Nhận biết bệnh ho gà ở trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Ho gà là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Đây là căn bệnh rất dễ lây nhiễm sang người khác khi có tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh hoặc không khí có chứa vi khuẩn gây bệnh. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, tuy nhiên theo thống kê thì trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là hai đối tượng có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất.

Tác nhân gây bệnh Bordetella pertussis :

● Là dạng trực khuẩn có hai đầu nhỏ, không di động.

● Là vi khuẩn gram (-), có kích thước nhỏ nhất.

● Vi khuẩn này có sức đề kháng rất yếu, sẽ bị chết trong vòng 1 giờ dưới tác dụng của nhiệt độ, ánh sáng mặt trời trực tiếp hoặc thuốc sát khuẩn thông thường.

Ở trẻ sơ sinh, vi khuẩn sau khi xâm nhập vào cơ thể sẽ làm tổn thương phổi và tấn công vào các cơ quan khác nằm trong hệ hô hấp của trẻ gây ra các triệu chứng như:

● Khi bệnh mới phát triển sẽ có các dấu hiệu khá giống với những bệnh cảm cúm thông thường khiến cha mẹ đôi khi không biết cách phân biệt ho gà và các bệnh hô hấp khác như chảy nước mũi, ho, sốt nhẹ và khó thở.

● Giai đoạn kịch phát:

○ Cơn ho kéo dài, xuất hiện một cách tự nhiên, đôi khi có thể xảy ra do một kích thích nhỏ.

○ Trẻ ho rũ rượi, mặt đỏ, khi hít thở sẽ xuất hiện tiếng rít như tiếng rít cổ ở gà, nôn ra nhiều đờm, đặc quánh. Đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có những cơn ngừng thở ngắn. Giữa các cơn ho, thông thường trẻ cảm thấy dễ chịu và có thể sinh hoạt bình thường.

○ Trong giai đoạn này còn thấy một số dấu hiệu như: chảy máu cam, xuất huyết kết mạc mắt hay bầm tím quanh mi mắt dưới.

● Giai đoạn hồi phục: Cơn ho ngắn lại, số cơn giảm. Ho còn có thể tồn tại trong vài tuần.

Cơn ho gà thường xuất hiện một cách liên tục và có tốc độ ngày càng nhanh, tình trạng này diễn ra khá phổ biến vào ban đêm.

Ho gà là một căn bệnh rất nguy hiểm, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh, trẻ dưới 1 tuổi. Nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm của ho gà như:

● Viêm phế quản, viêm phổi, xẹp phổi.

● Thiếu oxy lên não.

● Thoát vị ruột, sa trực tràng.

● Viêm não có nguy cơ tử vong cao.

Theo thống kê y khoa, có đến 50% trẻ em trẻ dưới 1 tuổi bị mắc bệnh ho gà phải nằm viện để tiến hành điều trị. Trong đó, có khoảng 25% trường hợp bệnh chuyển biến nặng và chuyển biến sang viêm phổi, cứ 100 trẻ lại có 1 trẻ bị tử vong do ho gà.

Vì vậy, ngay khi phát hiện trẻ bị ho gà mẹ nên nhanh chóng đưa trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiến hành thăm khám và điều trị, tránh trường hợp để lâu gây ra các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ.

Ho gà là căn bệnh có khả năng lây lan rất cao, vì vậy khi phát hiện trẻ bị bệnh mẹ nên cách ly trẻ, hạn chế cho trẻ tiếp xúc với quá nhiều người, tránh tình trạng bệnh lây lan sang người khác.

Các bậc cha mẹ tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về điều trị cho trẻ khi không có chỉ định của bác sĩ.

Khi trẻ bị ho gà cha mẹ nên đưa trẻ đến các cơ sở uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Thông thường, nếu phát hiện trẻ bị ho gà bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn kháng sinh để điều trị cho bé nhằm loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh:

● Erythromycin 30 – 50 mg/kg/24 giờ chia 4 lần uống.

● Prednisolone 1 – 2 mg/kg/ngày.

● Salbutamol 0,2 mg/kg/ngày.

Bệnh ho gà ở trẻ sơ sinh nếu được phát hiện và điều trị sớm bằng kháng sinh sẽ có tác dụng làm giảm nhanh các triệu chứng của bệnh ho gà, loại bỏ các vi khuẩn gây bệnh và rút ngắn thời gian điều trị, ngăn ngừa bệnh lây nhiễm sang người khác. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kê đơn kết hợp với một số loại thuốc khác để điều trị triệu chứng co giật của bệnh ho gà như:

● Phenobarbital.

