Thông qua các cuộc nghiên cứu, mối liên hệ chặt chẽ giữa việc hút thuốc và ung thư tuyến tụy đã được chứng minh. Hút thuốc lá được xem là nguyên nhân chính gây ung thư tuyến tụy. Ngoài ra, nếu bệnh nhân mắc ung thư tuyến tụy vẫn tiếp tục hút thuốc, sẽ có nguy cơ tử vong cao.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Các nghiên cứu nói gì về mối quan hệ giữa hút thuốc và ung thư tuyến tụy?
Theo một số nghiên cứu, người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy cao gấp đôi so với những người không hút thuốc. Một nghiên cứu vào năm 2020 đã chỉ ra rằng, hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy (PDAC) thậm chí gây tử vong với tỷ lệ lên đến khoảng 70%.
Theo số liệu thống kê cho thấy, có 25% trường hợp ung thư tuyến tụy có liên quan đến việc hút thuốc, cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa hút thuốc và ung thư tuyến tụy.
Bên cạnh đó, việc hút thuốc điếu không đầu lọc hay tiếp xúc với khói thuốc từ nhỏ cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy. Hơn nữa, các nghiên cứu cũng cho thấy mặc dù loại thuốc lá nào cũng gây nguy cơ mắc bệnh nhưng người hút thuốc lá đen có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với thuốc lá vàng.
2. Tầm ảnh hưởng của việc hút thuốc đến ung thư tuyến tụy
Một cuộc nghiên cứu vào năm 2022 đã chỉ ra rằng, một điếu thuốc lá nhỏ có chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có ít nhất 60 chất được xác định là chất gây ung thư, có thể làm thay đổi tế bào, dẫn bệnh ung thư.
Các nghiên cứu đã chỉ ra những yếu tố tiềm ẩn mà việc hút thuốc có thể gây ung thư tuyến tụy, dù cơ chế chính xác vẫn chưa rõ ràng hoàn toàn. Một số yếu tố bao gồm:
- Tổn thương các tế bào: Khói thuốc gây tổn thương các tế bào tuyến tụy (có vai trò sản xuất enzyme tiêu hóa), dẫn đến sự phát triển bất thường và hình thành khối u. Điều này đã được các nhà khoa học quan sát thông qua các cuộc nghiên cứu trên chuột và những người nghiện thuốc lá nặng.
- Tổn thương mô ngoại tiết: Một đánh giá năm 2017 cho thấy, hút thuốc lá làm tổn thương mô ngoại tiết của tuyến tụy - loại mô sản xuất dịch tiêu hóa. Hơn 90% trường hợp ung thư tuyến tụy, đặc biệt là ung thư biểu mô tuyến ống tụy (PDAC), phát triển từ sự tổn thương của mô này.
- Gián đoạn sản xuất insulin: Hút thuốc ảnh hưởng đến tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy, làm giảm insulin và tăng glucagon trong cơ thể, dẫn đến tăng đường huyết cùng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường – một yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến tụy.
- Viêm và xơ hóa: Hút thuốc gây viêm và xơ hóa trong tuyến tụy, tạo điều kiện cho tế bào ung thư phát triển và lan rộng. Chất gây ung thư trong khói thuốc còn làm hỏng DNA tế bào, đẩy nhanh quá trình phân chia tế bào, tăng nguy cơ ung thư.
3. Hút thuốc có làm tăng nguy cơ tử vong khi mắc ung thư tuyến tụy không?
Nếu bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy nhưng không từ bỏ thuốc lá, nguy cơ tử vong của sẽ cao hơn. Một nghiên cứu năm 2017 với 1.037 bệnh nhân ung thư tuyến tụy cho thấy, người tiếp tục hút thuốc đối mặt với nguy cơ tử vong cao hơn so với những người chưa bao giờ hút thuốc. Tuy nhiên, những người bỏ thuốc lá sau chẩn đoán có tỷ lệ sống sót cải thiện đáng kể, gần tương đương với những người không hút thuốc.
