Cây mật gấu chữa xương khớp được xem như là một loại thảo dược quen thuộc trong y học cổ truyền với công dụng đáng chú ý trong hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp. Với đặc tính chống viêm, cây mật gấu giúp giảm đau và cải thiện sức khỏe xương khớp cho những người đang trong giai đoạn đầu của bệnh. Cùng tìm hiểu về các đặc tính của cây mật gấu qua bài viết sau.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Cây mật gấu là gì?
Cây mật gấu có tên khoa học là Gymnanthemum amygdalinum, thuộc họ Cúc (Asteraceae), được người Việt quen gọi là "cây lá đắng". Loại cây này có dạng thân thảo, mọc thành bụi và chiều cao dao động từ 2m đến 5m tùy thuộc vào chất lượng đất và điều kiện ánh sáng. Lá cây có hình trái xoan với mép lá có răng cưa nhỏ. Kích thước lá thường từ 6cm đến 10cm chiều dài và 2cm đến 4cm chiều rộng, có độ cứng vừa phải.
Hoa của cây mật gấu mang sắc vàng nhạt, nở rộ từ tháng 2 đến tháng 4 hàng năm. Mỗi bông hoa gồm 6 cánh, mọc thành cụm ở ngọn cây. Sau khi hoa tàn, quả bắt đầu phát triển và chín rộ trong khoảng từ tháng 5 đến tháng 6.
Việc thu hoạch cây mật gấu diễn ra quanh năm, nhưng chỉ nên thu hoạch khi cây đã trưởng thành, tránh hái cây còn non hoặc đã quá già. Lá và thân cây là hai bộ phận chính thường được sử dụng trong y học cổ truyền.
Cây mật gấu chữa xương khớp thường được áp dụng vì cây có nhiều dưỡng chất và hợp chất hữu ích như: vitamin A, B1, B2, C, E; xanthone, flavonoid, tannin, steroid, terpene, axit phenolic và một số khoáng chất thiết yếu như sắt, kẽm, đồng, magie, selenium cùng với một lượng lớn nước.
2. Công dụng của cây mật gấu chữa xương khớp
Cây mật gấu được biết đến như một trong những cây thuốc nam chữa bệnh xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp hay thoát vị đĩa đệm. Loại cây này nổi bật với tính an toàn, ít gây tác dụng phụ và mang lại hiệu quả tự nhiên trong việc giảm đau, chống viêm, cải thiện tình trạng bệnh. Sử dụng cây mật gấu đúng cách giúp làm giảm triệu chứng đau nhức và cải thiện vận động một cách tự nhiên.
Các đặc tính nổi bật của cây mật gấu chữa xương khớp bao gồm:
2.1 Chống oxy hóa
Cây mật gấu chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid (đặc biệt là luteolin và các dẫn xuất của nó), giúp bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do, giảm nguy cơ tổn thương DNA và ngăn chặn các quá trình gây hại trong cơ thể. Ngoài ra, lá cây mật gấu cũng giàu β-carotene và tannin - những chất chống oxy hóa hiệu quả, giúp trung hòa gốc tự do, bảo vệ sức khỏe.
Nhờ những thành phần này, cây mật gấu không chỉ giúp làm chậm quá trình lão hóa mà còn hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường và góp phần phòng ngừa ung thư bằng cách giảm thiểu tổn thương tế bào.
2.2 Giảm đau nhức
Cây mật gấu chữa xương khớp chứa khoảng 20 loại hợp chất alkaloid với nồng độ dao động từ 0,03% đến 34%, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề về xương khớp.
Những hợp chất này có tác dụng:
- Giảm đau: Làm dịu các cơn đau liên quan đến xương khớp.
- Gây tê cục bộ: Giúp giảm cảm giác khó chịu tại vùng bị tổn thương.
- An thần: Hỗ trợ thư giãn và cải thiện giấc ngủ.
- Kháng khuẩn và chống viêm: Giảm viêm và bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm khuẩn.
Nhờ những đặc tính này, cây mật gấu chữa xương khớp khi sử dụng đúng cách có thể giúp giảm đau, an thần và cải thiện sức khỏe xương khớp. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia để đảm bảo an toàn.
2.3 Chống viêm
Một nghiên cứu đã đánh giá khả năng chống viêm của cây mật gấu bằng cách tiêm axit axetic vào ổ bụng chuột. Quá trình này kích thích tình trạng viêm bằng cách gây hoại tử mô và giải phóng các chất gây viêm nội sinh như prostaglandin, bradykinin và cytokine.
Sau đó, chiết xuất từ cây mật gấu được tiêm với các liều lượng 50 mg/kg và 100 mg/kg. Kết quả cho thấy, liều 50mg/kg đã mang lại hiệu quả kháng viêm đáng kể.
Tuy nhiên, hiệu quả của cây mật gấu chữa xương khớp có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa, tình trạng sức khỏe và mức độ bệnh lý của từng người. Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả cao nhất, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng phương pháp này.
3. Lưu ý khi dùng cây mật gấu
Để tận dụng tối đa lợi ích của cây mật gấu chữa xương khớp, ngoài việc hiểu rõ về công dụng, người bệnh cũng cần chú ý đến cách sử dụng đúng và các lưu ý quan trọng. Dù là thảo dược thiên nhiên, cây mật gấu cần được sử dụng đúng cách, đúng liều lượng và có sự hướng dẫn của bác sĩ. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:
3.1 Hạn chế lạm dụng và kéo dài thời gian sử dụng
Cây mật gấu chứa một số thành phần có tính kháng sinh, do đó không nên sử dụng tự ý hoặc liên tục trong thời gian dài. Thời gian sử dụng tối đa là hai tuần, sau đó cần ngưng ít nhất từ hai đến bốn tuần trước khi dùng lại.
3.2 Bắt đầu với liều lượng nhỏ
Khi mới sử dụng, nên bắt đầu với liều lượng nhỏ để cơ thể có thời gian thích nghi. Tránh ngừng đột ngột các loại thuốc đặc trị khác khi sử dụng cùng lúc với cây mật gấu.
3.3 Thận trọng với phụ nữ mang thai và cho con bú
Hiện chưa có đủ bằng chứng khoa học về độ an toàn của cây mật gấu đối với phụ nữ mang thai và đang cho con bú. Sử dụng quá liều cây mật gấu có thể tăng nguy cơ sảy thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai hoặc có kế hoạch mang thai cần tránh sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có ý định dùng.
3.4 Tương tác với thuốc và thực phẩm chức năng
Cây mật gấu có thể gây tương tác với một số loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ nếu sử dụng đồng thời.
Người bệnh nên thông báo cho bác sĩ nếu đang dùng thuốc điều trị hoặc thực phẩm chức năng để được tư vấn. Việc này giúp đảm bảo an toàn và tránh các rủi ro từ sự tương tác giữa cây mật gấu và các loại thuốc khác.
3.5 Cách chế biến và sử dụng
Ngoài việc cây mật gấu chữa xương khớp, nước chiết xuất từ rễ, thân và lá của cây còn được sử dụng để uống, giúp thanh nhiệt, giải độc cũng như làm mát cơ thể. Tuy nhiên, khi sử dụng, cần tuân thủ đúng hướng dẫn để tránh các tác dụng không mong muốn và đảm bảo an toàn.
3.6 Người bị huyết áp thấp cần lưu ý
Với tác dụng hạ huyết áp, cây mật gấu không phù hợp với người có huyết áp thấp vì có thể gây giảm huyết áp quá mức, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
3.7 Theo dõi phản ứng của cơ thể
Mặc dù ít có báo cáo về tác dụng phụ nhưng nếu gặp các triệu chứng như táo bón, giảm huyết áp đột ngột hoặc cảm giác ngọt kéo dài trong miệng, người bệnh nên dừng sử dụng ngay và theo dõi sức khỏe. Nếu cần, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn.
Việc sử dụng cây mật gấu chữa xương khớp đúng cách không chỉ đảm bảo hiệu quả điều trị mà còn giúp hạn chế rủi ro cho sức khỏe. Tuy nhiên, chúng ta vẫn nên ưu tiên việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thảo dược nào.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
