Gãy xương chậu bao lâu thì khỏi và đi lại được?

Gãy xương chậu chiếm tỷ lệ 1-2% các chấn thương gãy xương. Do xương chậu là dạng xương xốp nên khi tổn thương sẽ gây chảy máu rất nhiều. Gãy xương chậu chia ra 3 loại là gãy thành xương cánh chậu, gãy ổ cối và gãy khung chậu. Mỗi dạng có đặc điểm và cách điều trị gãy xương chậu khác nhau. Tuy nhiên, thắc mắc mà nhiều người đặt ra là gãy xương chậu bao lâu thì khỏi và đi lại được?

Khung chậu đúng với tên gọi có hình dạng như một có cái chậu nhưng thắt lại ở giữa. Cấu tạo từ các thành phần, bao gồm: 2 xương chậu, xương cùng và xương cụt. Trong đó, xương chậu là thành phần quan trọng nhất của khung chậu, cấu tạo bao gồm 3 xương nhỏ là xương chậu, xương ngồi, xương mu. Vị trí tiếp giáp của 3 xương được gọi là ổ cối, có khớp mu ở phía trước, khớp cùng chậu (tiếp giáp với xương cùng cột sống) ở phía sau.

Trước khi tìm hiểu vấn đề gãy xương chậu bao lâu thì đi lại được, chúng ta cần biết khái niệm gãy xương chậu là gì. Gãy xương chậu được định nghĩa là tình trạng cấu trúc xương chậu không còn nguyên vẹn, bị phá vỡ bởi nguyên nhân nào đó. Tuy nhiên, tổn thương gãy hay vỡ xương chậu rất hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 1-2% các trường hợp gãy xương ở người trưởng thành.

Một đặc điểm cực kỳ quan trọng trong bệnh lý gãy xương chậu là cơ thể sẽ mất máu rất nhiều. Theo thống kê của H. Willenegger, số lượng máu mất khi xương chậu bị gãy có thể lên đến 1.700–2.400ml.

Điều trị gãy xương chậu sẽ phụ thuộc rất nhiều vào dạng gãy xương. Hiện nay, gãy xương chậu được phân chia thành 2 nhóm chính là gãy xương chậu ổn định và gãy không ổn định.

• Gãy xương chậu ổn định được định nghĩa là khi xương chậu chỉ có một vết gãy, đồng thời các đầu xương gãy không di lệch, vẫn nằm đúng vị trí.
• Gãy xương chậu không ổn định là khi xương chậu có từ 2 đường gãy trở lên và các đầu xương gãy bị di lệch khỏi vị trí của nó.

Bên cạnh đó, tùy thuộc vào cơ chế gãy có tạo vết thương ngoài da hay không mà gãy xương chậu chia làm 2 loại là gãy xương chậu kín và gãy xương chậu hở. Trong đó, đúng như tên gọi gãy xương kín là tình trạng xương gãy mà không có vết thương nào ngoài da. Ngược lại, gãy xương chậu hở là tình trạng gãy xương kèm theo vết thương hở ngoài da và thấy được vị trí xương gãy.

Nguyên nhân dẫn đến tính trạng gãy xương chậu bao gồm:

• Gãy xương chậu do té ngã: Đa số trường hợp người bệnh ngã ở tư thế ngồi, dẫn đến gãy ụ ngồi hoặc gãy ngành xương cánh chậu (còn gọi là gãy kiểu Duverney)
• Gãy xương chậu do chấn thương: Cơ chế thường do xương chậu bị đè ép lại trong các vụ tai nạn giao thông (xe đè qua), bị vật nặng đè ép, rơi từ trên cao, sập hầm hoặc bị vùi lấp
• Gãy xương chậu do vận cơ quá mức: Nguyên nhân này thường gặp ở vận động viên thể thao, luyện tập võ thuật hoặc một số động tác mạnh đột ngột do tai nạn lao động. Trường hợp này có thể gây gãy gai chậu trước nếu căng cân đùi quá mức và cơ may kéo mạnh, gãy gai chậu trước dưới do cơ thẳng trước kéo hoặc gãy cánh chậu do cơ mông nhỡ kéo.

Gãy khung chậu bao lâu thì khỏi phụ thuộc rất nhiều vào dạng tổn thương gãy xương. Đồng thời, với mỗi loại tổn thương thì bác sĩ sẽ có biện pháp điều trị gãy xương chậu khác nhau.

Gãy khung chậu là dạng tổn thương nghiêm trọng nhất với các đặc điểm sau:

• Triệu chứng gãy khung chậu hay gặp là sau chấn thương người bệnh bị sưng phù, tụ máu vùng xương gãy, mất khả năng nâng chân khỏi mặt giường và khi ép giữa khung chậu có biểu hiện đau chói.
• Triệu chứng tổn thương các cơ quan lân cận trong ổ bụng như đứt rách niệu quản hoặc niệu đạo, vỡ bàng quang, tổn thương cơ quan sinh dục nữ (như âm đạo, tử cung, buồng trứng), tổn thương mạch máu, thần kinh, vỡ các tạng như gan, thận, lách hoặc gây thủng hỗng tràng, hồi tràng hoặc đại tràng.
• Hình ảnh trên phim X quang xương chậu có thể thấy bao gồm gãy cung trước, cung sau, trật khớp mu hoặc trật khớp cùng - chậu.

