Giảm sốt ở trẻ em: Sử dụng Acetaminophen an toàn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Dược sỹ Đinh Thị Mỹ Hạnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Acetaminophen hay còn được gọi là paracetamol có thể tìm mua dễ dàng tại các nhà thuốc trên toàn quốc mà không cần có đơn kê của bác sĩ. Tuy nhiên, người sử dụng vẫn cần thận trọng để hạn chế tối đa hệ luỵ xấu có thể xảy ra.

Acetaminophen (hay còn có tên gọi phổ biến là paracetamol) là một thuốc rất thường được sử dụng và có thể mua dễ dàng tại nhà thuốc mà không cần có đơn thuốc từ bác sĩ. Acetaminophen có tác dụng giảm đau và hạ sốt, song lại không có tác dụng kháng viêm (khác với aspirin).

Mặc dù là thuốc không cần kê đơn, người bệnh vẫn nên tham khảo ý kiến dược sĩ trước khi dùng để thuốc phát huy được công dụng và tránh những hệ lụy xấu có thể xảy ra khi dùng thuốc không đúng cách.

Dùng thuốc không đúng liều lượng là một trong những vấn đề lớn nhất và thường gặp nhất trong việc điều trị bằng acetaminophen để hạ sốt cho trẻ em.

Khi cần hạ sốt cho trẻ, phụ huynh thường mua acetaminophen và chia nhỏ liều để sử dụng cho trẻ em. Tuy nhiên chúng ta không thể cho trẻ dùng liều chia nhỏ của người lớn và ngược lại, cũng không thể cho trẻ lớn dùng liều cao hơn của trẻ nhỏ. Nguyên nhân dẫn đến sự nhầm lẫn trong việc phân chia liều lượng của thuốc một phần là do sự phong phú về hàm lượng, công dụng cũng như chưa có đầy đủ các hướng dẫn phân liều khác nhau cho các trẻ trong những độ tuổi và tình trạng bệnh khác nhau.

Mặt khác, việc xác định liều của acetaminophen trở nên phức tạp hơn khi hoạt chất này được sử dụng kết hợp với những thành phần khác trong các thuốc để làm giảm nhiều triệu chứng, chẳng hạn như giảm ho hoặc cảm lạnh. Acetaminophen hiện có mặt trong hơn 600 loại thuốc, bao gồm cả thuốc kê đơn (ETC) và không kê đơn (OTC).

Nói chung, acetaminophen được xem là an toàn và hiệu quả cho hầu hết các đối tượng bệnh nhân nếu được dùng theo đúng hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. Tuy nhiên, với đối tượng nhạy cảm như trẻ sơ sinh, việc cho trẻ uống với liều cao hơn một chút so với liều chỉ định hoặc vô tình dùng thêm một loại thuốc khác cũng có chứa acetaminophen có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn, thường gặp nhất là buồn nôn và nôn ói.

Trong một số trường hợp quá liều ở cả người lớn và trẻ em, nguy cơ có thể dẫn đến suy gan và tử vong. Trên thực tế, ngộ độc acetainophen là nguyên nhân hàng đầu gây ra suy gan ở Mỹ.

• Không bao giờ cho trẻ em uống cùng một lúc nhiều hơn một loại thuốc có chứa hoạt chất acetaminophen. Để xác định một thuốc có chứa acetaminophen hay không, cha mẹ hãy tìm kiếm tên “acetaminophen” hoặc “paracetamol” trong mục “Thành phần hoạt chất” trên nhãn thông tin thuốc.
• Chọn đúng loại thuốc OTC dựa trên cân nặng và tuổi của trẻ. Phần hướng dẫn trên nhãn Thông tin thuốc sẽ cho phụ huynh biết thuốc có phù hợp với trẻ hay không và liều lượng là bao nhiêu. Trường hợp nếu cân nặng hoặc tuổi của con không được liệt kê trên nhãn hoặc nhãn thuốc không cung cấp thông tin về liều lượng, cha mẹ hãy hỏi trực tiếp dược sĩ hoặc bác sĩ;
• Tuân thủ chỉ định điều trị trong hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc thông tin kê đơn của bác sĩ. Nếu tình trạng sốt hoặc đau không cải thiện, hãy đưa con đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tìm phương án điều trị phù hợp hơn. Không tự ý dùng thêm số ngày thuốc và liều thuốc bổ sung ngoài chỉ định;
• Đối với dạng dùng thuốc ở thể lỏng (như siro), hãy sử dụng dụng cụ đo đi kèm với sản phẩm. Không dùng thìa bếp hay muỗng cà phê (trừ trường hợp có hướng dẫn đặc biệt);
• Ghi chú lại các loại thuốc mà trẻ đang sử dụng hàng ngày. Cung cấp thông tin này cho bác sĩ hoặc người chăm sóc trẻ nếu cần thiết.

Nếu phát hiện trẻ sử dụng quá liều acetaminophen, hãy đưa trẻ đến trung tâm y tế càng sớm càng tốt, ngay cả khi không nhận thấy triệu chứng quá liều.

Khi sử dụng acetaminophen để hạ sốt cho trẻ, phụ huynh cần tuyệt đối tuân thủ theo đúng chỉ định của bác sĩ hoặc thông tin thuốc của nhà sản xuất để hạn chế nguy cơ gặp phải những biến chứng nguy hiểm do dùng thuốc quá liều.

Cha mẹ có thể đưa trẻ đi khám bác sĩ để nhận được những tư vấn chuyên môn cần thiết về việc điều trị hạ sốt ở trẻ. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở uy tín trong điều trị các bệnh thuộc chuyên khoa Nhi mà cha mẹ nên lựa chọn. Tại đây có đội ngũ bác sĩ Nhi khoa giàu chuyên môn và kinh nghiệm, luôn tận tâm vì sức khỏe người bệnh; cơ sở vật chất hiện đại, không ngừng được đầu tư; dịch vụ y tế chuyên nghiệp, đảm bảo sự hài lòng tuyệt đối cho khách hàng khi đến khám chữa bệnh tại Vinmec.

Nguồn tham khảo: fda.gov.