Thuốc Donnatal: Công dụng, chỉ định và lưu ý khi dùng

Thuốc Donnatal là một sản phẩm kết hợp giữa các thành phần là phenobarbital, hyoscyamine, atropine và scopolamine. Donnatal có tác dụng để điều trị các vấn đề về ruột khác nhau bao gồm hội chứng ruột kích thích, viêm ruột cấp tính hoặc loét tá tràng.

Thuốc Donnatal có chứa các thành phần bao gồm Phenobarbital, Hyoscyamine Sulfate, Atropine Sulfate và Scopolamine Hydrobromide. Sự kết hợp các thành phần nêu trên đem lại các alkaloid belladonna tự nhiên theo một tỷ lệ cố định, cụ thể kết hợp với phenobarbital để cung cấp tác dụng kháng cholinergic, chống co thắt ngoại vi và an thần nhẹ.

Đây là một loại thuốc được sử dụng cần theo toa của bác sĩ với mục đích như một liệu pháp hỗ trợ trong điều trị hội chứng ruột kích thích (đại tràng kích thích, đại tràng co cứng, viêm đại tràng nhầy) và cải thiện các triệu chứng của tình trạng viêm ruột cấp tính.

Cơ chế tác dụng của thuốc Donnatal là làm chậm các chuyển động tự nhiên của ruột bằng cách thư giãn các cơ trong dạ dày và ruột.

Thuốc Donnatal được bào chế dưới hai dạng công thức. Viên nén Donnatal giải phóng ngay lập tức và viên nén Donnatal Elixir giải phóng tức thì. Liều lượng sử dụng của viên nén Donnatal nên được điều chỉnh theo nhu cầu của từng bệnh nhân để đảm bảo kiểm soát triệu chứng với mức tối thiểu các tác dụng phụ. Thông thường liều dùng ở người lớn là từ một hoặc hai viên nén Donnatal dùng ba hoặc bốn lần một ngày, tùy theo tình trạng và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Dung dịch tác dụng nhanh có hương vị nho. Trong mỗi 5 mL (tương đương 1 muỗng cà phê thuốc Donnatal) có chứa:

• Phenobarbital, USP .............................. 16,2 mg
• Hyoscyamine Sulfate, USP ............... 0,1037 mg
• Atropine Sulfate, USP ...................... 0,0194 mg
• Scopolamine Hydrobromide, USP .... 0,0065 mg

Tỷ lệ rượu không vượt quá 23,8%. Liều lượng sử dụng thuốc Donnatal dạng dung dịch uống cũng tương đương với viên nén. Tuy nhiên, cần dùng dụng cụ định liều chuyên dụng đính kèm với sản phẩm để đem lại liều dùng chuẩn xác.

Các phản ứng có hại có thể gặp phải khi dùng thuốc Donnatal là khô miệng, bí tiểu, mờ mắt, nhịp tim nhanh, hồi hộp, giãn đồng tử, đau bụng, khô mắt, mất cảm giác vị giác, đau đầu, hồi hộp, buồn ngủ, yếu cơ, chóng mặt, mất ngủ, buồn nôn, nôn mửa, bất lực, ức chế tiết sữa và táo bón.

Ngoài ra, tương tự như các loại thuốc khác, thuốc Donnatal cũng có thể tiềm ẩn rủi ro phản ứng dị ứng với thuốc, từ mức độ nhẹ cho đến nghiêm trọng hoặc đặc trưng do thuốc, bao gồm phản ứng phản vệ, nổi mề đay và các biểu hiện ngoài da khác.

Phản ứng quá mẫn với barbiturat chủ yếu bao gồm các phản ứng dị ứng xảy ra đặc biệt ở những người có cơ địa bị hen suyễn, nổi mề đay, phù mạch và các tình trạng tương tự. Các phản ứng quá mẫn trong loại này bao gồm sưng cục bộ, đặc biệt là mí mắt, má hoặc môi và viêm da ban đỏ. Tình trạng viêm da tróc vảy (ví dụ như hội chứng Stevens-Johnson và hoại tử biểu bì nhiễm độc) có thể do phenobarbital gây ra và có thể gây tử vong dù tỷ lệ rất hiếm. Phát ban trên da có thể đi kèm với sốt, mê sảng và những thay đổi do tổn thương thoái hóa rõ rệt ở gan và các cơ quan khác. Trong một số trường hợp, bệnh cảnh thiếu máu nguyên bào khổng lồ cũng cho thấy là có liên quan đến việc sử dụng phenobarbital kéo dài.

