Độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung là một vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh bệnh đang có xu hướng gia tăng và ngày càng trẻ hóa. Thực tế, khoảng 80% phụ nữ sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời, đặc biệt là trước tuổi 50. Trước nguy cơ mắc bệnh ngày càng cao, nhiều người đặt ra câu hỏi về độ tuổi thích hợp để việc tiêm phòng đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung tại Việt Nam
Theo quy định của Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), từ tháng 5/2024, độ tuổi tiêm vắc xin ngừa ung thư cổ tử cung tại Việt Nam đối với vắc xin Gardasil 9 được mở rộng từ 9 đến 45 tuổi. Trước đây, vắc xin phòng HPV 9 chủng chỉ được khuyến cáo cho nhóm 9–26 tuổi, nhưng việc mở rộng độ tuổi lên đến 45 giúp tăng tỷ lệ bao phủ vắc xin, bảo vệ sức khỏe cho nhiều nhóm đối tượng, bao gồm trẻ em, thanh thiếu niên, người trưởng thành và đặc biệt là phụ nữ trung niên.
1.1 Virus HPV và nguy cơ ung thư
HPV (Human Papillomavirus) là loại virus lây truyền chủ yếu qua đường tình dục, có thể gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như:
- Ung thư cổ tử cung.
- Ung thư âm hộ, âm đạo.
- Ung thư dương vật, hậu môn.
- Ung thư hầu họng.
- Sùi mào gà sinh dục.
Hiện nay, có khoảng 200 chủng HPV, trong đó 40 chủng có khả năng lây nhiễm qua đường sinh dục. Khoảng 15 chủng HPV nguy cơ cao có thể gây ung thư, bao gồm các loại ung thư:
- 99,7% ca ung thư cổ tử cung có liên quan đến HPV.
- Hơn 90% ca ung thư hậu môn và cổ tử cung.
- Khoảng 70% ca ung thư âm đạo, âm hộ.
- Khoảng 60% ca ung thư dương vật.
- Khoảng 70% ung thư vòm họng.
Ngoài ung thư, HPV còn là tác nhân chính gây các bệnh da liễu như mụn cóc thông thường (100%), mụn cóc sinh dục (sùi mào gà - 100%) và tổn thương da trong loạn sản biểu mô mụn cóc.
1.2 Các loại vắc xin phòng HPV tại Việt Nam
Hiện nay, Việt Nam có hai loại vắc xin phòng HPV đang được sử dụng:
1.2.1 Vắc xin Gardasil (Mỹ)
- Dành cho trẻ em và phụ nữ từ 9–26 tuổi.
- Phòng 4 chủng HPV: 6, 11, 16, 18.
1.2.2 Vắc xin Gardasil 9 (Mỹ)
- Dành cho nam, nữ và cộng đồng LGBT từ 9–45 tuổi.
- Phòng 9 chủng HPV phổ biến: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58.
Việc tiêm ngừa HPV càng sớm càng mang lại hiệu quả bảo vệ cao, đặc biệt là trước khi có tiếp xúc với virus. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo nên tiêm vắc xin HPV ngay từ 9–14 tuổi để đạt hiệu quả phòng bệnh tối ưu.
2. Độ tuổi tiêm vắc xin ngừa HPV tốt nhất
HPV không chỉ lây truyền qua quan hệ tình dục mà còn có thể lây nhiễm gián tiếp qua các con đường khác như: tiếp xúc với dụng cụ y tế phụ khoa không đảm bảo vô khuẩn, sử dụng chung đồ lót có dính mầm bệnh hoặc khi da có vết loét, trầy xước tiếp xúc với virus HPV.
2.1 Vì sao nên tiêm ngừa HPV sớm?
Theo một nghiên cứu tại Bắc Mỹ trên nhóm nữ giới 15–16 tuổi, có đến 45,5% trẻ được phát hiện nhiễm HPV trong âm đạo. Ngoài ra:
- 20% phụ nữ bị nhiễm HPV chỉ sau 4 tháng kể từ khi bắt đầu quan hệ tình dục.
- 45% phụ nữ nhiễm HPV sau 26 tháng có quan hệ tình dục.
Những dữ liệu này cho thấy sự cần thiết của việc tiêm ngừa HPV sớm, trước khi trẻ có nguy cơ phơi nhiễm với virus.
2.2 Độ tuổi tiêm phòng HPV tốt nhất
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), vắc xin phòng HPV có thể tiêm cho người từ 9 đến 45 tuổi. Tuy nhiên, độ tuổi tiêm phòng hiệu quả nhất là từ 9 đến 14 tuổi.
2.3 Hiệu quả bảo vệ của vắc xin HPV
Vắc xin HPV có hiệu quả phòng ngừa trên 90% đối với:
- Ung thư cổ tử cung.