Gãy thành chậu:

• Triệu chứng của người bệnh là mất khả năng gấp đùi vào bụng, mất khả năng vận động chân, cảm giác đau dữ dội ở vùng xương gãy, đặc biệt là nếu khối sưng nề lớn.
• Ấn đau tại chỗ ở các vị trí như ụ ngồi, gai chậu trước trên, gai chậu trước dưới, xương cùng, xương cụt.
• Thăm khám bằng cách ép khung chậu gây đau nhiều.
• Trường hợp gãy xương cùng hoặc ngành mu chậu thì có biểu hiện đau chói khi thăm âm đạo, trực tràng.
• Hình ảnh X quang giúp xác định thể gãy thành chậu, bao gồm: gãy gai chậu trước trên, gãy gai chậu trước dưới, gãy dọc cánh chậu, gãy ngang cánh chậu, gãy ngang xương cùng hoặc xương cụt, gãy ngành mu-chậu hoặc ngồi-chậu và gãy ụ ngồi.

Gãy ổ cối:

• Triệu chứng của người bệnh bao gồm đau nhiều vị trí khớp háng, không thể đứng và hạn chế vận động khớp háng.
• Cử động khớp háng bệnh nhân sẽ đau dữ dội.
• Hình ảnh X quang xương chậu phát hiện tổn thương gãy rìa trên hay rìa dưới ổ cối, gãy rìa ổ cối gây bán trật khớp háng, gãy đáy ổ cối có chỏm xương đùi lọt qua gây trật khớp háng trung tâm.

Gãy xương chậu bao lâu thì đi lại được? Vấn đề này tùy thuộc vào dạng tổn thương và phương pháp điều trị gãy xương chậu của bác sĩ.

Đối với dạng gãy thành chậu: Đa số điều trị gãy xương chậu bảo tồn, cho người bệnh nằm bất động trên giường trong thời gian từ 2 đến 4 tuần.

• Đối với gãy thành chậu có di lệch xương lớn cần phải nắn chỉnh, băng dính tại chỗ và bất động trên giường lâu hơn từ 4 đến 6 tuần.
• Với gãy xương cụt bác sĩ sẽ nắn chỉnh xương thông qua trực tràng hoặc mổ xương chậu.
• Đối với gãy gai chậu trước trên, gai chậu trước dưới thì cần mổ xương chậu để khâu dính lại, sau đó kết hợp xương bằng vít.

Gãy ổ cối: Với dạng gãy xương này thì phương pháp điều trị chủ yếu là mổ xương chậu kết hợp xương bằng đinh Kirschner qua lồi cầu xương đùi, sau mổ cần kéo xương liên tục với trọng lượng 8 - 10kg trong thời gian 10 đến 14 tuần.

Gãy khung chậu:

• Điều trị gãy xương chậu bảo tồn nếu chỉ có 1 đường gãy ở cung trước hoặc cung sau và ít di lệch, chủ yếu để người bệnh nằm bất động trong thời gian 5-6 tuần.
• Đối với trường hợp gãy 2 cung hoặc gãy kiểu Malgaigne ít di lệch, điều trị gãy xương chậu chủ yếu là cho người bệnh bất động, gác chân trên khung Braun trong thời gian 4-8 tuần.
• Gãy khung chậu di lệch cần mổ xương chậu để kết hợp xương bằng đinh Kirschner qua lồi cầu xương đùi, kéo liên tục, đồng thời chân đặt trên khung Braun kéo trọng lượng bằng 1/7 trọng lượng cơ thể liên tục trong 10 -14 tuần.

Một số phương pháp điều trị gãy xương chậu khác:

• Mổ xương chậu trong các trường hợp: Gãy cung trước di lệch nhiều như gãy ngành mu-chậu, khi đó cần kết hợp xương bằng nẹp vít hoặc dùng đinh chữ U.
• Gãy toác khớp mu: Mổ kết hợp xương bằng buộc vòng dây thép, sau đó nẹp vít cố định khung chậu bằng khung cố định ngoài.
• Gãy thành sau hoặc gãy toác dọc cánh chậu: Mổ xương chậu kết hợp xương bằng nẹp vít.

Tóm lại gãy xương đòi hỏi quá trình điều trị tích cực, hợp lý, đúng lộ trình. Nếu không hiểu biết hay chủ quan trong vấn đề điều trị, phục hồi có thể dẫn đến các biến chứng, di chứng không mong muốn, làm suy giảm khả năng vận động, lao động cà chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế uy tín để điều trị.