Đồng thời, nếu sử dụng phenobarbital kéo dài có thể hình thành thói quen và không nên dùng cho những người được biết là dễ bị nghiện hoặc những người có tiền sử lệ thuộc vào thuốc về thể chất hoặc tâm lý. Trên các đối tượng dung nạp với thuốc an thần, việc ngừng thuốc đột ngột có thể gây ra mê sảng hoặc co giật. Trái lại, đôi khi phenobarbital cũng có thể gây hưng phấn ở một số bệnh nhân, chứ không phải duy nhất là tác dụng an thần.

Thành phần Phenobarbital của thuốc Donnatal có thể làm giảm tác dụng của thuốc chống đông máu và cần liều lượng thuốc chống đông lớn hơn để có hiệu quả tối ưu. Theo đó, khi ngừng sử dụng phenobarbital, người bệnh cần được điều chỉnh giảm liều thuốc chống đông máu.

Thuốc Donnatal có thể gây hại cho thai nhi khi dùng cho phụ nữ có thai. Do đó, nếu cần phải sử dụng thuốc Donnatal trong thời kỳ mang thai hoặc nếu bệnh nhân có thai trong khi dùng thuốc này cần được cảnh báo về các rủi ro thai nhi có thể đối mặt. Bên cạnh đó, vì chưa rõ liệu thuốc Donnatal có bài tiết qua sữa mẹ hay không, nên thận trọng khi dùng viên nén Donnatal cho phụ nữ đang cho con bú.

Trong điều kiện nhiệt độ môi trường cao, người dùng thuốc Donnatal có thể xảy ra hiện tượng nóng rát khi dùng alkaloids belladonna, do tình trạng sốt và say nắng, vì giảm tiết mồ hôi.

Viên nén Donnatal có thể gây buồn ngủ hoặc mờ mắt. Bệnh nhân nên được cảnh báo về nguy cơ này vì nếu xảy ra, người bệnh không nên tham gia vào các hoạt động đòi hỏi sự tỉnh táo về thể chất lẫn tinh thần, chẳng hạn như điều khiển xe cơ giới hoặc máy móc và không làm công việc nguy hiểm.

Vì thành phần barbiturat hay Phenobarbital nói riêng được chuyển hóa ở gan, nên dùng thuốc Donnatal thận trọng và nên khởi đầu với liều thấp nhất ở bệnh nhân rối loạn chức năng gan. Bên cạnh đó, các bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính cũng nên được thận trọng khi khởi trị với thuốc Donnatal như bệnh thần kinh tự trị, cường giáp, bệnh mạch vành, suy tim sung huyết, rối loạn nhịp tim, nhịp tim nhanh và tăng huyết áp.

Bệnh nhân không được chỉ định sử dụng thuốc Donnatal nếu có một trong các tình trạng sau đây:

• Bệnh tăng nhãn áp
• Bệnh u xơ tuyến tiền liệt tắc nghẽn
• Các bệnh cảnh tắc nghẽn của đường tiêu hóa như hẹp hành tá tràng
• Liệt ruột, đờ ruột ở người già hoặc bệnh nhân suy nhược
• Tình trạng tim mạch không ổn định
• Viêm loét đại tràng nghiêm trọng, đặc biệt nếu có biến chứng phình đại tràng nhiễm độc
• Bệnh nhược cơ
• Viêm thực quản trào ngược
• Rối loạn chuyển hóa porphyrin cấp tính từng đợt
• Tiền căn kém dung nạp với phenobarbital gây cảm giác bồn chồn hoặc hưng phấn
• Trên các bệnh nhân có tiền căn quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của thuốc

Tóm lại, Donnatal là một loại thuốc kết hợp nhiều thành phần nhằm đem lại tác dụng kháng cholinergic, giúp chống co thắt ngoại vi và an thần nhẹ, qua đó cải thiện các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích cũng như các bệnh lý gây viêm tổn thương niêm mạc ruột. Vì những tác dụng ngoại ý có thể mắc phải trong khi sử dụng thuốc Donnatal, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ về liều lượng và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường để kịp thời thăm khám, đảm bảo hiệu quả điều trị cũng như sự an toàn cho bệnh nhân.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đội tụ đội ngũ bác sĩ, dược sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, trong quá trình dùng thuốc nếu có vấn đề gì khách hàng có thể liên hệ tới bệnh viện để được tư vấn chuyên sâu.

Nguồn tham khảo: rxlist.com - redhillbio.com