Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn tiêu hóa phổ biến, gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, chướng bụng và thay đổi thói quen đi vệ sinh. Mặc dù chưa rõ nguyên nhân chính xác nhưng các nghiên cứu gần đây sử dụng công nghệ MRI mở ra hướng chẩn đoán và điều trị mới, giúp phát hiện những biến đổi trong hệ tiêu hóa.
Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
1. Các triệu chứng bệnh phổ biến
1.1 Đau bụng
Khó chịu hoặc đau bụng là một trong những triệu chứng hội chứng ruột kích thích phổ biến nhất. Sau khi ăn, người bệnh có thể cảm thấy những cơn đau quặn bụng và thường giảm bớt sau khi đi tiêu.
1.2 Đầy hơi trong bụng
IBS có thể là nguyên nhân khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy bụng đầy hơi. Đầy bụng làm cho vùng bụng giữa trở nên căng cứng và nặng nề, thậm chí sưng lên rõ rệt.
1.3 Chướng bụng hoặc đầy hơi
Chướng bụng hoặc đầy hơi là những triệu chứng thường gặp của IBS. Một số thực phẩm và đồ uống có thể khiến triệu chứng này trở nên nghiêm trọng hơn. Ví dụ, sau khi ăn các món như đậu, cải bắp, các sản phẩm từ sữa, thực phẩm giàu chất béo như mỡ động vật, pho mát, đồ chiên, hoặc khi uống đồ chứa caffeine, rượu và chất làm ngọt nhân tạo thì người bệnh có khả năng bị đầy hơi.
1.4 Những thay đổi đối với phân
Bệnh có thể làm thay đổi thói quen đi vệ sinh và tình trạng phân như gây ra táo bón hoặc tiêu chảy. Ngoài ra, tình trạng này cũng khiến phân xuất hiện chất nhầy. Thông thường, người bệnh sẽ gặp phải tiêu chảy, táo bón hoặc đôi khi cả hai sẽ thay đổi lẫn nhau.
1.5 Táo bón
Trong trường hợp hội chứng ruột kích thích thể táo bón, người bệnh có thể gặp các triệu chứng sau:
- Đi tiêu ít hơn bốn lần mỗi tuần.
- Phải rặn để đi tiêu.
- Phân cứng, khô và vón cục.
1.6 Bệnh tiêu chảy
Tiêu chảy do IBS có thể xảy ra khi người bệnh đi ngoài nhiều lần trong ngày với phân lỏng, đồng thời khiến người bệnh cảm thấy cần phải đi tiêu ngay lập tức.
1.7 Chất nhầy trong phân
Một dấu hiệu hội chứng ruột kích thích tiềm ẩn khác là xuất hiện chất nhầy trong phân. Chất nhầy là một loại chất lỏng trong suốt giúp bảo vệ và bao bọc các mô trong hệ tiêu hóa. Khi mắc IBS, người bệnh có thể thấy chất nhầy cùng với phân khi đi tiêu.
2. Công nghệ MRI (chụp cộng hưởng từ cắt lớp) trong hội chứng ruột kích thích
Công nghệ MRI mang đến cơ hội khám phá những thông tin mới về hội chứng ruột kích thích và cách thức thay đổi chế độ ăn uống hỗ trợ người mắc hội chứng này.
Để chẩn đoán bệnh, các bác sĩ hiện nay phải dựa vào bản chụp X-quang và mô tả triệu chứng của bệnh nhân. Tuy nhiên, các nhà khoa học tại Trung tâm Bệnh tiêu hóa Đại học Nottingham ở Anh đã phát hiện ra một phương pháp mới sử dụng MRI để nghiên cứu bệnh có thể làm thay đổi cách thức chẩn đoán và điều trị bệnh trong tương lai.
Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng tiêu hóa, xảy ra do sự thay đổi trong cách hoạt động của hệ tiêu hóa. Trong đó, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, chướng bụng và đau bụng mãn tính là những triệu chứng thường gặp nhất.
Theo Cơ quan thông tin về các bệnh tiêu hóa quốc gia, hội chứng này được chẩn đoán khi bệnh nhân gặp ít nhất một trong những triệu chứng trên ba lần trong một tháng, kéo dài ít nhất ba tháng.
