 Estrogen và đau đầu

Các hormone estrogen và progesterone đóng vai trò chính trong việc điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và mang thai. Chúng cũng có thể ảnh hưởng đến các hóa chất liên quan đến đau đầu trong não. Mức estrogen ổn định có thể cải thiện chứng đau đầu, trong khi đó, nếu mức estrogen giảm hoặc thay đổi có thể làm cho cơn đau đầu trở nên dữ dội hơn. Mặc dù nồng độ hormone dao động có thể ảnh hưởng đến các kiểu đau đầu, nhưng chúng ta hoàn toàn không phải chấp nhận chịu đựng nó. Chúng hoàn toàn có thể được điều trị, có thể ngăn ngừa những cơn đau đầu liên quan đến hormone.

Nhiều phụ nữ chịu đựng chứng đau nửa đầu được kích hoạt bởi sự sụt giảm estrogen ngay trước khi họ bắt đầu có kinh nguyệt. Đây được gọi là chứng đau nửa đầu kinh nguyệt. Các triệu chứng của chứng đau nửa đầu kinh nguyệt giống như chứng đau nửa đầu không có kinh nguyệt nhưng thường dữ dội hơn và ít điều trị hơn.

Chứng đau nửa đầu liên quan đến kinh nguyệt có thể được điều trị theo nhiều cách. Các phương pháp điều trị chứng đau nửa đầu thông thường thường có hiệu quả để điều trị chứng đau nửa đầu kinh nguyệt. Chúng bao gồm:

• Chườm đá: Giữ một miếng vải lạnh hoặc một túi nước đá lên vùng đau trên đầu hoặc cổ. Bạn nên bọc túi nước đá trong một chiếc khăn để bảo vệ làn da của mình.
• Thực hiện các bài tập thư giãn: Hãy thử các bài tập thư giãn để giảm căng thẳng.
• Phản hồi sinh học: Phản hồi sinh học có thể cải thiện chứng đau đầu bằng cách theo dõi cách cơ thể phản ứng với căng thẳng.
• Châm cứu: Châm cứu có thể cải thiện chứng đau đầu và giúp bạn thư giãn.
• Thuốc giảm đau không kê đơn: Bác sĩ có thể khuyên bạn nên dùng thuốc chống viêm không chứa steroid (NSAID), chẳng hạn như naproxen natri (Aleve) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB, những người khác). Những loại thuốc này có thể làm giảm cơn đau tức khắc.
• Triptans: Bác sĩ có thể kê toa thuốc triptans, thuốc chặn tín hiệu đau trong não. Triptans thường giảm đau do đau đầu trong vòng hai giờ và giúp kiểm soát nôn mửa.
• NSAID với triptans: Một số phụ nữ có thể sử dụng kết hợp NSAID và triptans để giảm đau do chứng đau nửa đầu kinh nguyệt.
• Thuốc giảm đau theo toa khác: Đôi khi bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc giảm đau theo toa khác, chẳng hạn như dihydroergotamine (D.H.E. 45). Chúng không thể được thực hiện kết hợp với triptans.

1.3 Hormone căng thẳng và đau đầu

Stress là một tác nhân gây đau đầu lớn và có thể khiến một người mắc chứng rối loạn đau đầu mới hoặc làm trầm trọng thêm chứng rối loạn đau đầu đã tồn tại. Căng thẳng cũng có thể kích hoạt sự chuyển đổi từ đau đầu từng cơn sang đau đầu mãn tính. Mặc dù cách thức chính xác mà căng thẳng ảnh hưởng đến đau đầu của mỗi người không rõ ràng, nhưng có khả năng là do "hormone căng thẳng" cortisol gây ra. Cortisol là hormone do tuyến thượng thận tiết ra (tuyến nhỏ nằm trên hai quả thận) khi một người gặp căng thẳng. Cortisol có một số tác dụng đối với cơ thể, như tăng nhịp tim và tăng lượng đường trong máu. Nó cũng có thể gây ra đau đầu thông qua một tương tác phức tạp với hệ thống thần kinh.

