Hướng dẫn bổ sung vitamin D cho mẹ sau sinh

Bài viết bởi Bác sĩ CKI Tô Thị Thanh Hương - Trung tâm Phụ sản - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ rất thấp, ngay cả khi mẹ đang được bổ sung vitamin có chứa vitamin D. Đặc biệt, ở những trường hợp người có màu da đen hoặc đã có sẵn tình trạng thiếu hụt vitamin D. Bổ sung vitamin D rất cần thiết để hỗ trợ sự phát triển bình thường của xương trẻ, ngăn còi xương và các biến dạng khung xương hoặc các bệnh lý do cấu trúc xương yếu liên quan đến thiếu canxi.

Vitamin D là một vitamin tan trong chất béo tồn tại ở 2 dạng, vitamin D3 (cholecalciferol) và vitamin D2 (ergocalciferol) đóng vai trò thiết yếu cho quá trình tạo xương, chuyển hóa canxi, phospho trong cơ thể.

Hàm lượng vitamin D trong sữa mẹ rất thấp, ngay cả khi mẹ đang được bổ sung vitamin có chứa vitamin D. Đặc biệt ở những trường hợp người có màu da đen hoặc đã có sẵn tình trạng thiếu hụt vitamin D. Bổ sung vitamin D rất cần thiết để hỗ trợ sự phát triển bình thường của xương trẻ, ngăn còi xương và các biến dạng khung xương hoặc các bệnh lý do cấu trúc xương yếu liên quan đến thiếu canxi.

Bệnh lý còi xương ở trẻ sơ sinh đang bú sữa mẹ có thể xảy ra nếu không bổ sung vitamin D (thực phẩm hoặc bổ sung vitamin D) hoặc tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời. Do đó, tất cả trẻ sơ sinh nên được bổ sung vitamin D để dự phòng còi xương, đặc biệt những trường hợp thiếu vitamin D. Tuy nhiên, một số bằng chứng lại cho thấy bổ sung vitamin D trong thời kỳ cho con bú không cải thiện được nồng độ vitamin D trong sữa mẹ. Như vậy, có thể lựa chọn nhiều cách thức tiếp cận khác nhau: Bổ sung vitamin D cho mẹ (liều liên tục hoặc liều cao duy nhất), hay bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh (liều được khuyến cáo 400UI/ngày).

Các khuyến cáo và bằng chứng bổ sung vitamin D cho sản phụ sau sinh hiện nay như sau:

• Trẻ sơ sinh dưới 4 tháng tuổi và phụ nữ có thai, đang cho con bú là những đối tượng được NICE khuyến cáo nên bổ sung vitamin D.
• NICE và SACN khuyến cáo phụ nữ mang thai và cho con bú nên được bổ sung vitamin D thường quy liều 10 microgam (hoặc 400UI/ngày) mỗi ngày, các nhân viên y tế cần tư vấn cho tất cả cáo phụ nữ mang thai và cho con bú tầm quan trọng bổ sung vitamin D đối với sức khỏe và phát triển của trẻ.
• Ban Dinh dưỡng và Thực phẩm thuộc Viện hàn lâm quốc gia Hoa kỳ khuyến nghị liều lượng vitamin D bổ sung cho phụ nữ mang thai và cho con bú khoảng 600 UI/ngày. Tuy nhiên, ban Dinh dưỡng thuộc Viện Nhi khoa Hoa Kỳ cho rằng liều lượng vitamin D cần thiết có thể cao hơn khuyến nghị này.
• ACOG: bổ sung vitamin D liều 1000 – 2000 UI/ngày đối với phụ nữ mang thai ở những trường hợp thiếu vitamin D là an toàn. Còn thiếu các dữ liệu sử dụng vitamin D liều cao cho các đối tượng thiếu vitamin D trong thai kỳ.
• Một số đề xuất từ các nghiên cứu bổ sung Vitamin D liều 4000 – 6400 UI/ngày (cao gấp 10 lần hàm lượng khuyến cáo) để tăng nồng độ vitamin D trong sữa mẹ lên mức đáp ứng được nhu cầu vitamin D của trẻ sơ sinh, tuy nhiên, những đề xuất này rất ít được khuyến cáo sử dụng.

Lưu ý: Tránh bổ sung liều cao Vitamin D, một báo cáo cho thấy liều ergocalciferol (D2) 2500 UI (liều cao gấp 150 lần khuyến cáo bổ sung) dẫn đến nồng độ độc trong sữa mẹ.

Từ những bằng chứng và khuyến cáo hiện nay, việc bổ sung vitamin D sau sinh cần cân nhắc những lưu ý sau:

• Đối với tất cả trường hợp, có thể bổ sung thường quy vitamin D liều thường quy 400UI/ngày (liều cơ bản trong các viên vitamin hiện nay).
• Bổ sung vitamin D nên cụ thể phụ thuộc vào từng nhóm đối tượng: chủng tộc, màu da sẫm, ít tiếp xúc ánh nắng, thiếu vitamin D.
• Cân nhắc tiếp sung vitamin D cho mẹ với mục đích cải thiện lượng vitamin D trong sữa mẹ, thay vì đó có thể bổ sung trực tiếp vitamin D cho trẻ.
• Chế độ ăn bổ sung vitamin D: Một số thực phẩm lành mạnh có nhiều vitamin D: cá hồi, cá trích, cá mòi, dầu gan cá, hàu, tôm, lòng đỏ trứng, nấm, sữa bò, nước cam, ngũ cốc... có thể bổ sung sau sinh cho những bà mẹ đang cho con bú

Tài liệu tham khảo:

1. Unicef, 2017, Statement on vitamin d supplementation for breastfed babies.
2. NICE, 2017, Vitamin D: supplement use in specific population groups
3. ACOG, 2019, Vitamin D: Screening and Supplementation During Pregnancy

XEM THÊM

• Vitamin D: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ
• Thiếu vitamin D có thể gây ra các vấn đề gì về sức khỏe của trẻ?
• Hướng dẫn chi tiết bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh