Sorbitol là thuốc nhuận tràng theo cơ chế nào?

Thuốc Sorbitol là thuộc nhóm thuốc nhuận tràng thẩm thấu tác dụng theo cơ chế tăng tiết cholecystokinin – pancreazymin để làm tăng nhu động ruột. Sorbitol thuốc nhuận tràng khi vào cơ thể được chuyển hóa thành fructose và sau đó là glucose dưới tác dụng của men sorbitol – dehydrogenase.

• Kích thích nhu động: Sorbitol thuốc nhuận tràng có tác dụng làm gia tăng áp suất thẩm thấu ở ruột, nên làm tăng trương lực nước tại đây và công dụng kích thích nhu động ruột. Từ đó, loại thuốc này có công dụng giúp làm phân mềm hơn, dễ đi hơn và tăng số lần đi tiêu.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Thuốc Sorbitol còn có công dụng kích thích bài tiết dịch tụy giúp quá trình tiêu hóa dễ hơn. Loại thuốc này cũng thường được chỉ định với tác dụng hỗ trợ các trường hợp bị khó tiêu.

Một số tác dụng khác của thuốc không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt nhưng bác sĩ điều trị cũng có thể chỉ định bạn dùng. Bạn chỉ sử dụng thuốc này theo đơn để điều trị một số bệnh lý chỉ khi có chỉ định của bác sĩ.

Ngoài ra, thuốc Sorbitol còn được sử dụng như một tá dược tạo ngọt trong một số viên nhai hoặc chất hóa dẻo cho gelatin trong vỏ viên nang. Đồng thời, Sorbitol cũng có trong thành phần dịch truyền để thay thế glucose trong việc cung cấp năng lượng, giữ ẩm, tạo hương trong mỹ phẩm và giữ ẩm cho kem đánh răng...

Người bệnh cần phải biết sử dụng đúng cách Sorbitol thuốc nhuận tràng mới phát huy được hiệu quả và an toàn trong sử dụng:

Nguyên nhân là do thuốc làm tăng nhu động ruột và mọi thuốc nhuận tràng có thể rút ngắn thời gian di chuyển của các thuốc uống cùng, do đó gây ra giảm sự hấp thu của những thuốc này.

Vì vậy, khi phải uống Sorbitol thuốc nhuận tràng điều trị một bệnh nào khác đồng thời, cần uống các thuốc đó cách xa thời gian uống thuốc nhuận tràng khoảng 2 giờ.

Đối với triệu chứng khó tiêu, người bệnh nên dùng Sorbitol thuốc nhuận tràng trước bữa ăn hoặc khi có khó tiêu, liều lượng theo hướng dẫn đi kèm thuốc.

• Khi điều trị chứng táo bón thì bạn nên uống vào lúc đói, buổi sáng. Nếu dùng dạng thuốc bột, cần pha 1 gói thuốc trong 1/2 cốc nước và uống trước bữa ăn 10 phút.
• Nếu dùng đường trực tràng tác dụng nhằm nhuận tràng, chống táo bón thì cần dùng dung dịch dưới dạng thụt hoặc dung dịch uống 70% (cần pha loãng với tỷ lệ 1:1 với nước rồi uống).

Chỉ được dùng Sorbitol thuốc nhuận tràng nói riêng và các thuốc nhuận tràng thẩm thấu với liều đơn và dùng khi cần thiết. Không được lạm dụng, sử dụng thuốc thường xuyên hoặc kéo dài sẽ gây ra tình trạng rối loạn nước và điện giải. Bạn cần chú ý rằng thuốc Sorbitol chỉ để hỗ trợ cho cách điều trị bằng chế độ dinh dưỡng hàng ngày, luyện tập và sinh hoạt điều độ.

Bạn không nên sử dụng thuốc Sorbitol trong thời gian dài. Khi sử dụng thuốc để điều trị táo bón nên kết hợp với sự thay đổi thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng hàng ngày, cụ thể như sau:

• Chất xơ: nên bổ sung thêm các loại rau củ quả để tăng cường chất xơ. Chất xơ trong thực phẩm làm tăng đáng kể kích thích nhu động đường ruột và phân không quá khô.
• Thực phẩm nhuận tràng: ăn nhiều loại thức ăn có tác dụng nhuận tràng như mật ong, hạch đào, nho khô, khoai lang, khoai tây, đu đủ tác dụng nhằm thúc đẩy nhu động ruột. Một số loại rau củ khác như củ cải, cải thảo, bầu, và giá đỗ cũng có công dụng trong điều trị táo bón.
• Nước: uống đủ nước uống 2 lít/ngày, tác dụng là giúp cho làm mềm phân.
• Dầu ăn: Khi đun nấu món ăn, có thể cho tăng một chút dầu ăn, như dầu đậu nành, dầu vừng, dầu hạt cải hay dầu lạc...
• Thực phẩm nên tránh: kiêng các thức ăn loại kích thích như rượu mạnh, trà đặc, cà phê, hẹ, tỏi, ớt, ít ăn các thức ăn tanh mặn có vị đậm. Bạn cũng chú ý nên hạn chế và tránh ăn những đồ ăn khô như đậu tương, lạc...
• Vận động: tăng vận động thân thể (đi bộ 30 phút/ngày) giúp tăng nhu động ruột và gia tăng trương lực cơ. Đồng thời, vận động cũng giúp cải thiện hoạt động ở ruột già.
• Phụ nữ mang thai: Hiện nay chưa có đủ cơ sở dữ liệu an toàn về sử dụng Sorbitol thuốc nhuận tràng trên phụ nữ có thai. Bạn chỉ được sử dụng khi bác sĩ điều trị xem xét và cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ khi sử dụng.
• Phụ nữ cho con bú: Chưa có bằng chứng cho thấy Sorbitol thuốc nhuận tràng bài tiết qua sữa mẹ nên cũng nên cân nhắc khi sử dụng cho đối tượng này.
• Người mắc các bệnh lý như viêm ruột non, bệnh Crohn, viêm loét đại - trực tràng, hội chứng tắc hay bán tắc hay người bệnh bị đau bụng mà chưa rõ nguyên nhân... thì không nên sử dụng nhóm thuốc nhuận tràng thẩm thấu. Nguyên nhân là vì đây là những trường hợp nằm trong chống chỉ định tức không được sử dụng của loại thuốc này.
• Khi dùng, một số người có thể bị tiêu chảy và đau bụng, nhất là ở những người đang bị “đại tràng kích thích” hoặc bị chướng bụng. Nếu xảy ra các tình trạng trên, cần ngừng sử dụng thuốc.