Nội soi cắt cơ thắt thực quản đường miệng (POEM) điều trị co thắt tâm vị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thắng - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Bệnh co thắt tâm vị nếu không được điều trị kịp thời có thể gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm loét phế quản, viêm phổi do trào ngược thức ăn, suy dinh dưỡng nặng,... Nội soi cắt cơ thắt thực quản đường miệng (POEM) là một phương pháp điều trị mới, hiệu quả cao và lâu dài, khắc phục được nhược điểm của những phương pháp chữa co thắt tâm vị trước đây.

Co thắt tâm vị là tình trạng rối loạn hoạt động cơ năng của thực quản, đặc điểm của bệnh là đoạn cuối của thực quản nơi đổ vào dạ dày bị co hẹp lại, trong khi đó đoạn trên của thực quản bị giãn to ra. Bệnh có nhiều mức độ nặng nhẹ với các biểu hiện bệnh rất khác nhau, ở mức độ nhẹ bệnh nhân có thể chỉ cảm thấy nuốt thức ăn hơi vướng, mức độ nặng bệnh nhân kể cả uống nước cũng rất khó khăn.

Bệnh co thắt tâm vị thường diễn biến âm thầm trong thời gian dài, triệu chứng bệnh giai đoạn đầu rất mơ hồ. Khi phát hiện thì bệnh thường ở giai đoạn nặng, thực quản đã giãn to, các triệu chứng thường gặp là nuốt khó, nuốt nghẹn, suy dinh dưỡng nặng, đau ngực sau khi ăn, nôn ọe do thức ăn không xuống được dạ dày bị tồn đọng trong thực quản.

Co thắt tâm vị không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như sẹo xơ gây chít hẹp thực quản, viêm loét thực quản; đoạn thực quản trên phình to gây chèn ép khí quản, tĩnh mạch tim; viêm phổi, áp xe phổi do trào ngược thức ăn; suy dinh dưỡng nặng; ung thư tại vùng viêm mạn tính.

Có nhiều phương pháp được sử dụng để chữa co thắt tâm vị như: Điều trị bằng thuốc, nong thực quản bằng bóng hơi, tiêm botulim qua nội soi vào cơ thắt tâm vị. Tuy nhiên các phương pháp này hiệu quả ngắn, nguy cơ tái phát cao, nguy cơ xảy ra nhiều tác dụng phụ khi dùng thuốc hoặc tai biến thủng khi nong bằng bóng hơi. Phương pháp phẫu thuật Heller rạch mở cơ thắt tâm vị qua ngả bụng hoặc phẫu thuật Heller qua nội soi ổ bụng mang lại hiệu quả cao nhưng thường chỉ áp dụng cho bệnh trẻ, nguy cơ xảy ra các biến chứng liên quan đến phẫu thuật.

Phương pháp cắt cơ qua nội soi thực quản đường miệng (POEM- Per oral endoscopic myotomy) được bác sĩ người Nhật Haruhiro Inoue thực hiện lần đầu tiên năm 2008, từ đó đến nay kỹ thuật đã được sử dụng rộng rãi nhiều nơi trên thế giới. POEM dựa nội soi dưới niêm mạc chuyển lớp dưới niêm mạc thực quản và phần đầu dạ dày thành một đường hầm, qua đó cắt cơ thực quản dưới, phần thông với dạ dày. Ưu điểm của POEM là nội soi cắt cơ thực quản qua đường miệng nên sẽ không có các vết mổ ở bụng, ngực, yếu tố thẩm mỹ của bệnh nhân được đảm bảo.

POEM được chỉ định trong các trường hợp:

• Co thắt tâm vị gồm cả trường hợp thực quản dạng sigma và thực quản giãn dài.
• Các dạng rối loạn nhu động thực quản như thực quản jackhmmer, co thắt thực quản lan tỏa.
• Sau khi thực hiện các hình thức phẫu thuật cắt cơ thắt tâm vị khác thất bại.