Mỗi người có những nguyên nhân hội chứng ruột kích thích và triệu chứng khác nhau, do đó bác sĩ có thể gặp khó khăn trong quá trình điều trị.
3. Một phương pháp mới để chẩn đoán bệnh
Ba nghiên cứu riêng biệt về ruột đã được các nhà nghiên cứu tại Nottingham thực hiện. Trong nghiên cứu đầu tiên được xuất bản trực tuyến trên tạp chí Neurogastroenterology and Motility (Vận động thần kinh và tiêu hóa), các nhà khoa học đã hình ảnh hóa đại tràng và phân chia nó thành ba vùng chức năng.
Khu vực dự trữ và lên men là đại tràng đi lên, nơi các chất cặn bã thức ăn không được hấp thụ sẽ bị vi khuẩn phân hủy. Đại tràng ngang chứa các chất cặn bã còn lại sau khi vi khuẩn đã xử lý và đại tràng đi xuống sẽ đẩy chất thải ra ngoài cơ thể.
Các nhà khoa học có thể so sánh chuyển động của ruột kết ở bệnh nhân hội chứng ruột kích thích với chuyển động của ruột khỏe mạnh bình thường bằng cách đo thể tích của ba vùng trong ruột kết, thông qua phương pháp quét MRI mà trước đây chưa từng được áp dụng. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng ở người bệnh, đại tràng đi lên không thể giãn ra đủ để tạo không gian cho bữa ăn như ở những người bình thường.
Trong nghiên cứu thứ hai cũng được công bố trên Neurogastroenterology and Motility, các tình nguyện viên đã ăn các điểm đánh dấu đặc biệt, có thể quan sát được qua quét MRI nhằm đo lường thời gian thức ăn di chuyển qua ruột. Các nhà khoa học đã quan sát hình ảnh ruột trong suốt 24 giờ để kiểm tra mức độ di chuyển của các điểm đánh dấu MRI.
Các nhà nghiên cứu cho rằng phương pháp này có khả năng hỗ trợ bác sĩ trong việc đánh giá tình trạng chuyển động ruột của bệnh nhân liệu có bình thường hay đang chậm. Đây cũng là một lựa chọn lý tưởng cho những trẻ em hoặc thai phụ cần tránh tiếp xúc với bức xạ tia X.
4. Khám phá bí ẩn của bệnh
Stephen Wangen, ND, người đồng sáng lập và Giám đốc Y tế của Trung tâm Điều trị hội chứng ruột kích thích tại Seattle cho rằng quét MRI là một phương pháp khách quan giúp các bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh nhưng lại không xác định được nguyên nhân gây ra hội chứng này.
Trong cuộc phỏng vấn với Healthline, Wangen đã nói: “Kết quả từ nghiên cứu gần đây cho thấy MRI có khả năng đo lường những thay đổi trong ruột kết gắn liền với thời gian bệnh nhân trải qua hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, những thay đổi này dù rất thú vị nhưng cần lưu ý rằng đây chỉ là triệu chứng bệnh. Những thay đổi này xảy ra do hội chứng ruột kích thích, không phải là nguyên nhân của hội chứng. Vì vậy, chúng ta không nên nhầm lẫn những thay đổi này với thông tin về nguyên nhân gây bệnh.”
Tuy nhiên, Wangen cho biết những bước tiến đang được thực hiện trong các lĩnh vực khác. Hệ sinh thái đường tiêu hóa đang dần được cộng đồng y tế nhận thức rõ tầm quan trọng to lớn đối với sức khỏe.
Các bác sĩ trong tương lai có thể điều khiển vi sinh vật trong đường ruột của bệnh nhân để giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, thông qua việc xem xét số lượng và loại vi khuẩn sống trong ruột của mỗi người.
Theo Wangen, tương lai của hội chứng ruột kích thích là việc công nhận tính độc đáo của mỗi bệnh nhân và vai trò quan trọng của chế độ ăn uống đối với hệ sinh thái đường ruột và tình trạng viêm. Đây không chỉ là vấn đề về từng chất dinh dưỡng mà là toàn bộ thực phẩm và cách cơ thể đáp ứng. Việc hiểu thấu đáo các yếu tố này là chìa khóa để điều trị bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