● Seduxen.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ thì khi chăm sóc trẻ mẹ cũng cần phải lưu ý một số điều dưới đây nhằm đẩy nhanh tốc độ lành bệnh ở trẻ:

● Giữ ấm cho trẻ, hạn chế để trẻ bị lạnh đột ngột.

● Hạn chế đưa trẻ đến những nơi đông người, tránh cho trẻ tiếp xúc với những người đang mắc bệnh ho gà.

● Phòng của trẻ phải luôn được vệ sinh sạch sẽ, thoáng khí tránh tình trạng khói bụi tích tụ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

● Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá và khói bếp vì những tác nhân này có thể khiến bệnh của trẻ nặng hơn.

● Bổ sung đủ nước, cho trẻ bú sữa mẹ nhiều hơn bình thường nhằm tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ cho quá trình phục hồi bệnh của trẻ.

● Trước khi chăm trẻ, cho trẻ bú hay nấu ăn cho trẻ, mẹ cần phải rửa tay bằng xà phòng, vệ sinh răng miệng, mũi họng để tránh tình trạng vi khuẩn lây nhiễm và gây bệnh.

● Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe và tăng cường sức đề kháng của trẻ. Nên cho trẻ ăn những món ăn dễ tiêu hóa như cháo, súp,...

● Thực hiện tiêm chủng vắc-xin phòng ngừa bệnh ho gà cho trẻ một cách đầy đủ, tiêm vắc-xin đúng lịch và theo đúng độ tuổi quy định nhằm phòng bệnh ho gà một cách tốt.

Tiêm vắc-xin là giải pháp phòng bệnh ho gà ở trẻ em hiệu quả nhất. Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin ho gà với 5 loại vắc-xin phối hợp, bao gồm:

● Vắc-xin Infanrix hexa - vắc-xin 6 trong 1:

○ Là vắc-xin của hãng GSK - Bỉ, được sản xuất tại Bỉ.

○ Được chỉ định tiêm chủng cơ bản và tiêm chủng nhắc lại cho trẻ em phòng chống các bệnh: Ho gà, Bạch hầu, Uốn ván, Bại liệt, Viêm gan B, các bệnh viêm phổi, viêm màng não mủ do H.Influenzae tuýp B.

● Vắc-xin Hexaxim - Vaccine 6 trong 1:

○ Là vắc-xin của hãng Sanofi - Pháp, được sản xuất tại Pháp.

○ Được chỉ định tiêm chủng cho trẻ từ 6 tuần tuổi để phòng các bệnh: Ho gà, Bạch hầu, Uốn ván, Viêm gan B, Bại liệt và các bệnh viêm phổi, viêm màng não do H.influenzae tuýp B.

● Vắc-xin Pentaxim - Vaccine 5 trong 1:

○ Là vắc-xin của hãng Sanofi - Pháp, được sản xuất tại Pháp.

○ Được chỉ định tiêm chủng phòng các bệnh: Ho gà, Bạch hầu, Uốn ván, Bại liệt và các bệnh viêm phổi, viêm màng não do H.influenzae tuýp B.

○ Vắc-xin này không có tác dụng phòng nhiễm khuẩn do các tuýp Haemophilus influenzae khác hoặc phòng viêm màng não do các loại vi sinh vật khác gây ra.

● Vắc-xin Adacel 0.5 ml:

○ Là vaccine của hãng Sanofi- Pháp, được sản xuất tại Canada.

○ Phòng được 3 bệnh, bạch cầu, ho gà, uốn ván.

● Vắc-xin Tetraxim 0.5 ml:

○ Là vaccine của hãng Sanofi- pháp, được sản xuất tại Pháp.

○ Phòng được 4 bệnh, bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt.

Việc phối hợp nhiều vắc-xin sẽ trong 1 mũi tiêm sẽ hạn chế được những bất lợi do tiêm nhiều mũi, làm tăng tỷ lệ tiêm chủng của các bệnh lý nguy hiểm, tăng tỷ lệ tiêm đúng lịch, giảm chi phí về vận chuyển và bảo quản vắc-xin, giảm chi phí đi lại và tiêm chủng.

Dịch vụ tiêm vắc-xin tại Bệnh viện Vinmec đem lại cho khách hàng những lợi ích sau:

● Trẻ được thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế Thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.

● Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.

● 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.

● Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.

● Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu vui chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.

● Vắc xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.

● Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh đã có 7 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực Nhi khoa. Hiện Bác sĩ đang làm việc tại phòng khám đơn nguyên vaccine thuộc trung tâm Nhi Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Nguồn tham khảo: vncdc.gov.vn