Triệu chứng ngộ độc cấp thuốc thuốc trừ sâu phospho hữu cơ là gì?

Hỏi

Chào bác sĩ,

Bác sĩ cho em hỏi triệu chứng ngộ độc cấp thuốc thuốc trừ sâu phospho hữu cơ là gì? Cảm ơn bác sĩ tư vấn.

Khách hàng ẩn danh

Trả lời

Được giải đáp bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Phạm Đức Lượng - Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Chào bạn,

Với câu hỏi “Triệu chứng ngộ độc cấp thuốc thuốc trừ sâu phospho hữu cơ là gì?”, bác sĩ giải đáp như sau:

Phospho hữu cơ đã được sử dụng làm thuốc trừ sâu trên toàn thế giới trong hơn 50 năm qua. Nó có tác dụng ức chế cholinesterase mạnh có khả năng gây ngộ độc cholinergic nghiêm trọng sau khi tiếp xúc với da, hít hoặc uống.

Triệu chứng lâm sàng của ngộ độc phospho hữu cơ rất đa dạng, thể hiện ở hội chứng cường cholinergic cấp bao gồm:

1. Hội chứng Muscarin (M)

• Da lạnh, ẩm.
• Tăng tiết (mồ hôi, nước bọt, dịch ruột, dịch phế quản...).
• Đồng tử co nhỏ < 70 lần/phút.
• Khó thở, nặng ngực.
• Phổi có ran ẩm, ngáy, rít.
• Đau bụng, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy

1. Hội chứng Nicotin (N)

• Rung giật cơ, máy cơ, co cứng cơ, liệt cơ (bao gồm cả các cơ hô hấp).
• Tăng phản xạ gân xương
• Da lạnh, xanh tái, mạch nhanh, huyết áp tăng, vã mồ hôi, dãn đồng tử.

1. Hội chứng thần kinh trung ương

• Điểm Glasgow giảm.
• Rối loạn ý thức.
• Co giật

Phân loại mức độ nặng nhẹ theo các hội chứng bệnh lý lâm sàng:

• Ngộ độc phospho hữu cơ nhẹ: chỉ có hội chứng Muscarin
• Ngộ độc phospho hữu cơ trung bình: hội chứng Muscarin và hội chứng Nicotin hoặc hội chứng Muscarin và hội chứng thần kinh trung ương
• Ngộ độc phospho hữu cơ nặng: Khi có cả ba hội chứng trên hoặc có hôn mê, trụy mạch

Mặc dù việc sử dụng thuốc trừ sâu có chứa phospho hữu cơ đã giảm trong 10 đến 20 năm qua, do sự phát triển của thuốc trừ sâu carbamate có tác dụng tương tự như thuốc trừ sâu phospho hữu cơ nhưng đỡ độc hơn với con người, nhưng ngộ độc cấp phospho hữu cơ là một bệnh cảnh cấp cứu rất thường gặp ở các nước nông nghiệp. Hàng năm có hơn 3 triệu người trên thế giới nhiễm độc hóa chất trừ sâu, phần lớn là do phospho hữu cơ, gây chết khoảng 220 nghìn người. Để hạn chế tần suất và mức độ nặng của ngộ độc này, chúng ta nên:

• Hạn chế hoặc không sử dụng thuốc trừ sâu có chứa phospho hữu cơ. Đến nay, nhiều nước trên thế giới đã cấm sử dụng loại thuốc trừ sâu này.
• Hạn chế dự trữ loại thuốc này trong gia đình. Khi cần dự trữ hoặc khi mới mua về chưa sử dụng phải để chúng ở nơi tránh xa tầm quan sát thấy và tầm với của trẻ em.
• Khi phát hiện nạn nhân/bệnh nhân bị ngộ độc chúng ta có thể thực hiện các biện pháp như đưa ngay bệnh nhân ra khỏi khu vực nhiễm độc, đặt nằm nơi thoáng gió,cởi bỏ quần áo nhiễm độc chất, rửa vùng da tiếp xúc độc chất với xà phòng và nước sạch,... để hạn chế hấp thu chất độc vào cơ thể và đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế. Ngoài ra, có thể gây nôn nếu phát hiện sớm và bệnh nhân còn tỉnh, không có nguy cơ sặc vào phổi. Tuyệt đối không được gây nôn nếu bệnh nhân đã có rối loạn ý thức.

Nếu bạn còn thắc mắc về việc triệu chứng ngộ độc cấp thuốc thuốc trừ sâu phospho hữu cơ, bạn có thể đến cơ sở y tế thuộc Hệ thống Y tế Vinmec thăm khám và điều trị sớm. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Vinmec. Chúc bạn có thật nhiều sức khỏe.

Trân trọng!