Hormone Prolactin là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Thị Hiên - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Prolactin là một hormone quan trọng liên quan đến sự sản xuất sữa của phụ nữ đồng thời có ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng khác của tế bào. Prolactin cũng có giá trị trong hỗ trợ chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về chức năng sinh sản của cả hai giới.

Prolactin (PRL) hay còn gọi là luteotropic hormon hoặc luteotropin, đó là một loại protein có vai trò quan trọng trong việc sản xuất và tiết sữa. Prolactin được nhà bác học Oscar Riddle tìm thấy ở động vật vào năm 1930, sau đó đến năm 1970 thì được xác nhận trên người bởi Henry Friesen.

Prolactin được sản xuất ra từ thùy trước của tuyến yên và tiết theo từng giai đoạn nhằm đáp ứng các vấn đề về ăn uống, giao hợp, điều trị liên quan đến estrogen, quá trình rụng trứng và vai trò quan trọng nhất là kích thích sản xuất sữa.

Sự tiết prolactin của tuyến yên được điều hòa bởi các tế bào thần kinh của tuyến nội tiết ở vùng dưới đồi:

• Tế bào thần kinh TIDA: Là tế bào quan trọng nhất của hạt hạnh nhân vòng cung tiết ra dopamine (hormone ức chế sự sản sinh prolactin) tác động lên thụ thể D2 của lactotrophs gây ức chế tiết prolactin.
• Hormone giải phóng thyrotropin giúp kích thích giải phóng prolactin.

Prolactin có trọng lượng phân tử khoảng 22 - 23 kD, được cấu tạo bởi 198 loại acid amin khác nhau. Trong huyết thanh, prolactin tồn tại dưới 3 dạng khác nhau:

• Dạng đơn phân: Chiếm 80%, là dạng có hoạt tính sinh học và khả năng miễn dịch.
• Dạng nhị phân: Chiếm 5 - 20%, dạng này không có hoạt tính sinh học.
• Dạng tứ phân: Chiếm 0,5 - 5%, là dạng có hoạt tính sinh học thấp.

Prolactin có cả ở nam giới và nữ giới, tăng cao ở phụ nữ mang thai và cho con bú.

Nữ giới: Ở người không mang thai là 2 - 29ng/ml, ở phụ nữ có thai và cho con bú là 10 - 209 ng/ml. Chỉ số prolactin ở nam giới: 2 - 18 ng/ml.

Prolactin đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể, điều hòa hệ miễn dịch và liên quan trực tiếp đến sự phát triển của tuyến tụy.

Prolactin hoạt động theo cơ chế tương tự như cytokine, giữ vai trò quan trọng trong:

• Điều hòa hệ thống miễn dịch và quá trình trao đổi chất của cơ thể.
• Liên quan đến quá trình sinh trưởng của tế bào.

• Ảnh hưởng đến quá trình biệt hóa tế bào.
• Chống lại sự chết có chu trình của tế bào.
• Prolactin có ảnh hưởng sâu sắc đến sự tạo máu, sinh tăng sinh mạch máu, đồng thời tham gia cả vào quá trình đông máu.

Cơ quan đích của prolactin là tuyến vú với vai trò thúc đẩy sự phát triển của tuyến vú đồng thời biệt hóa tuyến vú, kích thích tuyến vú tiết sữa sau khi sinh con rồi kết hợp với oxytocin để đẩy sữa ra ngoài. Một số trường hợp sau sinh không có đủ sữa cho con bú cũng có thể do bị suy giảm prolactin sau sinh gây ra.

Trong hệ sinh sục, prolactin còn được gọi là kích tố dưỡng thể vàng. Nó liên quan trực tiếp đến quá trình rụng trứng để hình thành kinh nguyệt và tạo điều kiện thụ thai. Nồng độ prolactin máu tỉ lệ nghịch với nồng độ estrogen máu. Khi nồng độ prolactin tăng cao sẽ làm giảm lượng estrogen. Điều này đồng nghĩa với việc cản trở quá trình estrogen tác động âm tính ngược lên trục dưới đồi - tuyến yên để tăng tiết LH. Khi hormone LH không được sản xuất, không có yếu tố kích thích rụng trứng dẫn đến vô kinh, tắt kinh và khó thụ thai, vô sinh hiếm muộn.

Trên lâm sàng, người ta dựa vào kết quả xét nghiệm prolactin máu để hỗ trợ việc chẩn đoán và điều trị. Chỉ số prolactin máu có thể giúp đánh giá:

• Đánh giá chức năng tuyến yên hay các bệnh lý của tuyến yên.
• Chẩn đoán nguyên nhân của các vấn đề của hệ sinh dục ở cả nam giới như vô sinh, vô kinh, rối loạn kinh nguyệt, xuất tinh sớm, rối loạn cương dương,...
• Giúp chẩn đoán và hỗ trợ điều trị các khối u như u tuyến vú, u tuyến yên hay các khối u tăng sản xuất prolactin...

Prolactin là một hormone quan trọng liên quan đến sự sản xuất sữa của phụ nữ đồng thời có ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng khác của tế bào. Prolactin cũng có giá trị trong hỗ trợ chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về chức năng sinh sản của cả hai giới.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

XEM THÊM:

• Mối liên quan giữa hormone Prolactin với sự tiết sữa mẹ
• Sữa mẹ được "sản xuất" như thế nào?
• Bạn có biết: Sữa mẹ cũng có nhiều loại theo từng giai đoạn