Giải độc gan là một vấn đề được quan tâm rộng rãi trong lĩnh vực sức khỏe hiện nay. Gan, cơ quan lớn nhất trong cơ thể, tham gia vào quá trình tiêu hóa và đóng vai trò trung tâm trong việc lọc và loại bỏ các độc tố khỏi máu. Do đó, khi gan bị suy yếu thì việc giải độc gan là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, việc có thể giải độc gan được hay không vẫn còn gây nhiều tranh cãi.
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Võ Thị Thùy Trang - Bác sĩ Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Giải độc gan là gì?
Giải độc gan, hay còn gọi là làm sạch gan, là một phương pháp có thể loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, giúp giảm cân hoặc cải thiện sức khỏe.
Chúng ta thường muốn làm mọi việc có thể để chăm sóc sức khỏe của mình. Tuy nhiên, nếu đang xem xét phương pháp giải độc gan, mọi người cần biết rằng thực tế phương pháp này không mang lại nhiều lợi ích.
Gan là một trong những cơ quan lớn và quan trọng nhất của cơ thể, có chức năng loại bỏ chất thải, xử lý các chất dinh dưỡng và thuốc. Nhiều người tin rằng thanh lọc gan có thể giúp loại bỏ độc tố sau những dịp uống nhiều rượu hoặc tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh. Một số người khác hy vọng rằng điều này sẽ giúp gan hoạt động hiệu quả hơn trong cuộc sống hàng ngày và có thể giúp điều trị các bệnh liên quan đến gan.
Gan là nơi diễn ra các hoạt động để giải độc máu của chúng ta, sản xuất mật cần thiết để tiêu hóa chất béo, phá vỡ các hormone và lưu trữ các vitamin, khoáng chất và sắt thiết yếu. Khi chức năng gan không tối ưu, chúng ta không thể tiêu hóa thức ăn một cách thích hợp, đặc biệt là chất béo. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là làm sạch và thải độc gan được không. Bài viết sẽ giúp có những cách làm hiệu quả.
2. Giải độc gan có an toàn không?
Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể và đóng vai trò thiết yếu với hơn 500 chức năng khác nhau, trong đó có nhiệm vụ giải độc và trung hòa chất độc. Do đó, mọi người có thể nghĩ rằng giải độc gan sẽ giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng sau một ngày “vui chơi tiệc tùng” cùng bạn bè, cải thiện sức khỏe hoặc thúc đẩy quá trình trao đổi chất để giảm cân nhanh hơn. Đây là những lời hứa hẹn phổ biến từ các sản phẩm "làm sạch gan" trên thị trường.
Tuy nhiên, thực tế thì sẽ khác hoàn toàn. Việc sử dụng các sản phẩm giải độc gan có thể vừa lãng phí tiền bạc vừa gây hại cho sức khỏe nhiều hơn là mang lại lợi ích. Các chất được cho là có tác dụng giải độc gan có thể gây hại. Nghiên cứu chỉ ra rằng, tổn thương gan do thực phẩm chức năng và thảo mộc đang ngày càng gia tăng. Ví dụ, chiết xuất trà xanh để giải độc gan có thể gây ra tổn thương gan tương tự như viêm gan. Hơn nữa, việc sử dụng thuốc xổ cà phê trong một số phương pháp điều trị có thể dẫn đến nhiễm trùng và các vấn đề về điện giải, có nguy cơ gây tử vong.
- Thành phần có hại: Một số công ty sử dụng thành phần làm sạch gan có thể gây hại cho sức khỏe và đôi khi họ còn đưa ra những tuyên bố sai lệch về khả năng điều trị các bệnh nghiêm trọng.
- Nước trái cây chưa khử trùng: Việc tiêu thụ nước trái cây chưa được khử trùng để giải độc gan có thể khiến cơ thể nhiễm bệnh, đặc biệt là với những người lớn tuổi hoặc những người có hệ miễn dịch yếu.
- Ảnh hưởng đến bệnh thận: Những người mắc bệnh thận cần thận trọng với các chương trình giải độc gan hoàn toàn bằng nước trái cây, vì điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
- Nếu mắc bệnh tiểu đường, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn uống.
- Nhịn ăn: Một số chương trình giải độc gan yêu cầu nhịn ăn, có thể gây ra cảm giác yếu, chóng mặt, đau đầu hoặc mất nước. Đặc biệt, đối với những người bị viêm gan B đã có tổn thương gan, nhịn ăn có thể làm các tổn thương này trở nên nghiêm trọng hơn.
3. Những lầm tưởng và sự thật của việc làm sạch gan
3.1 Lầm tưởng số 1
3.1.1 Lầm tưởng: Làm sạch gan là cần thiết
Nhiều người tin rằng giải độc gan là một phần thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe, dẫn đến việc các sản phẩm và chất bổ sung giải độc gan được bày bán rộng rãi tại các hiệu thuốc và trên internet. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là hầu hết các sản phẩm thải độc gan này chưa được kiểm định trong các thử nghiệm lâm sàng và không nằm dưới sự quản lý của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).