1.4 Glucose, Insulin và đau đầu

Việc giảm nồng độ glucose có thể xảy ra do không ăn hoặc uống quá nhiều insulin có thể gây ra chứng đau nửa đầu do hạ đường huyết. Ngoài ra, một số người bị đau đầu khi họ ngừng ăn, ngay cả khi mức glucose của họ không giảm quá thấp và điều này được gọi là đau đầu nhịn ăn. Thật thú vị, các nhà khoa học không nghĩ rằng đau đầu nhịn ăn thực sự là do mức glucose thấp mà là từ một số quá trình khác như căng thẳng trong cơ thể gây ra bởi nhịn ăn. Nhức đầu do nhịn ăn là cảm giác đau khắp đầu và thường không đau nhói giống như đau đầu do căng thẳng. Cách điều trị đau đầu lúc đói là ăn nhưng thời gian để nó có tác dụng có khi phải mất đến 72 giờ sau khi ăn.

Cũng có mối liên hệ giữa chứng đau nửa đầu mãn tính và tình trạng kháng insulin, đặc biệt là ở phụ nữ thừa cân hoặc béo phì. Kháng insulin có nghĩa là khi cơ thể sản xuất insulin nhưng nó không được sử dụng một cách thích hợp để hạ thấp lượng đường trong máu và nó khiến gây ra đái tháo đường tuýp 2.

Mối liên hệ giữa chứng đau nửa đầu và tình trạng kháng insulin không rõ ràng. Nó có thể làm những người có kháng insulin có xu hướng béo phì và làm tăng viêm trong cơ thể. Tình trạng viêm này sau đó có thể khiến cơ thể dễ bị đau nửa đầu hơn và nghiên cứu đã phát hiện ra rằng phụ nữ thừa cân và béo phì thường bị đau nửa đầu thường xuyên hơn so với phụ nữ có cân nặng bình thường

1.5 Đau đầu do thay đổi nồng độ estrogen trong khi mang thai

Nồng độ estrogen tăng nhanh trong thời kỳ đầu mang thai và duy trì ở mức cao trong suốt thai kỳ. Chứng đau nửa đầu thường cải thiện hoặc thậm chí biến mất trong thai kỳ. Tuy nhiên, chứng đau đầu do căng thẳng thường không được cải thiện vì chúng không bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi hormone. Nếu bị đau đầu kinh niên, hãy hỏi bác sĩ về các loại thuốc và liệu pháp có thể có tác dụng trong thai kỳ trước khi mang thai. Nhiều loại thuốc đau đầu có thể có tác dụng có hại đối với thai nhi.

Sau khi sinh, nồng độ estrogen giảm đột ngột, cùng với căng thẳng, thói quen ăn uống không đều đặn và thiếu ngủ có thể gây ra đau đầu trở lại. Cần thận trọng về loại thuốc đau đầu nào có thể dùng trong khi cho con bú. Bác sĩ có thể cho bạn biết những loại thuốc bạn có thể dùng trong khi bạn cho con bú.

1.6 Đau đầu do thay đổi nồng độ estrogen trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh

Đối với nhiều phụ nữ bị đau đầu liên quan đến hormone, chứng đau nửa đầu có thể trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn trong thời kỳ mãn kinh và những năm trước mãn kinh vì nồng độ hormone tăng và giảm không đều.

Đối với một số phụ nữ, chứng đau nửa đầu cải thiện sau khi kinh nguyệt chấm dứt, nhưng những cơn đau đầu do căng thẳng thường trở nên tồi tệ hơn. Nếu cơn đau đầu kéo dài sau khi mãn kinh, bạn có thể tiếp tục dùng thuốc và sử dụng các liệu pháp khác. Liệu pháp thay thế hormone, đôi khi được sử dụng để điều trị tiền mãn kinh và mãn kinh, nó có thể làm đau đầu ở một số phụ nữ và cũng có thể cải thiện chứng đau đầu ở những người khác hoặc không gây ra thay đổi nào cả. Nếu đang dùng liệu pháp thay thế hormone, bác sĩ có thể khuyên dùng miếng dán da estrogen. Miếng dán cung cấp lượng estrogen thấp, ổn định, ít có khả năng làm nặng thêm cơn đau đầu. Nếu liệu pháp thay thế hormone làm nặng thêm cơn đau đầu, bác sĩ có thể giảm liều estrogen, thay đổi thành một dạng estrogen khác hoặc ngừng liệu pháp thay thế hormone.

Một số phụ nữ nhạy cảm hơn với tác động của hormone. Nếu những cơn đau đầu làm gián đoạn các hoạt động hàng ngày, công việc hoặc cuộc sống cá nhân, hãy hỏi bác sĩ để được giúp đỡ.

2.1 Điều trị dự phòng

Nếu có một vài cơn đau đầu suy nhược mỗi tháng, bác sĩ có thể đề nghị điều trị dự phòng bằng NSAID hoặc triptans. Nếu chu kỳ kinh nguyệt diễn ra đều đặn, nó có thể hiệu quả nhất là dùng thuốc giảm đau đầu phòng ngừa bắt đầu một vài ngày trước khi có kinh và tiếp tục đến hai tuần sau khi bắt đầu kỳ kinh. Nếu bị đau nửa đầu trong suốt chu kỳ kinh nguyệt hoặc có chu kỳ không đều, bác sĩ có thể khuyên nên dùng thuốc phòng ngừa mỗi ngày.

Bác sĩ cũng có thể xem xét tiêm hàng tháng một kháng thể đơn dòng liên quan đến gen calcitonin (CGRP) để giúp ngăn ngừa đau đầu, đặc biệt là nếu các loại thuốc khác không hiệu quả. Các bác sĩ có thể sẽ xem xét bất kỳ điều kiện y tế nào khác để có thể xác định loại thuốc phù hợp nhất. Thay đổi lối sống, chẳng hạn như giảm căng thẳng, không bỏ bữa và tập thể dục thường xuyên cũng có thể giúp giảm tần suất, thời gian và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu.

2.2 Sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố

Các phương pháp tránh thai nội tiết tố, chẳng hạn như thuốc tránh thai, miếng dán hoặc đặt vòng âm đạo có thể thay đổi dạng đau đầu hiện có. Đau đầu có thể cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn, hoặc đôi khi không thay đổi. Đối với một số người, biện pháp tránh thai nội tiết tố có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau nửa đầu liên quan đến kinh nguyệt bằng cách giảm thiểu estrogen giảm liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt.

Sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu liên quan đến kinh nguyệt có thể phù hợp với những phụ nữ chưa sử dụng các phương pháp khác. Nếu gặp phải chứng đau nửa đầu trong khi sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố, hãy nói chuyện với bác sĩ.

Mẹo sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố:

• Sử dụng gói thuốc tránh thai hàng tháng với số ngày không hoạt động (giả dược) ít hơn. Loại bỏ hoàn toàn những ngày giả dược trong hầu hết các tháng bằng cách uống thuốc tránh thai estrogen-progestin chu kỳ kéo dài (Camrese, Seasonique, những loại khác).
• Sử dụng thuốc tránh thai có liều estrogen thấp hơn để giảm sự sụt giảm estrogen trong những ngày dùng giả dược. Dùng NSAID và triptans trong những ngày giả dược.
• Uống thuốc estrogen liều thấp hoặc đeo miếng dán estrogen trong những ngày dùng giả dược. Sử dụng miếng dán da có chứa estrogen trong những ngày giả dược nếu bạn đang sử dụng miếng dán tránh thai.
• Uống thuốc minipill thay thế thuốc tránh thai estrogen-progestin. Thuốc minipill là thuốc tránh thai chỉ có progestin (Camila, Ortho Micronor, các loại khác) là thuốc thay thế cho thuốc tránh thai estrogen-progesterone đường uống nếu không thể uống thuốc tránh thai estrogen-progestin do các điều kiện khác.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, verywellhealth.com

XEM THÊM

• Bệnh đau đầu hình thành thế nào?
• Những yếu tố có thể kích hoạt cơn đau nửa đầu
• Đau đầu rất thường gặp, nhưng khi nào nên đi khám?