Nguyên nhân gây bệnh nấm sâu Phaeohyphomycosis

Bệnh nấm sâu Phaeohyphomycosis là nhiễm trùng của lớp hạ bì sâu, lớp dưới da hoặc đôi khi ở lớp biểu bì do nấm dematiaceous (nấm mốc sắc tố nâu) gây ra.

Nấm sâu Phaeohyphomycosis đặc trưng bởi sự hình thành các nang viêm ở mô dưới da. Các nang này được gọi là u nang phaeomycotic đặc trưng bởi hoại tử trung tâm, fibrin và thâm nhiễm bạch cầu trung tính, xung quanh có các tế bào biểu mô và xơ hóa biểu mô. Tuy nhiên tổn thương sớm có thể bao gồm áp xe chứ không phải là u nang cũng có thể xuất hiện dưới dạng không hoại tử.

Không có dấu hiệu hoặc triệu chứng toàn thân, các hạch bạch huyết khu vực không liên quan, cũng không có bệnh nhân nào bị lây lan toàn thân.

Điều kiện thuận lợi cho nấm sâu phát triển:

• Nhiễm trùng rất hiếm nhưng có xu hướng phổ biến hơn ở vùng khí hậu ấm áp vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới
• Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, dùng corticoid kéo dài hoặc bệnh suy nhược có nguy cơ gia tăng.

• Sống ở vùng nông thôn người làm vườn, trồng rau, người đi chân đất
• Môi trường ô nhiễm

Phương pháp chẩn đoán chính xác cho tất cả các tác nhân của phaeohyphomycosis là nuôi cấy nấm và kiểm tra mô bệnh học thông qua kính hiển vi. Các tổn thương cho thấy có sợi nấm có vách màu nâu ở lớp hạ bì, lớp dưới da.

Bệnh nấm sâu gây ra bởi một nhóm nấm không đồng nhất hay còn được gọi là nấm mốc. Các nấm mốc này có mặt khắp nơi nhưng được tìm thấy chủ yếu trong đất nhiều nhất. Đặc trưng của loại nấm này là các thành tế bào sắc tố sẫm màu đó là melanin.

Theo các nghiên cứu chỉ ra rằng có hơn 130 loài nấm thuộc 70 chi khác nhau đã được báo cáo là tác nhân gây bệnh phaeohyphomycosis của người và động vật. Trong đó Exophiala jeanselmei và Wangiella dermatitidis là những loại nấm được phân lập phổ biến nhất gây ra bệnh nấm sâu phaeohyphomycosis dưới da.

Cơ chế gây bệnh: Những loại nấm này mọc trên đất, gỗ mục nát và các vật liệu thực vật khác. Sau đó chúng xâm nhập vào da và mô dưới da qua vết xước da, chấn thương da, viêm nhiễm loét vùng da gây bệnh nấm sâu. Ngoài ra chúng có thể xâm nhập bằng cách hít phải nấm gây nấm ở phổi hoặc xoang, ăn phải thức ăn hoặc nước bị ô nhiễm sau đó xâm nhập qua đường tiêu hóa và nhiễm bẩn ống tiêu hóa, xâm nhập vào mạch máu.

Triệu chứng lâm sàng

• Bệnh biểu hiện là các u nang dưới da với đặc điểm khối u dưới da, tách biệt, rắn chắc, dễ xác định, ít đau. Tổn thương này có thể lan rộng trở thành những mụn cóc giống như chromomycosis.
• Thể xâm nhiễm vào xương sàng, dẫn đến hủy xương sàng.
• Thể xâm nhiễm vào các tổ chức mô ở sâu: nặng, tạo thành các ổ abscess nội tạng có rò rỉ (xương, tủy xương, đặc biệt ở não).

Triệu chứng cận lâm sàng

• Soi tươi: sợi nấm có vách ngăn màu nâu, đường kính 5-10μm, ở trạng thái xoắn vặn và tạo ra vô số bào tử có vách dày.
• Nuôi cấy: trên môi trường Sabouraud hoặc Mycosel ở 35độC, sau 1-4 tuần mọc khối khuẩn lạc xoăn và rắn, đường kính 1cm, màu nâu sẫm ngã đen.

Điều trị bao gồm điều trị bằng thuốc chống nấm và phẫu thuật cắt bỏ các tổn thương do nấm.

Các thuốc chống nấm bao gồm Amphotericin B có hoạt tính chống lại nhiều sinh vật nấm chịu trách nhiệm về phaeohyphomycosis. Các chất chống nấm khác có hoạt tính chống lại một số sinh vật gây ra phaeohyphomycosis bao gồm voriconazole, itraconazole và posaconazole. Bất kể chế độ kháng nấm, tỷ lệ tử vong của phaeohyphomycosis xâm lấn lan rộng hơn 70%.

Ngoài ra nên dùng kèm Itraconazole trong vài tuần đến vài tháng để phòng bệnh.

Phẫu thuật cắt bỏ thể xâm nhiễm vào xương sàng dùng phẫu thuật nạo vét toàn bộ khu vực bị bệnh.