Hội chứng ruột kích thích và đầy hơi là hai vấn đề tiêu hóa thường gặp và có mối liên hệ mật thiết với nhau. Nhiều người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS) thường phải đối mặt với tình trạng đầy hơi kéo dài, gây khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ mối quan hệ này là chìa khóa để quản lý và giảm thiểu các triệu chứng một cách hiệu quả.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Hội chứng ruột kích thích và đầy hơi có liên quan đến nhau?
Nhiều bệnh nhân hội chứng ruột kích thích thường gặp đầy hơi mà không rõ nguyên nhân cụ thể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người mắc hội chứng ruột kích thích thường gặp khó khăn trong việc loại bỏ hơi ra khỏi cơ thể do hệ thống cơ và dây thần kinh trong ruột hoạt động kém hiệu quả.
Ruột của bệnh nhân mắc phải hội chứng ruột kích thích phản ứng nhạy cảm hơn với khí hơi, thậm chí một lượng khí hơi nhỏ cũng có thể gây ra cảm giác đau và khó chịu. Điều này làm tăng cảm giác đầy hơi và khiến người bệnh cảm thấy không thoải mái.
Đối phó với hội chứng ruột kích thích và đầy hơi là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn vì mỗi người đều có các triệu chứng cùng phản ứng khác nhau. Vì vậy, không có phương pháp điều trị nào phù hợp cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, người bệnh có thể giảm triệu chứng đầy hơi qua chế độ ăn của mình.
2. Các yếu tố dẫn đến hội chứng ruột kích thích và đầy hơi
2.1 Thực phẩm gây đầy hơi
Vì hội chứng ruột kích thích (IBS) ảnh hưởng khác nhau ở mỗi người và có thể phản ứng với từng loại thực phẩm khác nhau, việc ghi lại những thực phẩm đã ăn cũng như cách cơ thể phản ứng sẽ giúp người bệnh nhận ra loại thức ăn gây ra triệu chứng.
Một số loại thực phẩm gây đầy hơi cho nhiều người mắc hội chứng ruột kích thích có thể kể đến như:
- Đậu và các loại đậu khác như đậu Hà Lan, đậu phộng và đậu lăng.
- Bắp cải.
- Bông cải xanh và súp lơ sống.
- Hành.
- Bắp cải Brucxen.
- Nho khô.
2.3 Chất xơ
Bổ sung chất xơ thường được khuyến khích cho người mắc hội chứng ruột kích thích và đầy hơi, đặc biệt là bệnh nhân có tình trạng táo bón. Tuy nhiên, không phải loại chất xơ nào cũng phù hợp cho mọi người và cách thêm chất xơ vào chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng.
Chất xơ không hòa tan (như trong lúa mì nguyên hạt) có thể tạo ra nhiều khí hơn, gây khó chịu và đầy hơi. Tuy nhiên, hai loại chất xơ khác là methylcellulose và polycarbophil lại có thể giúp giảm khí và đầy hơi. Các loại chất xơ này có mặt trong một số sản phẩm bổ sung chất xơ.
Khi tăng lượng chất xơ trong chế độ ăn uống, bệnh nhân nên làm điều này chậm rãi và theo dõi cách cơ thể phản ứng. Ban đầu, bụng có thể xuất hiện nhiều khí hơn nhưng cơ thể sẽ dần thích nghi, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.
2.4 Carbohydrate
Carbohydrate là một yếu tố quan trọng đối với người mắc hội chứng ruột kích thích, đặc biệt là loại carbs được gọi là FODMAPs (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides và polyols). Các loại carbs này không được hấp thụ ở ruột non nên khi vào ruột già, vi khuẩn sẽ phân hủy chúng và tạo ra khí.
Việc tạo ra khí từ FODMAPs có thể gây đầy hơi và đau đớn cho người mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). Mỗi người phản ứng khác nhau với FODMAPs và những ai có ruột nhạy cảm hoặc không thể tiêu hóa loại carbs này tốt sẽ dễ gặp phải tình trạng này.
Một nghiên cứu ở Úc cho thấy, chế độ ăn ít FODMAPs giúp giảm triệu chứng IBS, đặc biệt là đầy hơi. Tuy nhiên, việc loại bỏ nhiều thực phẩm FODMAP có thể dẫn đến thiếu dinh dưỡng.
Dưới đây là một số thực phẩm chứa FODMAP nên hạn chế ăn:
- Táo và nước ép táo, lê và nước ép lê, dưa hấu, xoài, anh đào, đào, mận, mơ, quả xuân đào và quả mâm xôi.
- Măng tây, atisô, các loại đậu như đậu và đậu lăng, đậu Hà Lan đường, đậu Hà Lan, hành tây, tỏi, tỏi tây, súp lơ, nấm, cần tây và ngô.
- Sữa, sữa chua, phô mai mềm như ricotta, phô mai tươi và phô mai kem, sữa trứng và kem.
- Mật ong, siro ngô có hàm lượng fructose cao, một số loại kẹo cao su và kẹo không đường.
- Lúa mì và lúa mạch đen.
- Hạt điều và quả hồ trăn.
2.5 Probiotic và kháng sinh giảm đầy hơi
Việc duy trì cân bằng lợi khuẩn trong ruột có vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và chức năng của hệ tiêu hóa. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi sự cân bằng này bị phá vỡ, người bệnh sẽ có nguy cơ mắc phải hội chứng ruột kích thích.
Probiotics hoặc men vi sinh là các chất bổ sung chứa lợi khuẩn cho hệ tiêu hóa. Loại vi sinh này giúp cân bằng lại hệ sinh thái vi khuẩn trong ruột và cải thiện các triệu chứng liên quan đến hội chứng ruột kích thích và đầy hơi. Tuy nhiên, hiệu quả của probiotic có thể khác nhau ở mỗi người.
Bên cạnh đó, thuốc kháng sinh có thể làm giảm các triệu chứng đầy hơi ở một số người mắc hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh cần được theo dõi trước khi sử dụng và chỉ được kê đơn dưới sự giám sát của bác sĩ vì thuốc có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng của vi khuẩn trong ruột, từ đó gây ra các vấn đề khác cho hệ tiêu hóa.
2.6 Một số thuốc có lợi cho hội chứng ruột kích thích và đầy hơi
Một số chất bổ sung không cần kê đơn có thể giúp giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích và đầy hơi. Enzyme lactase giúp tiêu hóa sữa và các sản phẩm từ sữa, điều này rất quan trọng đối với những người không dung nạp lactose, một vấn đề thường gặp ở người mắc IBS.
Alpha-galactosidase là một loại enzyme có trong một số loại thuốc giảm đầy hơi không kê đơn. Thuốc hoạt động bằng cách giúp phân hủy các loại đường phức hợp như raffinose và stachyose - chất được tìm thấy trong đậu, một số loại rau.
3. Một số lời khuyên khác
Việc kiểm soát cách ăn uống và lối sống có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích, bao gồm đầy hơi. Hạn chế nhai kẹo cao su, ăn hoặc uống quá nhanh, uống bằng ống hút là những nguyên nhân gây đầy hơi.
Ngoài ra, người bệnh nên thực hiện các thói quen như ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên, hạn chế lo lắng và ăn nhiều trong một bữa có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích, từ đó giảm bớt khí đầy hơi một cách hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