Do đó, không có bằng chứng khoa học nào xác nhận hiệu quả thực sự của các hoạt động làm sạch gan. Thậm chí, các sản phẩm thải độc gan này có thể gây hại cho cơ thể hơn là mang lại lợi ích. Vì vậy, nếu vẫn muốn thử sử dụng những sản phẩm giải độc gan, mọi người cần tiếp cận một cách cẩn thận và tốt nhất là hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế.
3.1.2 Sự thật: Một số thành phần có thể có lợi cho sức khỏe
Cây kế sữa: Cây kế sữa được biết đến như một chất bổ sung giúp giải độc gan bởi vì có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm mạnh mẽ. Những đặc tính này có thể hỗ trợ giảm viêm trong các tình trạng như viêm gan.
Củ nghệ: Nghệ với hoạt chất chính là curcumin, đã được nghiên cứu rộng rãi và cho thấy khả năng làm giảm các phân tử tiền viêm, từ đó có thể giúp giảm nguy cơ và sự tiến triển của một số bệnh gan. Tuy nhiên, do tính khả dụng sinh học thấp của nghệ, việc sử dụng ở dạng bổ sung tiêu chuẩn hóa với 95% curcuminoids được khuyến khích để đạt hiệu quả tối ưu. Mọi người nên tuân thủ hướng dẫn liều lượng theo nhãn của sản phẩm.
Nghiên cứu về các chất bổ sung vẫn đang tiếp tục được thực hiện. Do đó, trước khi sử dụng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp người bệnh hiểu rõ hơn về lợi ích mang lại mà còn nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn của các sản phẩm giải độc gan.
3.2 Lầm tưởng số 2 về giải độc gan
3.2.1 Lầm tưởng: Gan làm sạch hỗ trợ giảm cân
Không có bằng chứng khoa học nào củng cố quan điểm rằng giải độc gan có thể giúp giảm cân. Thực tế, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các chế độ ăn kiêng thanh lọc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tỷ lệ trao đổi chất của cơ thể, điều này lại cản trở quá trình giảm cân.
Việc giảm cân khi thực hiện các phương pháp giải độc gan thường được ghi nhận là do mất nước chứ không phải mất mỡ thực sự. Điều này có nghĩa là khi người dùng trở lại chế độ ăn uống bình thường, họ có thể sẽ nhanh chóng tăng cân trở lại.
3.2.2 Sự thật: Một số thành phần có thể giúp giảm cân
Việc giảm cân lành mạnh và hiệu quả phụ thuộc vào ba yếu tố chính: lượng calo tiêu thụ, lượng calo đốt cháy và chất lượng của chế độ ăn uống.
- Lượng Calo: Ở người trưởng thành, lượng calo khuyến nghị hàng ngày thường rơi vào khoảng 600 đến 2,400 calo cho phụ nữ và 2,000 đến 3,000 calo cho nam giới. Tuy nhiên, lượng calo cụ thể phù hợp với mỗi người nên được xác định bởi một chuyên gia y tế hoặc một chuyên gia dinh dưỡng.
- Sản lượng Calo: Tập thể dục đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu hao calo và hỗ trợ giảm cân. Chỉ thay đổi chế độ ăn mà không tập luyện thì hiệu quả không cao và không duy trì được lâu. Hoạt động thể chất không chỉ giúp đốt cháy calo mà còn giúp cơ thể giảm bớt trọng lượng thừa một cách hiệu quả.
- Chất lượng chế độ ăn uống: Mặc dù số lượng calo tiêu thụ rất quan trọng, nhưng nếu ăn ít calo hơn và tất cả lượng calo đó từ thực phẩm chế biến sẵn hoặc các loại thức ăn không lành mạnh, đặc biệt là đồ ăn vặt, thì chúng ta cũng rất khó giảm cân.
Để tăng cường chức năng gan và hỗ trợ giảm cân hiệu quả, mọi người nên chọn những thực phẩm chất lượng cao. Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nhiều nước, cũng như đa dạng rau quả, sẽ rất có lợi cho sức khỏe. Các loại thực phẩm nên tiêu thụ bao gồm:
- Rau xanh.
- Trái cây tươi.
- Ngũ cốc nguyên hạt chưa qua tinh chế.
- Chất béo lành mạnh, như dầu ô liu và các loại hạt.
- Protein từ thịt gà, cá và trứng.
Chuyển sang ăn thực phẩm chưa qua chế biến chất lượng cao sẽ giúp mọi người giảm calo một cách tự nhiên, trong khi tăng cường vitamin, khoáng chất và các hợp chất có lợi cho cơ thể. Bên cạnh đó, tập thể dục đều đặn và hạn chế uống rượu cũng góp phần bảo vệ gan và hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
3.3 Lầm tưởng số 3
3.3.1 Lầm tưởng: Giải độc gan bảo vệ chống lại bệnh gan
Hiện tại, không có bằng chứng khoa học nào khẳng định rằng việc giải độc gan có thể bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh về gan.
