Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở người già

Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở người già (hay còn gọi là hội chứng ngừng thở giấu mũi) là một tình trạng tắc nghẽn đường hô hấp trong giấc ngủ, dẫn đến việc ngừng thở hoặc hô hấp rất nhẹ, khiến người bệnh không cảm thấy thoải mái khi ngủ. Tình trạng này thường xảy ra ở những người trên 60 tuổi và có thể gây ra nhiều tác động đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ.

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 100 triệu người trên toàn thế giới bị mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ, trong đó có nhiều trường hợp ở những người trên 60 tuổi. Ở Việt Nam, chưa có nghiên cứu nào đánh giá chính xác dịch tễ của bệnh này ở người già. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, tình trạng này đang ngày càng gia tăng do sự thay đổi của lối sống và môi trường, cùng với tình trạng lão hóa của dân số. Đặc biệt, hội chứng ngưng thở khi ngủ ở người già được xem là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ và các vấn đề sức khỏe khác ở người già.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng ngưng thở khi ngủ ở người già, chủ yếu do:

1. Sự giảm độ đàn hồi của đường thở và mô mềm xung quanh đường hô hấp trong quá trình lão hóa: Trong suốt quá trình lão hóa, đường hô hấp và các mô xung quanh đường hô hấp của người già trở nên ít đàn hồi hơn, dẫn đến việc đường thở bị thu hẹp và ảnh hưởng đến dòng đi chuyển của không khí ra vào phổi. Điều này có thể dẫn đến việc ngưng thở hoặc hô hấp rất nhẹ khi ngủ.
2. Các yếu tố nguy cơ khác như béo phì, hút thuốc, tiểu đường, và tình trạng tăng huyết áp: Những yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này ở người già. Béo phì có thể gây ra sự cản trở trong đường hô hấp và làm giảm độ đàn hồi của các mô xung quanh đường hô hấp. Hút thuốc có thể làm tắc nghẽn đường hô hấp và làm giảm lưu lượng khí. Tiểu đường và tình trạng tăng huyết áp cũng có thể gây ra các vấn đề về đường hô hấp và làm giảm độ đàn hồi của các mô xung quanh đường hô hấp.

3. Nhận biết triệu chứng

Các triệu chứng thường gặp của hội chứng ngưng thở khi ngủ ở người già bao gồm:

1. Ngưng thở và vi thức trong khi ngủ: Đây là triệu chứng chính của hội chứng này ở người già. Người bệnh có thể ngưng thở trong vài giây và có các đợt vi thức (đột nhiên tỉnh dậy trong thời gian ngắn vì ngưng thở và sau đó ngủ lại) nhưng người bệnh thường không tự nhận biết được. Số lần ngưng thở và vi thức trong một đêm có thể từ vài lần đến hàng trăm lần, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bệnh nhân.
2. Mệt mỏi, khó tập trung, giảm sinh lực: Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung và giảm sinh lực do giấc ngủ không đủ và không sâu.
3. Thở bằng miệng khi ngủ: Để cảm thấy thoải mái hơn trong khi ngủ và giảm tình trạng khó thở, bệnh nhân có thể thở bằng miện g.
4. Ngáy to khi ngủ: Bệnh nhân thường có hiện tượng ngáy to khi ngủ do đường thở giãn ra và bị xẹp nên dễ dàng rung và phát ra tiếng khi các dòng khí đi qua.
5. Các vấn đề tâm lý như lo âu và trầm cảm: Ngủ không ngon và rối loạn giấc ngủ ở người già có thể gây ra các vấn đề tâm lý, bao gồm lo âu và trầm cảm.

4. Phương pháp điều trị

Các phương pháp điều trị hiện nay có thể bao gồm:

1. Thay đổi lối sống và các biện pháp chăm sóc sức khỏe: Điều chỉnh lối sống và các biện pháp chăm sóc sức khỏe như giảm cân, ngừng hút thuốc, tập thể dục đều đặn, tránh uống rượu và thuốc lá có thể giúp cải thiện triệu chứng hội chứng ngưng thở khi ngủ.
2. Sử dụng máy hỗ trợ thở: Máy CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) hoặc máy BPAP (Bilevel Positive Airway Pressure) là các thiết bị hỗ trợ hô hấp được sử dụng rộng rãi để điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ. Máy CPAP đẩy không khí vào đường hô hấp để giữ cho đường thở được mở rộng suốt cả đêm, trong khi máy BPAP có thể điều chỉnh áp suất giữa khi người bệnh hít vào và khi thở ra.

1. Sử dụng miếng đệm vòm họng: Miếng đệm vòm họng là một giải pháp khác có thể được sử dụng để giảm triệu chứng hội chứng này. Miếng đệm này được đặt trong khoang miệng để giúp tạo ra khoang không khí để giảm thiểu ngưng thở.
2. Phẫu thuật: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được xem xét để giải quyết vấn đề hội chứng ngưng thở khi ngủ. Phẫu thuật có thể bao gồm tăng kích đường kính đường thở bằng cách loại bỏ mô mỡ thừa hoặc tạo ra một khoang không khí mới trong họng.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hội chứng ngưng thở khi ngủ và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên và quyết định phương pháp điều trị phù hợp nhất cho từng trường hợp cụ thể.