Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố

Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố là một bệnh lý của màng hoạt dịch khớp gây đau và cứng khớp. Bệnh nếu không được điều trị sẽ khiến tầm vận động bị hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố là một bệnh lý của màng hoạt dịch khớp. Tình trạng này có thể gây đau và sưng nề khớp, đồng thời có tình trạng lắng đọng hemosiderin (một hoạt chất có tính kim loại) có trong các khớp.

Tình trạng viêm bao hoạt dịch thể lông nốt sắc tố thường được phát hiện ở bệnh nhân từ 30-50 tuổi. Theo các nhà nghiên cứu, viêm bao hoạt dịch thể lông nốt sắc tố điển hình chỉ gây ảnh hưởng đến một khớp, trong đó có đến khoảng 80% các trường hợp là ở khớp gối, ngoài ra tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khớp háng, khớp cổ chân, khớp vai và khớp khuỷu.

Viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố có thể xuất hiện ở hai hình thái đó là khu trú hoặc lan tỏa. Thể khu trú thường đáp ứng tốt với điều trị và có nguy cơ gây tổn thương khớp thấp. Thể lan tỏa thường gây tổn thương toàn bộ màng hoạt dịch khớp, do đó có nguy cơ gây tổn thương khớp nhiều hơn, nhưng thể lan tỏa lại là hình thái tổn thương hay gặp nhất.

Hiện nay chúng ta vẫn chưa hiểu rõ nguyên nhân của viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố. Có một số tác giả cho rằng có yếu tố gen trong việc hình thành căn bệnh này, nhưng chưa được chứng minh rõ ràng.

Về mặt triệu chứng, tùy theo mức độ tổn thương mà bệnh nhân sẽ có những triệu chứng khác nhau. Nhưng các triệu chứng lâm sàng thường gặp của căn bệnh này đó là đau và sưng nề khớp. Bệnh nhân có thể bị hạn chế vận động khớp, cứng khớp và đôi khi có tình trạng lỏng lẻo khớp. Bệnh viêm bao hoạt dịch lông nốt sắc tố thường tiến triển một cách từ từ, nhất là với thể lan tỏa.

Để chẩn đoán xác định viêm bao hoạt dịch thể lông nốt sắc tố, một số phương pháp cận lâm sàng có thể được thực hiện như:

• X-quang: Phương pháp này chủ yếu được sử dụng để loại trừ các tổn thương xương, có thể là căn nguyên khác gây ra các triệu chứng hoặc là tổn thương thứ phát.
• Chụp cộng hưởng từ: Đây là phương tiện thăm khám rất có giá trị để chẩn đoán viêm màng hoạt dịch thể lông nốt, với cả thể khu trú cũng như lan tỏa. Trên phim cộng hưởng từ có thể nhìn thấy tình trạng viêm dày màng hoạt dịch kèm theo sự xuất hiện các khối tổ chức mô mềm và có thể có cả tình trạng xương bị phá hủy.
• Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chọc hút dịch khớp, dịch có màu sắc đỏ như máu do chứa hemosiderin.

Phẫu thuật vẫn là phương pháp điều trị chủ yếu đối với viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố. Trước đây, do sự e ngại về các biến chứng của phẫu thuật cũng như tỷ lệ tái phát của bệnh sau phẫu thuật nên việc điều trị bảo tồn được khuyến cáo áp dụng cho tới khi tổn thương khớp nặng cần phải chỉ định thay khớp.

Ngày nay, với sự tiến bộ vượt bậc của phẫu thuật, đặc biệt là phương pháp phẫu thuật nội soi khớp đã giúp cho đa số bệnh nhân được điều trị phẫu thuật đạt kết quả tốt, ngăn ngừa tình trạng thoái hóa khớp sớm.

Trong một số trường hợp, bệnh nhân không tiến hành phẫu thuật mà điều trị bảo tồn thì việc sử dụng một số loại thuốc giảm triệu chứng là cần thiết.

Hiện tại, phương pháp phẫu thuật nội soi khớp cắt lọc màng hoạt dịch bị tổn thương vẫn là lựa chọn số một để điều trị viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố. Nội soi có ưu điểm là cho phép bác sĩ quan sát và can thiệp vào các khu vực khá sâu trong khớp mà đôi khi ngay cả mổ mở cũng không thể quan sát tới được.

Mổ mở được chỉ định cho một số trường hợp tổn thương thể lan tỏa và tạo ra các khối viêm lớn ở phần mềm xung quanh mà việc can thiệp bằng nội soi không giải quyết nhanh chóng được.

Phẫu thuật nội soi phối hợp với mổ mở được áp dụng ở một số trường hợp để đảm bảo việc can thiệp mổ mở là tối thiểu và đảm bảo việc cắt lọc tối đa màng hoạt dịch bị tổn thương.

Thay khớp toàn bộ được áp dụng khi tổn thương ở giai đoạn cuối, khớp bị phá hủy nhiều. Trong những trường hợp này, thay khớp giải quyết được vấn đề đau, giúp phục hồi khả năng đi lại cho bệnh nhân.

Liệu pháp xạ trị đôi khi được sử dụng cho bệnh nhân bị tổn thương lan tỏa mà khả năng phẫu thuật cắt bỏ khó khăn vì có liên quan đến các cấu trúc mạch máu và thần kinh hoặc ở gân và một số trường hợp tái phát nhanh sau phẫu thuật. Liệu pháp xạ trị có thể được thực hiện với nguồn phát xạ từ bên ngoài. Tuy nhiên, gần đây có cải tiến hơn với nguồn phát xạ được đưa vào trong khớp.

Tóm lại, viêm màng hoạt dịch thể lông nốt sắc tố là một bệnh lý gây đau, sưng nề khớp và lắng đọng hemosiderin trong các khớp. Bệnh nếu không được điều trị sẽ khiến tầm vận động bị hạn chế, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, ngay khi có các triệu chứng đau khớp, cứng khớp hay lỏng lẻo khớp,.. người bệnh nên đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.