Công dụng của cây bách xù

Cây bách xù là một loại cây được phân bố chủ yếu ở vùng ôn đới khu vực Bắc bán cầu. Đây là một loại cây mà từ cành, lá, vỏ, thân hay quả bách xù đều có tác dụng tốt đối với sức khỏe con người. Vậy cây bách xù là cây gì và công dụng của cây bách xù là gì?

Cây bách xù với tên khoa học là Juniperus chinensis L, hay còn gọi là cây viên bách, tùng xù, cối tía, tử cối là một chi của họ Bách. Chi Bách của khoảng 50 loài phân bố ở nhiều vùng Đông Nam Á như Trung Quốc, Mông Cổ, Nhật Bản, Triều Tiên,...Nhưng ở Việt Nam chủ yếu chỉ trồng hai loài bách để làm cảnh. Loài cây bách xù này đã được du nhập về trồng ở các nước châu Á, châu Âu hay cả khu vực châu Mỹ.

Cây bách xù thích hợp sinh trưởng và phát triển trong điều kiện môi trường ẩm mát. Là cây chịu bóng nên có thể trồng ở những vùng núi cao, những ngọn đồi trống trải. Ở những vùng lạnh khắc nghiệt như Mông Cổ, Trung Quốc, cây bách xù vẫn có thể tồn tại.

Đây là cây thân gỗ, hình trụ có cành nhỏ tròn hơi vuông. Lá cây dạng vẩy, xếp xen kẽ dày đặc áp sát vào thân cây. Lá cây có tuyến gân ở giữa, đầu lá hơi tù. Quả bách xù khi chín có màu nâu, phủ phấn trắng. Trong quả giao động từ 1 đến 4 hạt, phổ biến nhất vẫn là 2 đến 3 hạt.

Cây bách xù có thể chế thành tinh dầu hay sắc làm thuốc để chữa một số bệnh, bao gồm cảm mạo, phong hàn. Tinh dầu cây bách xù cũng có thể giải quyết các vấn đề về tiêu hóa như ợ hơi, đầy bụng, chán ăn, đau bụng hay nhiễm trùng đường tiêu hóa.

Nếu sử dụng đúng cách, đúng liều lượng thì các vết sẹo lồi hay vết thương đau cơ, khớp cũng có thể có tác dụng. Đặc biệt, cây bách xù còn được cho là có tác dụng điều trị các bệnh nhiễm trùng đường tiểu, sỏi thận, sỏi bàng quang hay tiểu đường.

Mặc dù chưa có quá nhiều thông tin về các chất dinh dưỡng trong quả bách xù nhưng chúng được sử dụng trong bữa ăn để cung cấp một số chất vitamin tốt. Cũng như các loại quả mọng khác, quả cây bách xù là một nguồn cung cấp Vitamin C lớn, đến 10% lượng vitamin cần có trong ngày. Các loại quả mọng như quả bách xù cũng có nhiều hợp chất thực vật, bao gồm chất chống oxy hóa mạnh, bảo vệ các tế bào không bị hư hại. Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng tăng cường sức khỏe, chống viêm, chống ung thư và kéo dài thời gian lão hóa.

• Trong y học cổ truyền, quả bách xù còn được sử dụng để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Theo một vài nghiên cứu thì các chất có trong cây và quả bách xù có thể làm giảm lượng đường trong máu. Lượng Cholesterol và chất béo trung tính cũng giảm đi đáng kể. Các nhà nghiên cứu cho rằng quả bách xù có công dụng này nhờ vào nồng độ chất chống oxy hóa cao.
• Tăng cường sức khỏe tim mạch: Nhờ khả năng cải thiện cholesterol tốt và giảm chất béo trung tính cũng như cholesterol xấu khiến cho các nhà nghiên cứu khuyên dùng thêm quả bách xù trong chế độ ăn hàng ngày để phòng ngừa các bệnh tim mạch.
• Khả năng kháng khuẩn, kháng các loại nấm: Chiết xuất từ quả cây bách xù có tác dụng chống lại nhiều loại vi khuẩn, nấm gây bệnh. Nhưng tất cả chưa có nghiên cứu cụ thể chứng minh khả năng trị nấm trên cơ thể con người của quả bách xù là đến đâu.

Khác với các loại quả mọng khác như dâu tây, blueberry,...quả bách xù chỉ được khuyên dùng với một lượng nhỏ để tạo thêm hương vị cho đồ ăn. Không nên ăn quá nhiều quả bách xù trong thời gian ngắn. Bạn có thể sử dụng quả bách xù tươi hay mua khi đã qua quá trình phơi khô và nghiền nát. Cần chú ý rằng, có hơn 50 loại cây bách xù, nhưng không phải loại bách xù nào cùng có tác dụng trị bệnh và ăn được.

Tinh dầu bách xù rất tốt nhưng cần phải sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ, không được ăn trực tiếp tinh dầu cây bách xù. Có thể dùng bách xù như một loại trà để uống nếu được điều chế đúng cách. Đối với trẻ nhỏ và phụ nữ đang mang thai thì tuyệt đối không được sử dụng cây bách xù. Bởi trong cây bách xù có thành phần kích thích tử cung, khiến bà bầu có thể bị sảy thai.

Cũng giống như bất kỳ loại thảo dược nào khác, cây bách xù có thể tương thích với nhiều loại thực phẩm nhưng cũng có thể tương khắc với nhiều chất khác. Chính vì vậy trước khi sử dụng các phần trên cây bách xù cần phải tìm hiểu kỹ và có sự kê đơn của bác sĩ.

Trong quá trình sử dụng cây bách xù có thể xảy ra một số phản ứng phụ như bị kích ứng, nóng, sưng đỏ. Nếu sử dụng lâu dài và với liều lượng cao thì có thể gây hại cho thận của người bệnh. Đặc biệt còn làm tăng nguy cơ động kinh và nhiều phản ứng phụ khác. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào cần ngưng sử dụng các điều chế của cây bách xù và đến trung tâm y tế ngay lập tức.