Mối liên hệ giữa hormone và bệnh chàm ngày càng được các nhà khoa học quan tâm và nghiên cứu. Hiểu rõ mối quan hệ giữa hormone và bệnh chàm giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về cơ chế bệnh sinh và mở ra những hướng điều trị mới, hiệu quả hơn trong việc kiểm soát và giảm thiểu triệu chứng của bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Miễn Dịch Dị Ứng - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về bệnh chàm
Bệnh chàm, còn gọi là viêm da dị ứng, là một tình trạng phức tạp với nhiều yếu tố tác động nhưng nguyên nhân cụ thể vẫn chưa được xác định rõ ràng. Di truyền, môi trường, hệ miễn dịch và sự thay đổi nội tiết tố đều có thể ảnh hưởng đến sự khởi phát và diễn tiến của bệnh.
Các nghiên cứu vẫn chưa đưa ra kết luận thống nhất về nguyên nhân chính xác của bệnh chàm. Hệ miễn dịch có thể phản ứng theo cách khác nhau khi cơ thể trải qua các giai đoạn biến đổi tự nhiên hoặc khi mức độ căng thẳng tăng cao. Hormone tương tác với hệ miễn dịch có thể đóng vai trò quan trọng trong biểu hiện của bệnh.
Mặc dù bệnh chàm không lây nhiễm nhưng có xu hướng di truyền trong gia đình, đặc biệt phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, mối liên hệ di truyền cụ thể vẫn chưa được xác định rõ ràng.
2. Mối liên hệ giữa hormone và bệnh chàm
2.1 Mối liên hệ giữa hormone và bệnh chàm trong tuổi dậy thì
Khoảng 75% trẻ nhỏ mắc bệnh chàm sẽ khỏi hẳn trước tuổi thiếu niên. Tuy nhiên, 25% còn lại có thể tiếp tục sống chung với bệnh hoặc đối mặt với nguy cơ tái phát trong tương lai.
2.2 Vai trò của hormone giới tính
Nhiều yếu tố quyết định cách bệnh chàm phát triển và ảnh hưởng đến từng cá nhân, trong đó hormon giới tính đóng vai trò quan trọng, đặc biệt ở nữ giới.
2.3 Sự khác biệt về giới tính và ảnh hưởng của hormone
Bệnh chàm xuất hiện ở bé trai nhiều hơn một chút so với bé gái nhưng tỷ lệ này thay đổi khi đến tuổi dậy thì. Hormone và bệnh chàm có mối liên hệ mật thiết, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì. Khi bước vào giai đoạn dậy thì sự khác biệt này trở nên rõ rệt.
2.4 Tác động của estrogen và progesterone cho thấy mối liên hệ giữa hormone và bệnh chàm
Hormone và bệnh chàm có mối liên hệ như thế nào? Hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone có thể kích thích một số tế bào miễn dịch, ảnh hưởng đến chức năng bảo vệ của da. Một nghiên cứu đặt giả thuyết rằng các cơ chế này rất phức tạp nhưng sự tương tác của các cơ chế có thể dẫn đến các triệu chứng của bệnh chàm.
Hormone sinh dục nam Androgen, như testosterone và progesterone, có tác dụng ngược lại trong cơ thể. Những hormone này có khả năng ức chế các phản ứng viêm, từ đó ngăn ngừa sự xuất hiện của bệnh chàm và các triệu chứng liên quan. Điều này giúp giải thích tại sao tỷ lệ bé gái mắc bệnh chàm có xu hướng tăng lên so với bé trai sau tuổi dậy thì.
2.5 Sự thay đổi hormone trong chu kỳ kinh nguyệt
Trong chu kỳ kinh nguyệt, nhiều phụ nữ cho biết triệu chứng bệnh chàm trở nên nghiêm trọng hơn trong tuần trước kỳ kinh. Sự sụt giảm estrogen đột ngột vào thời điểm này có thể là nguyên nhân khiến bệnh chàm tái phát.
Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự thay đổi hormone nữ, không chỉ là mức độ estrogen hiện diện. Vậy hormone và bệnh chàm có mối liên hệ như thế nào? Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự thay đổi hormone có thể tác động đến hệ miễn dịch và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh chàm.
2.6 Nồng độ estrogen tăng cao khi mang thai
Khi mang thai, mức estrogen tăng cao và thay đổi cách mà hệ miễn dịch phản ứng. Lúc này, hệ miễn dịch chuyển hướng từ việc bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân bên ngoài như vi khuẩn và virus, sang việc bảo vệ thai nhi. Điều này tạo điều kiện cho bệnh chàm tái phát trong suốt thai kỳ.
2.7 Bệnh chàm tái phát ở thời kỳ mãn kinh
Ở thời kỳ mãn kinh, sự dao động nội tiết tố cũng có thể dẫn đến tái phát bệnh chàm. Khi tuổi tác tăng lên, hệ miễn dịch suy yếu khiến bệnh chàm có thể quay trở lại. Tuy nhiên, các nhà khoa học cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về vai trò của estrogen trong quá trình này.
3. Mối liên hệ giữa hormone căng thẳng và bệnh chàm
Khi đối mặt với tình huống căng thẳng, cơ thể phản ứng bằng cách kích hoạt chế độ “chiến đấu hoặc bỏ chạy”. Phản ứng này dẫn đến việc tăng nhịp tim, huyết áp và giải phóng các hormone căng thẳng như cortisol và adrenaline.
Cortisol là một hormone căng thẳng quan trọng, có thể ức chế hệ miễn dịch của cơ thể. Đồng thời, các hormone giúp tạo cảm giác dễ chịu, như endorphin, lại bị giảm đi. Đối với những người mắc bệnh chàm, phản ứng căng thẳng này có thể gây ra sự bùng phát bệnh, làm tăng mức độ lo âu và khó chịu.
Mối quan hệ giữa bệnh chàm và sức khỏe tâm thần vẫn là chủ đề nghiên cứu được quan tâm, dù nhiều bằng chứng đã cho thấy sự liên kết chặt chẽ giữa hai yếu tố này. Một nghiên cứu cho thấy hơn 30% người mắc bệnh chàm cũng gặp phải các vấn đề tâm lý như trầm cảm và/hoặc lo âu.
Các nhà khoa học cho rằng khi bệnh chàm bùng phát, da có thể truyền tín hiệu đến não, gây ra các rối loạn tâm lý như trầm cảm, lo âu hoặc suy nghĩ lộn xộn.
Các thay đổi trong lối sống, bao gồm việc tập thể dục, tham gia các nhóm hỗ trợ và áp dụng các kỹ thuật thư giãn, có thể giúp giảm bớt căng thẳng, từ đó làm giảm các triệu chứng bệnh chàm.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