Có hơn 100 loại bệnh gan khác nhau, trong đó một số loại phổ biến nhất bao gồm:
- Viêm gan A, B và C.
- Bệnh gan liên quan đến rượu, do lạm dụng rượu dẫn đến.
- Bệnh gan không liên quan đến rượu, thường liên quan đến chế độ ăn uống và lối sống.
Hai yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với bệnh gan là tiêu thụ rượu quá mức và có tiền sử gia đình mắc bệnh gan.
3.3.2 Sự thật: Có những điều có thể làm nhằm bảo vệ khỏi bệnh gan
Tuy không thể can thiệp vào các yếu tố gen di truyền, mọi người vẫn có thể thực hiện các thay đổi trong lối sống để phòng ngừa các bệnh liên quan đến gan:
- Hạn chế tiêu thụ rượu: Rượu là chất độc mà gan phải xử lý. Nếu uống quá mức, rượu có thể gây hại cho gan. Lượng rượu được khuyến nghị là không quá một đơn vị đồ uống mỗi ngày đối với phụ nữ và không quá hai đơn vị đối với nam giới dưới 65 tuổi. Sau tuổi 65, nam giới cũng nên giảm xuống còn một ly tiêu chuẩn mỗi ngày. Uống rượu một cách điều độ là chìa khóa để phòng ngừa các bệnh về gan. Bên cạnh đó, không nên sử dụng thuốc, kể cả acetaminophen (Tylenol), trong vòng 24 giờ sau khi uống rượu.
- Tiêm vắc xin phòng viêm gan: Các loại viêm gan do virus, như viêm gan A và B, có thể gây hại nghiêm trọng cho gan. Nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc tiêm phòng cho hai loại này. Mặc dù đã có cách điều trị viêm gan C nhưng bất kỳ dạng viêm gan nào cũng đều ảnh hưởng đến chức năng của gan của người bệnh.
- Chọn thuốc cẩn thận: Gan có nhiệm vụ xử lý các loại thuốc mà người bệnh sử dụng, bao gồm cả thuốc kê đơn và không kê đơn. Do đó, bệnh nhân nên lựa chọn các loại thuốc một cách thận trọng và thảo luận với bác sĩ về các lựa chọn thay thế an toàn hơn. Quan trọng hơn hết là không nên kết hợp rượu với bất kỳ loại thuốc nào.
- Cảnh giác với kim tiêm: Máu có thể chứa virus viêm gan, do đó mọi người không bao giờ được sử dụng chung kim tiêm với những người có nguy cơ cao mắc các loại bệnh viêm gan. Nếu đang có ý định xăm mình, hãy lựa chọn một studio xăm an toàn và vệ sinh, đã được cơ quan y tế kiểm định và cấp phép.
- Sử dụng bao cao su: Dịch cơ thể có thể chứa virus, vì vậy, để bảo vệ bản thân khỏi các bệnh lây qua đường tình dục, mọi người nên luôn quan hệ tình dục an toàn.
- Xử lý hoá chất một cách an toàn: Hóa chất và chất độc có thể xâm nhập vào cơ thể qua da. Để bảo vệ bản thân khỏi tác hại của hóa chất, hãy đeo khẩu trang, găng tay, quần dài và áo sơ mi khi làm việc với hóa chất, thuốc diệt côn trùng, thuốc diệt nấm hoặc sơn.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Bệnh gan không liên quan đến rượu thường liên quan đến các vấn đề về trao đổi chất, bao gồm béo phì và tiểu đường type 2. Chúng ta có thể giảm nguy cơ mắc phải bệnh này bằng cách áp dụng một lối sống lành mạnh.
3.4 Lầm tưởng số 4
3.4.1 Lầm tưởng: Giải độc gan có thể khắc phục bất kỳ tổn thương gan nào hiện có
Hiện nay, không có bằng chứng khoa học nào xác nhận rằng các loại thuốc giải độc gan có thể điều trị các tổn thương đã có trên gan.
3.4.2 Sự thật: Một số tổn thương có thể được sửa chữa và hồi phục
Tổn thương da hoặc các cơ quan khác trong cơ thể thường để lại sẹo. Điều đặc biệt ở gan là có khả năng phục hồi bằng cách tái tạo các tế bào mới, giúp phục hồi các mô bị tổn thương. Tuy nhiên, quá trình tái tạo mô gan cần có thời gian và điều kiện thích hợp.
Nếu gan liên tục bị tổn thương do sử dụng thuốc, uống rượu quá mức hoặc chế độ ăn uống không lành mạnh, điều này có thể cản trở quá trình tái tạo. Kết quả là, các sẹo hình thành trên gan và một khi đã xuất hiện sẹo, các tổn thương đó không thể phục hồi. Khi trở nên nghiêm trọng hơn, tình trạng này được gọi là xơ gan.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com, healthline.com