- Ung thư hậu môn.
- Ung thư vòm họng.
- Mụn cóc sinh dục (sùi mào gà).
Theo CDC Hoa Kỳ, sau khi chương trình tiêm chủng HPV được triển khai:
- Tỷ lệ nhiễm HPV gây ung thư và mụn cóc sinh dục đã giảm 88% ở trẻ em gái và 81% ở phụ nữ trẻ.
- Tỷ lệ thanh thiếu niên và người trẻ mắc mụn cóc sinh dục giảm đáng kể.
- Trong số phụ nữ đã tiêm vắc xin HPV, tỷ lệ tiền ung thư cổ tử cung do HPV đã giảm 40%.
Những kết quả này cho thấy việc tiêm phòng HPV sớm không chỉ giúp giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài cho cả nam và nữ.
3. Lợi ích của việc tiêm vắc xin ngừa HPV cho trẻ em và bé gái
Tiêm vắc xin ngừa HPV từ 9–14 tuổi được coi là độ tuổi lý tưởng để phòng ngừa ung thư cổ tử cung. Việc tiêm chủng sớm không chỉ mang lại hiệu quả bảo vệ cao, giúp giảm nguy cơ lây nhiễm virus HPV, mà còn giúp tiết kiệm chi phí và giảm số lượng mũi tiêm so với khi tiêm ở độ tuổi lớn hơn.
3.1. Phòng bệnh sớm khi nguy cơ lây nhiễm HPV ngày càng trẻ hóa
Nhiễm HPV đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng ở người trẻ, đặc biệt ở nhóm vị thành niên. Tại Việt Nam, theo Khảo sát Hành vi Sức khỏe Học sinh Toàn cầu (2019), cho thấy
- Tỷ lệ học sinh THCS và THPT có quan hệ tình dục lần đầu tiên trước 14 tuổi đã tăng gấp đôi, từ 1,48% (năm 2013) lên 3,51% (năm 2019).
- Chỉ có 20,7% trẻ em sử dụng biện pháp an toàn trong lần đầu tiên quan hệ tình dục.
Những con số trên cho thấy trẻ em gái có nguy cơ nhiễm HPV từ rất sớm, vì vậy việc hiểu rõ độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung và tiêm ngừa HPV trước khi có nguy cơ phơi nhiễm là biện pháp bảo vệ tối ưu.
3.2. Hiệu quả cao khi tiêm vắc xin trong “độ tuổi vàng” 9 – 14 tuổi
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) và Bộ Y tế Việt Nam, độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung hiệu quả nhất là từ 9 đến 14 tuổi bởi những lí do:
- Hệ miễn dịch của trẻ em trong độ tuổi này phản ứng mạnh mẽ với vắc xin, giúp tạo ra lượng kháng thể bảo vệ cao hơn so với khi tiêm ở độ tuổi lớn hơn.
- Nếu tiêm trước lần đầu tiên quan hệ tình dục, vắc xin phát huy tác dụng bảo vệ tối ưu, ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm HPV.
- Vắc xin HPV đã được chứng minh có hiệu quả bảo vệ kéo dài ít nhất 30 năm và không suy giảm theo thời gian nếu được tiêm sớm.
3.3. Tiết kiệm chi phí, giảm số lượng mũi tiêm
Hiện nay, tại Việt Nam có hai loại vắc xin HPV đang được sử dụng:
- Gardasil (Mỹ): chỉ định cho trẻ em gái và nữ giới từ 9–26 tuổi, phác đồ 3 mũi trong 6 tháng.
- Gardasil 9 (Mỹ): chỉ định cho nam, nữ giới và cộng đồng LGBT từ 9–45 tuổi.
Phác đồ tiêm của vắc xin Gardasil 9:
- Trẻ từ 9 đến dưới 15 tuổi: chỉ cần tiêm 2 mũi.
- Người từ 15 đến 45 tuổi: phải tiêm đủ 3 mũi.
Lợi ích lớn khi tiêm sớm từ 9–14 tuổi:
- Giảm số lượng mũi tiêm từ 3 xuống còn 2 mũi, giúp trẻ ít đau hơn, ít tốn thời gian hơn.
- Tiết kiệm chi phí cho gia đình, do trẻ chỉ cần tiêm 2 mũi.
Hiểu rõ độ tuổi tiêm ngừa ung thư cổ tử cung và tiêm vắc xin ngừa HPV sớm ở độ tuổi 9–14 tuổi không chỉ giúp trẻ phòng bệnh hiệu quả hơn, giảm nguy cơ lây nhiễm HPV mà còn giảm số lần tiêm và tiết kiệm chi phí. Đây là phương pháp bảo vệ sức khỏe lâu dài, giúp phòng tránh các bệnh nguy hiểm như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư vòm họng và mụn cóc sinh dục.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
