Cách sử dụng các dụng cụ xịt hít - Phần 1

Bài viết bởi Dược sĩ Dương Thu Hương - Dược sĩ Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Các nghiên cứu về việc sử dụng các dụng cụ xịt hít ở người mắc bệnh lý hô hấp đã chỉ ra dưới 50% số người dùng sử dụng dụng cụ xịt hít của mình đúng cách. Việc không dùng đúng cách dẫn đến việc giảm hiệu quả của thuốc, tăng tỷ lệ đợt cấp cần nhập viện.

Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn quý độc giả cách sử dụng các dụng cụ xịt hít đang được lưu hành trên thị trường hiện nay:

Dụng cụ xịt hít dùng chất đẩy có thể dùng trực tiếp hoặc thông qua buồng đệm

a) Trường hợp không sử dụng buồng đệm:

• Tháo phần nắp che phần đầu ngậm của dụng cụ
• Nếu xịt lần đầu tiên hoặc không sử dụng dụng cụ hơn 2 tuần, nên xịt mồi thử và quan sát xem dụng cụ có hoạt động bình thường hay không. Phần lớn các dụng cụ sẽ cần lắc 5s, sau đó xịt mồi bằng cách ấn buồng áp lực xuống 4 lần, quay đầu ngậm ra ngoài không khí để quan sát có khí thoát ra ngoài không (số lượng nhát có thể dao động phụ thuộc vào dụng cụ).
• Lắc dụng cụ trước khi hít. Lưu ý, trước mỗi lần hít cần lắc dụng cụ 5s.
• Cầm thẳng dụng cụ với ngón trỏ ở trên đầu bình áp lực và ngón cái ở phần dưới của dụng cụ
• Thở ra bình thường
• Ngậm chặt môi xung quanh phần đầu ngậm
• Khi bắt đầu hít vào, ấn buồng áp lực xuống để giải phóng thuốc. Lưu ý không để lưỡi chặn phần luồng khí di chuyển xuống họng
• Tiếp tục hít sâu và chậm
• Khi đã hít đầy, giữ hơi thở trong 5-10s để thuốc ngấm xuống dưới phổi
• Thở ra bình thường
• Nếu cần 2 hay nhiều nhát xịt cùng lúc, đợi khoảng 15-30s giữa các nhát xịt. Lắc dụng cụ 5s và lặp lại các bước trên
• Nếu thuốc chứa steroid, súc miệng sạch sẽ sau khi sử dụng. Không nên nuốt nước vào mà nên khạc ra.
• Lau phần đầu ngậm sạch sẽ trước khi đóng nắp.

b) Trường hợp sử dụng buồng đệm

Trường hợp người dùng khó phối hợp nhịp nhàng giữa các thao tác khi sử dụng dụng cụ MDI, buồng đệm có thể khắc phục tình trạng này. Sử dụng buồng đệm cũng giúp giảm sự bám đọng của thuốc vào hầu họng. Cách sử dụng dụng cụ với buồng đệm như sau:

• Thực hiện các thao tác xịt mồi như phần a)
• Lắp ráp buồng đệm vào dụng cụ xịt bằng cách tháo nắp đầu miệng ngậm của dụng cụ xịt hít, gắn với buồng đệm. Buồng đệm sẽ vuông góc với thân dụng cụ
• Lắc dụng cụ mạnh trong 5s, sau đó giữ dụng cụ thẳng đứng với buồng đệm nằm ngang.
• Tiến hành các bước thở ra, hít vào giống như phần a). Trường hợp không thể nín thở đủ lâu có thể hít lại qua buồng đệm và nín thở hết sức có thể
• Nếu cần trên 1 nhát xịt, đợi 15-30s giữa các lần xịt. Không xịt 2 lần vào buồng và hít vào 1 lần.

Lưu ý:

• Buồng đệm mới có thể tích điện bên trong (static charge) và kém hiệu quả hơn buồng đã dùng hoặc sau khi rửa. Nên rửa buồng đệm bằng nước rửa chén trước khi sử dụng lần đầu và làm khô hoàn toàn để loại bỏ tích điện. Buồng xịt nên được vệ sinh 1-2 tuần.
• Trường hợp buồng đệm không có van 1 chiều: nên thở ra bằng mũi để tránh hơi thở ra đi vào trong buồng đệm.

Cần lưu ý các lỗi thường gặp khi sử dụng dụng cụ xịt hít dùng chất đẩy:

• Không lắc bình xịt trước khi dùng
• Không phối hợp nhịp nhàng giữa thao tác tay ấn – miệng hút, ngậm không kín ống thuốc
• Hít nhanh
• Không nín thở sau khi hít

Dụng cụ xịt hít dùng khí đẩy cần vệ sinh thường quy. Hầu hết các nhà sản xuất khuyến cáo vệ sinh đầu ngậm 1 lần/tuần. Cách vệ sinh như sau:

• Bỏ phần buồng áp lực ra khỏi phần thân bằng nhựa. Không rửa phần buồng áp lực hay ngâm vào nước
• Vệ sinh phần đầu ngậm bằng nước vòi 30-60s
• Lắc cho phần nước thừa chảy hết và để phần đầu ngậm khô hoàn toàn
• Lắp phần đầu ngậm vào buồng áp lực và ấn 1 nhát xịt vào không khí để đảm bảo lắp ráp chính xác.

Cách nhận biết khi nào dụng cụ hết thuốc: Một vài dụng cụ có cửa sổ đếm số lần xịt và cho người dùng biết khi nào sẽ hết thuốc. Nếu không người dùng nên giữ một quyển sổ ghi số lần dùng dụng cụ để biết khi nào dụng cụ sẽ hết thuốc. Không khuyến cáo ngâm bình chứa vào nước để kiểm tra lưu lượng thuốc trong dụng cụ

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng các dụng cụ xịt hít, Quý khách hàng có thể liên hệ đến bệnh viện Vinmec để được Dược sĩ/Bác sĩ tư vấn sử dụng đúng cách.