Bệnh chàm và u mềm lây là những bệnh mãn tính, phức tạp và khó điều trị dứt điểm. Nguyên nhân gây bệnh đa dạng, bao gồm yếu tố di truyền, môi trường, dị ứng... Việc điều trị thường đòi hỏi sự kiên trì, tuân thủ phác đồ của bác sĩ và có thể kéo dài. Do đó, việc hiểu rõ về chàm và u mềm lây rất cần thiết để phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Miễn Dịch Dị Ứng - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Sự khác biệt giữa bệnh chàm và u mềm lây
Bệnh chàm là bệnh lý về da gây ngứa, khô, bong tróc và phát ban nhưng không có khả năng lây nhiễm. Tuy nhiên, khi da bị nứt, vi trùng có thể xâm nhập, làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng do virus, vi khuẩn hoặc nấm.
Một trong những bệnh nhiễm virus mà người bị chàm, đặc biệt là trẻ nhỏ, dễ mắc phải là u mềm lây. Đây là một bệnh da liễu có khả năng lây lan mạnh, biểu hiện bằng những nốt sưng nhỏ. Những vết sưng này thường gây ngứa, dễ khiến người bệnh nhầm lẫn với bệnh chàm. Việc chà xát hoặc gãi có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
Do hai bệnh lý này có nhiều điểm tương đồng, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn về cách phân biệt giữa bệnh chàm và u mềm lây.
Các nhà khoa học vẫn chưa xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh chàm nhưng họ cho rằng yếu tố di truyền cùng với một số yếu tố môi trường có thể đóng vai trò quan trọng. Khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức trước các yếu tố như chất kích thích, dị ứng hoặc căng thẳng sẽ sản sinh quá nhiều phản ứng viêm, dẫn đến các triệu chứng xuất hiện trên da.
U mềm lây do một loại poxvirus gây ra và có thể lây nhiễm qua nhiều con đường như:
- Tiếp xúc trực tiếp da kề da với người mắc bệnh.
- Dùng chung vật dụng cá nhân chưa giặt sạch như khăn, thảm tập yoga hoặc mặc chung quần áo, dụng cụ thể thao có thể khiến virus lây lan.
- Dù người lớn vẫn có nguy cơ mắc bệnh nhưng trẻ từ 1 đến 10 tuổi là đối tượng phổ biến nhất.
2. Triệu chứng chàm và u mềm lây khác nhau ra sao?
Dấu hiệu đặc trưng của u mềm lây là các nốt sưng viêm nhưng cũng có thể xuất hiện như một triệu chứng của bệnh chàm.
Ngoài ra, bệnh chàm còn có thể gây ra nhiều biểu hiện khác như da khô, phát ban da, các mảng da có vảy, mụn nước, da dày và sưng tấy.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (nhóm có nguy cơ cao mắc u mềm lây) thường xuất hiện triệu chứng chàm ở mặt, bên ngoài khuỷu tay và đầu gối. Trong khi đó, trẻ lớn hơn và người trưởng thành thường bị chàm ở bàn tay, bàn chân, cánh tay, vùng sau đầu gối và nếp gấp khuỷu tay. Khi tuổi tác tăng lên, bệnh có thể xuất hiện trên nhiều vị trí của cơ thể.
U mềm lây thường tạo ra các nốt sưng nhỏ, cứng. Nếu chúng ta mắc u mềm lây, các vết sưng này có xu hướng xuất hiện trên vùng da khô đã bị ảnh hưởng trước đó. Ngoài ra, các vết sưng cũng có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng chàm.
U mềm lây có thể mọc ở bất kỳ vị trí nào trên da nhưng trẻ em thường nổi u mềm ở một số vị trí nhất định. U mềm lây hay xuất hiện trên thân, nách, vùng háng, phía sau đầu gối hoặc ở kẽ tay. Dù hiếm gặp, các nốt u này đôi khi cũng có thể xuất hiện bên trong mí mắt, nhưng rất ít khi mọc ở lòng bàn tay hay lòng bàn chân.
Ban đầu, các nốt u mềm lây có màu hồng, trắng hoặc màu da. Khi phát triển lớn hơn, u mềm lây có hình mái vòm với một vết lõm nhỏ ở trung tâm. Nếu chuyển sang màu đỏ và trông giống như mụn nhọt, điều đó cho thấy hệ miễn dịch đang phản ứng với virus và các nốt này sẽ sớm biến mất.
Thông thường, các vết sưng này không gây đau. Tuy nhiên, nếu chạm, gãi hoặc cọ xát quá nhiều, vi khuẩn từ tay và móng có thể xâm nhập, khiến bị viêm và đau nhức. Ngoài ra, thói quen chạm vào u mềm lây cũng có thể khiến virus lây sang những vùng da khác.
3. Nên làm gì nếu cùng lúc mắc cả hai bệnh?
- Trao đổi với bác sĩ da liễu: Không phải ai bị chàm và u mềm lây cũng cần điều trị, vì đôi khi nhiễm trùng có thể tự biến mất. Tuy nhiên, quá trình này thường kéo dài nhiều tháng, thậm chí vài năm.
- Lựa chọn điều trị nếu cần thiết: Đối với những người mắc bệnh chàm và u mềm lây, bác sĩ có thể khuyến nghị điều trị. Một trong các phương pháp là sử dụng Cimetidin, một loại thuốc dạng lỏng. Thuốc này thường dành cho trẻ em và cần được uống hai lần mỗi ngày trong khoảng ba tháng. Tuy nhiên, hương vị khó chịu của thuốc có thể khiến trẻ không muốn tiếp tục sử dụng.
- Phương pháp điều trị bằng Cantharidin: Một lựa chọn khác, đặc biệt phù hợp với trẻ nhỏ, là Cantharidin còn được gọi là "nước ép bọ cánh cứng". Bác sĩ sẽ thoa thuốc này lên vết sưng, khiến chúng nổi phồng lên. Khi da lành, các vết sưng có thể bong ra cùng với vết phồng rộp, thường mất vài tuần để lành hẳn.
Lưu ý quan trọng: Thông thường, người bệnh cần ít nhất hai lần điều trị bằng Cantharidin để đạt hiệu quả tốt nhất. Điều quan trọng là chỉ thực hiện phương pháp này tại phòng khám bác sĩ. Việc tự ý mua và sử dụng thuốc tại nhà có thể gây bỏng da hoặc để lại sẹo, vì vậy không nên sử dụng sản phẩm này một cách tùy tiện.
4. Cách phòng ngừa
Để phòng ngừa bệnh chàm và u mềm lây cần thực hiện các biện pháp sau:
- Che lại vết sưng: Khi đi làm hoặc đi học, hãy che các vết sưng do mắc bệnh chàm và u mềm lây bằng quần áo, băng cá nhân hoặc băng y tế để tránh lây lan.
- Vệ sinh tay sạch sẽ: Sau khi chạm vào vùng da bị tổn thương, hãy rửa tay ngay với xà phòng và nước để ngăn ngừa sự lây nhiễm.
- Không dùng chung đồ cá nhân: Những người bị u mềm lây cần có đồ dùng riêng, bao gồm khăn tắm, khăn mặt, ga giường và quần áo. Nếu con trẻ bị nhiễm bệnh, hãy chuẩn bị cho trẻ những vật dụng cá nhân riêng biệt.
- Cẩn thận khi bơi hoặc ngâm nước: Nếu bị mụn do u mềm lây, người bệnh có thể lây bệnh khi xuống hồ bơi, bồn tắm nước nóng hoặc phòng xông hơi. Để hạn chế nguy cơ này, hãy che vết sưng bằng đồ bơi hoặc băng chống thấm nước, không dùng chung khăn tắm, kính bơi hay quần áo với người khác và đảm bảo vết thương được che kín nếu sử dụng thiết bị hồ bơi.
- Tránh quan hệ tình dục nếu bị u mềm ở vùng kín: Người lớn thường lây nhiễm u mềm qua tình dục. Nếu mắc bệnh ở bộ phận sinh dục, hãy kiêng quan hệ cho đến khi được bác sĩ da liễu điều trị và tư vấn thời điểm an toàn để quan hệ trở lại.
- Bảo vệ bản thân khi chơi thể thao: Nếu tham gia thể thao, hãy che kín vùng da bị tổn thương. Đối với các môn có nguy cơ tiếp xúc mạnh như đấu vật hoặc bóng đá, nên tạm ngừng chơi cho đến khi vết sưng lành hẳn.
- Tắm riêng cho trẻ: Nếu một đứa trẻ bị u mềm lây, hãy cho tắm riêng và dùng các vật dụng như khăn, đồ chơi tắm khác với anh chị em để tránh lây nhiễm.
- Ngủ riêng khi bị nhiễm bệnh: Trẻ bị nhiễm u mềm lây nên ngủ một mình, không ngủ chung giường với anh chị em để hạn chế nguy cơ lây lan.
Chàm và u mềm lây là hai bệnh lý da phổ biến, đặc biệt ở trẻ em. Cả hai đều gây ra các tổn thương da, tuy nhiên có những đặc điểm khác biệt. Do đó, nếu xuất hiện bất cứ triệu chứng nào, hãy đến bác sĩ để được khám và điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