3.1. Đánh giá bệnh nhân trước phẫu thuật nội soi cắt cơ thắt thực quản qua đường miệng

Cho bệnh nhân nội soi thực quản- dạ dày- tá tràng, chụp thực quản cản quang và đo áp lực thực quản để chẩn đoán xác định và đưa ra phương pháp điều trị cụ thể. Nội soi là phương tiện chẩn đoán hình ảnh quan trọng, giúp đánh giá chiều rộng của thực quản, mức độ ứ đọng và sự chuyển động bất thường trong lòng thực quản. Nội soi cũng đóng vai trò quan trọng để phân biệt co thắt tâm vị và các bệnh khác như hẹp thực quản, viêm thực quản, bệnh túi thừa thực quản, ung thư thực quản,...

Chụp thực quản cản quang giúp cung cấp thêm các thông tin về động học của thực quản như vị trí co thắt bất thường, tình trạng giãn của thực quản,...

Đo áp lực thực quản giúp đánh giá chi tiết chức năng thực quản.

3.2. Chuẩn bị bệnh nhân trước phẫu thuật nội soi cắt cơ thắt thực quản qua đường miệng

• Bệnh nhân phải nhịn ăn trước phẫu thuật 24 giờ.
• Đặt nội khí quản sau đó nội soi trước khi gây mê toàn thân nhằm loại bỏ thức ăn còn ứ đọng trong thực quản. Dùng kháng sinh phổ rộng đường tiêm tĩnh mạch để dự phòng trước phẫu thuật.

3.3. bước phẫu thuật cắt cơ thắt qua nội soi thực quản đường miệng

Bước 1: Sau khi tiêm dưới niêm mạc, rạch niêm mạc 2cm theo chiều dọc trên vùng nối thực quản dạ dày khoảng 13cm.

Bước 2: Tạo một đường hầm dưới niêm mạc dài, cách xa vùng nối thực quản dạ dày 3cm.

Bước 3: Cắt cơ vòng qua nội soi từ lỗ vào xuống dưới với tổng chiều dài khoảng 10cm. Cắt hết các bó cơ tròn bên trong mà không gây ảnh hưởng lớp cơ phía ngoài.

Bước 4: Đóng đường vào niêm mạc, vết rạch niêm mạc được đóng bằng kẹp cầm máu.

3.4. Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật 2 ngày, bệnh nhân có thể bắt đầu ăn các thức ăn lỏng mềm. Thông thường, bệnh nhân sẽ được tiếp tục sử dụng kháng sinh đường tĩnh mạch 3 ngày sau phẫu thuật sau đó chuyển sang dùng kháng sinh đường uống thêm khoảng 7 ngày.

Nội soi cắt cơ thắt thực quản qua đường miệng (POEM) mở ra một lựa chọn mới đầy triển vọng cho bệnh nhân co thắt tâm vị. POEM cho hiệu quả điều trị cao, kết quả ngắn hạn vượt trội, hiệu quả lâu dài, ít tái phát đồng thời đây là phương pháp nội soi ít xâm lấn nên ít biến chứng và tác dụng phụ với bệnh nhân.

Hiện nay kỹ thuật nội soi cắt cơ qua thực quản đường miệng (POEM) đã được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Với cơ sở vật chất hiện đại, hệ thống trang thiết bị và hệ thống phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế, dịch vụ chăm sóc khách hàng hoàn hảo. Khách hàng hoàn toàn yên tâm về chất lượng khi sử dụng dịch vụ tại bệnh viện Vinmec Central Park. Kỹ thuật nội soi cắt cơ qua thực quản đường miệng (POEM) được thực hiện trực tiếp bởi TS.BS.Đỗ Minh Hùng, một chuyên gia với 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ngoại khoa. BS. Hùng còn là một nhà nghiên cứu với nhiều công trình nghiên cứu đã công bố được đánh giá cao trong và ngoài nước.