Ung thư tuyến tụy và vàng da có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Khi khối u ung thư phát triển, khối u có thể gây áp lực lên ống mật, đường dẫn mật từ gan đến ruột non, dẫn đến hiện tượng vàng da báo hiệu nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh. Việc nhận diện sớm những triệu chứng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị kịp thời bệnh ung thư tuyến tụy.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Mối liên hệ giữa ung thư tuyến tụy và vàng da
Ung thư tuyến tụy thường gây ra tình trạng vàng da và đây là một trong những triệu chứng đầu tiên mà nhiều người mắc bệnh có thể gặp phải. Đặc biệt, khi ung thư phát triển ở phần đầu của tuyến tụy có thể dễ dàng gây tắc nghẽn ống mật, dẫn đến vàng da và mắt.
Tuy nhiên, nếu ung thư xuất hiện ở những vị trí khác của tuyến tụy, tình trạng vàng da có thể không xuất hiện, trừ khi bệnh đã di căn sang các bộ phận khác trong cơ thể.
Vàng da là thuật ngữ dùng để miêu tả tình trạng da và mắt chuyển sang màu vàng. Ngoài ra, những dấu hiệu khác có thể xuất hiện khi bị vàng da bao gồm nước tiểu sậm màu, ngứa da và phân có màu sáng hoặc nhờn.
2. Nguyên nhân gây vàng da là gì?
Vàng da xuất hiện khi bilirubin, một chất màu vàng nâu sẫm có trong mật do gan sản xuất, tích tụ trong cơ thể. Mật được sản xuất bởi gan và vận chuyển qua ống mật chung vào ruột non, giúp phân hủy chất béo. Sau khi hoàn thành chức năng, mật sẽ được loại bỏ khỏi cơ thể qua phân.
Khi ống mật chung bị tắc nghẽn, ví dụ như do ung thư tuyến tụy, sự lưu thông của mật vào ruột non sẽ bị ngừng lại. Điều này khiến mật và bilirubin tích tụ trong cơ thể, dẫn đến tình trạng vàng da.
3. Khi nào vàng da xảy ra trong ung thư tuyến tụy?
Vàng da có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của ung thư tuyến tụy, tùy thuộc vào vị trí của khối u. Ung thư tuyến tụy thường bắt đầu ở phần đầu của tuyến tụy, gần ống mật chung. Khi khối u phát triển có thể tạo áp lực lên ống mật, gây tắc nghẽn và dẫn đến vàng da, thậm chí khi khối u còn nhỏ.
Ngược lại, khi ung thư phát triển từ thân hoặc đuôi của tuyến tụy, vàng da có thể không xuất hiện cho đến giai đoạn muộn. Điều này là vì khối u không tạo đủ áp lực để tắc nghẽn ống mật cho đến khi ung thư đã di căn hoặc phát triển lớn hơn.
Khi ung thư tuyến tụy di căn rộng, đặc biệt là sang gan có thể gây ra tình trạng vàng da. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý rằng vàng da cũng có thể do các vấn đề khác ngoài ung thư tuyến tụy, vì vậy cần phải kiểm tra kỹ càng để chẩn đoán chính xác nguyên nhân.
4. Chữa vàng da do ung thư tuyến tụy
Trong một số trường hợp, việc đặt stent vào ống mật có thể giúp giảm triệu chứng vàng da. Stent là một ống nhỏ, hẹp giúp giữ cho ống mật thông thoáng và ngăn ngừa tắc nghẽn.
Một phương pháp khác là phẫu thuật bắc cầu đường mật từ tuyến tụy. Trong quá trình này, bác sĩ sẽ cắt ống mật ở phía trên vị trí tắc nghẽn và gắn lại vào ruột non. Phương pháp này thường mang lại hiệu quả trong việc giảm bớt triệu chứng vàng da.
Tuy nhiên, cả hai phương pháp này không phải lúc nào cũng phù hợp với tất cả bệnh nhân. Trong những trường hợp không thể thực hiện các biện pháp trên, việc sử dụng thuốc kháng histamin và giữ mát cho da có thể giúp giảm ngứa.
Ngoài ra, Diphenhydramine (Allermax, Banophen, Benadryl) cũng là một loại thuốc kháng histamin được sử dụng phổ biến.
5. Ung thư tuyến tụy có thể gây ra những triệu chứng nào khác?
Các biểu hiện khác ngoài mối liên hệ giữa ung thư tuyến tụy và vàng da bao gồm:
- Giảm cân ngoài ý muốn: Thường xảy ra do bệnh nhân mất cảm giác thèm ăn.
- Đau lưng hoặc đau bụng thường xuyên xuất hiện do sự phát triển của khối u trong cơ thể hoặc đuôi tụy, tạo áp lực lên các cơ quan lân cận hoặc khi ung thư lan đến đuôi tuyến tụy. Tuy nhiên, các triệu chứng này cũng có thể do những nguyên nhân khác ngoài ung thư tuyến tụy.
- Cảm giác buồn nôn và nôn mửa thường xuyên: Do khối u gây áp lực lên phần xa của dạ dày, tạo tắc nghẽn một phần, dẫn đến khó tiêu hóa và nôn.
- Hiện tượng cục máu đông trong tĩnh mạch lớn: Thường xảy ra ở chân, gây đỏ, đau, nóng và sưng. Cục máu đông có thể vỡ và di chuyển đến phổi, gây đau ngực và nguy hiểm đến tính mạng
- Gan hoặc túi mật to lên: Có thể do tắc nghẽn ống mật, dẫn đến mật tích tụ trong túi mật. Nếu ung thư di căn đến gan, tình trạng gan to cũng có thể xảy ra.
- Bệnh tiểu đường: Một số bệnh nhân có thể phát triển bệnh tiểu đường khi ung thư phá hủy các tế bào sản xuất insulin. Tuy nhiên, hiện tượng này khá hiếm và thường chỉ gây ra thay đổi nhỏ về mức đường huyết.
6. Các câu hỏi thường gặp về ung thư tuyến tụy và vàng da
Dưới đây là câu trả lời cho những câu hỏi thường gặp về bệnh vàng da do ung thư tuyến tụy:
6.1 Vàng da có phải là giai đoạn cuối của ung thư tuyến tụy?
Vàng da không nhất thiết là dấu hiệu của giai đoạn cuối của ung thư tuyến tụy. Triệu chứng này có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh, tùy thuộc vào vị trí mà khối u xuất hiện. Nếu ung thư bắt đầu ở phần đầu của tuyến tụy, vàng da có thể là một trong những triệu chứng xuất hiện ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, nếu ung thư bắt đầu ở thân hoặc đuôi tuyến tụy, vàng da có thể không xuất hiện cho đến khi bệnh đã phát triển hoặc di căn.
6.2 Các triệu chứng của giai đoạn cuối của ung thư tuyến tụy là gì?
Những người mắc bệnh ung thư tuyến tụy thường không có triệu chứng cho đến khi khối u di căn sang các cơ quan khác hoặc trở nên rất lớn. Do đó, các triệu chứng của bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn muộn hơn, không nhất thiết phải là giai đoạn cuối. Các triệu chứng thường gặp bao gồm giảm cân không mong muốn, chán ăn, đau bụng và cảm giác mệt mỏi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
