Nhận diện hội chứng ruột kích thích từ sớm có thể giúp mọi người chủ động hơn trong việc phòng và chữa bệnh. Được biết, hội chứng ruột kích thích là một rối loạn tiêu hóa với triệu chứng thường gặp là đau bụng và rối loạn đại tiện. Do đó, nếu không chẩn đoán chính xác, biểu hiện hội chứng ruột kích thích rất có thể bị chẩn đoán nhầm với các bệnh tiêu hóa khác.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Huy Bình, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
1. Hội chứng ruột kích thích là gì?
Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn tiêu hóa mãn tính, thường gây đau bụng và thay đổi thói quen đại tiện. Do ảnh hưởng chủ yếu ở đại tràng, hội chứng này còn được gọi là đại tràng co thắt, đại tràng thần kinh hoặc đại tràng kích thích.
Đây là một tình trạng mãn tính, gây rối loạn tiêu hóa thường xuyên cho người bệnh trong thời gian dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
2. Nhân diện hội chứng ruột kích thích bằng các biểu hiện đặc trưng
Hội chứng ruột kích thích là rối loạn tiêu hóa mãn tính, thường tái phát mà không gây tổn thương thực thể trong hệ thống đường tiêu hoá. Dưới đây là những yếu tố quan trọng để phân biệt hội chứng này với các bệnh lý ở hệ tiêu hóa khác có triệu chứng tương tự.
2.1 Cơ sở sinh lý bệnh học
Mặc dù nguyên nhân hội chứng ruột kích thích vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhiều yếu tố như chế độ ăn, các chất kích thích và yếu tố tâm lý được cho là có liên quan đến tình trạng này. Nhìn chung, các yếu chính góp phần gây nên hội chứng ruột kích thích về mặt sinh bệnh học bao gồm:
- Rối loạn nhu động ruột: Nhu động ruột không ổn định, hay rộng hơn là sự đáp ứng nhu động không thích hợp ở các cơ trơn của đại tràng và ruột non với hoạt động tiêu hóa thông thường và với các kích thích. Tình trạng này cũng ảnh hưởng đến một số cơ trơn khác trong cơ thể như cơ trơn hệ tiết niệu. Từ đó, cơ thể xuất hiện các triệu chứng như tiểu rắt, tiểu són.
- Tăng cảm giác đau ở nội tạng: Hệ thần kinh cảm nhận đau ở ruột trở nên nhạy cảm hơn so với bình thường, khiến người bệnh cảm nhận cơn đau lan tỏa mạnh hơn và gây ra biểu hiện hội chứng ruột kích thích là các cơn đau bụng đặc trưng.
- Yếu tố tâm lý: Rối loạn tâm lý, đặc biệt là stress và trầm cảm, thường đi kèm với hội chứng ruột kích thích. Tỉ lệ mắc hội chứng này cao hơn ở những người có rối loạn tâm thần.
2.2 Ai dễ bị hội chứng ruột kích thích
Các đối tượng sau dễ mắc phải hội chứng này hơn.
- Nữ giới: Hội chứng này thường gặp ở nữ giới hơn so với nam giới. Theo thống kê, tỷ lệ phụ nữ xuất hiện biểu hiện hội chứng ruột kích thích cao gấp 2-3 lần so với nam.
- Người bệnh dưới 35 tuổi: Thông thường, độ tuổi mắc phải hội chứng này là khá trẻ và tập trung ở tuổi trung niên. Đa số bệnh nhân xuất hiện triệu chứng của bệnh trước năm 35 tuổi.
2.3 Nhận diện hội chứng ruột kích thích bằng các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng
Có hai biểu hiện hội chứng ruột kích thích trên lâm sàng mà người bệnh có thể dễ dàng nhận biết: Đau bụng và thay đổi thói quen đại tiện.
2.3.1 Đau bụng là triệu chứng hội chứng ruột kích thích cần lưu tâm
Đối với đau bụng, biểu hiện hội chứng ruột kích thích có các tính chất đặc trưng như sau:
- Đau lan tỏa và không có điểm đau cụ thể.
- Thường đau bụng bên trái phía dưới, ngay vị trí của đại tràng.
- Các cơn đau thường khởi phát sau khi ăn và thuyên giảm dần khi đi đại tiện.
- Đau mãn tính và thường đau âm ỉ, có thể xuất hiện một số cơn đau bụng cấp tính.
2.3.2 Thay đổi thói quen đại tiện
Các thay đổi cụ thể có thể kể đến như sau:
- Thay đổi về số lần đại tiện: Ít đi nếu bệnh nhân bị thể táo bón hoặc nhiều hơn nếu bệnh nhân bị thể tiêu chảy.
- Thay đổi về tính chất và hình thức của phân: Phân rắn hơn (khi táo bón) hoặc lỏng hơn (khi tiêu chảy), có thể xuất hiện phân nhầy.
- Thay đổi về cách đi đại tiện: Người bệnh có thể mót rặn nhiều hơn.
- Nhìn chung, tùy vào từng thể của hội chứng ruột kích thích, bệnh nhân có thể biểu hiện táo bón, tiêu chảy hoặc cả hai.
- Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể xuất hiện một số biểu hiện hội chứng ruột kích thích khác như đầy bụng, ợ hơi, đau mỏi cơ và rối loạn tiểu tiện. Một số rối loạn tâm lý cũng có thể được bắt gặp, đặc biệt ở những người bệnh mắc phải hội chứng ruột kích thích trong thời gian dài.
Tiêu chuẩn quan trọng trong việc nhận diện hội chứng ruột kích thích là khi bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh (nội soi đại tràng, siêu âm ổ bụng, chụp CT ổ bụng, xét nghiệm vi sinh, soi tìm máu trong phân) đều không tìm thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Do đó, để nhận diện hội chứng ruột kích thích, bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa trên phương pháp loại trừ. Chính vì thế, vai trò của các chẩn đoán lâm sàng là rất quan trọng. Dựa vào việc thăm khám và hỏi bệnh sử một cách kỹ càng và đầy đủ, bác sĩ có thể xác nhận biểu hiện hội chứng ruột kích thích một cách chính xác và loại trừ các tổn thương thực thể khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