4. Bỏ thuốc có làm giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy không?
Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy sau khi bỏ hút thuốc, nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy giảm 9% mỗi năm.
Nghiên cứu cũng phát hiện rằng, người có tiền sử hút thuốc nặng (30 gói/năm) nếu ngừng hút trước 50 tuổi sẽ có nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy tương đương với những người chưa bao giờ hút thuốc.
Các nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng, có thể mất từ 20 đến 30 năm để nguy cơ ung thư tuyến tụy giảm đáng kể sau khi bỏ hút thuốc. Một số nghiên cứu khác cho thấy nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy có thể trở lại mức tương đương với người không hút thuốc trong khoảng từ 5 đến 15 năm sau khi bỏ thuốc.
5. Các yếu tố nguy cơ khác ngoài hút thuốc và ung thư tuyến tụy
Mặc dù hút thuốc làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư tuyến tụy nhưng đó không phải là yếu tố duy nhất. Ngoài ra, còn một số yếu tố khác làm gia tăng nguy cơ mắc loại ung thư này:
- Béo phì.
- Tuổi, đặc biệt tỷ lệ mắc bệnh tăng sau 45 tuổi.
- Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tụy.
- Bệnh tiểu đường.
- Viêm tụy mãn tính.
- Tiếp xúc với hóa chất trong các ngành công nghiệp như gia công kim loại hoặc giặt khô.
Bên cạnh đó, có thể còn do một số rối loạn di truyền như:
- Ung thư vú di truyền.
- Ung thư buồng trứng di truyền.
- Viêm tụy di truyền.
- Hội chứng u ác tính nhiều nốt ruồi không điển hình có tính chất gia đình (FAMMM).
- Hội chứng Peutz-Jeghers.
- Hội chứng Lynch.
Hơn nữa, ung thư tuyến tụy có xu hướng xảy ra thường xuyên hơn ở nam giới và người da màu.
6. Các câu hỏi liên quan đến việc hút thuốc và ung thư tuyến tụy
Dưới đây là câu trả lời cho một số câu hỏi thường gặp về mối liên hệ giữa hút thuốc và ung thư tuyến tụy:
6.1. Độ tuổi tử vong trung bình khi ung thư tuyến tụy là bao nhiêu?
Độ tuổi trung bình mà một người mắc bệnh ung thư tuyến tụy là 72 tuổi. Theo báo cáo của các chuyên gia, có 31,2% số ca tử vong do ung thư tuyến tụy nằm trong độ tuổi từ 65 đến 74.
6.2. Tỷ lệ chữa khỏi ung thư tuyến tụy là bao nhiêu?
Khả năng khỏi bệnh ung thư tuyến tụy được đánh giá là khá thấp. Khi các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ sống sót tương đối sau 5 năm là 44,3% đối với bệnh nhân ung thư tuyến tụy cục bộ và chỉ có 3,2% đối với bệnh nhân ung thư giai đoạn 4 tiến triển.
Vắc xin mRNA hiện nay đang được nghiên cứu với hy vọng có thể giảm tỷ lệ tử vong do ung thư trong tương lai. Tuy nhiên, các phương pháp này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng và có thể cần vài năm nữa trước khi được sử dụng rộng rãi.
Tóm lại, hút thuốc lá có thể làm tăng đáng kể khả năng phát triển ung thư tuyến tụy với khoảng 1/4 số ca chẩn đoán liên quan đến thói quen này. Thành phần hóa học của thuốc lá có khả năng làm thay đổi cấu trúc tế bào, gây hại cho các mô ngoại tiết của tuyến tụy và phá vỡ sự cân bằng nội tiết tố.
Để biết thêm thông tin về các cách bỏ hút thuốc và ung thư tuyến tụy được điều trị ra sao, bệnh nhân nên tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia y tế để sớm có được phương pháp điều trị đúng cách.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
