Chuẩn bị dạ dày trước nội soi bằng thuốc simethicone được tìm ra như thế nào?

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Việc sử dụng thực phẩm hay sự phá bọt và bong bóng (có nguồn gốc từ khí bên trong đường ruột kết hợp với dịch dạ dày, hoặc dịch mật) có thể gây ra đau bụng, suy yếu niêm mạc trực quan và ảnh hưởng đến độ chính xác chẩn đoán. Vì vậy, nên ăn chay ít nhất 6 – 8 giờ và / hoặc sử dụng các loại thuốc prokinetic (erythromycin tiêm tĩnh mạch) hoặc chống tạo bọt (simethicone đường uống) trước khi áp dụng phương pháp nội soi dạ dày.

Simethicone (Air-X ®) là dược chất được chỉ định khá rộng rãi trong các trường hợp bệnh nhân bị đầy hơi, chướng bụng, ngoài ra còn có tác dụng làm tan bọt đường tiêu hóa. Thuốc có thể được dùng cho cả người lớn và trẻ em với độ an toàn cao và không có tương tác thuốc với các thành phần khác. Simethicone có đặc điểm là phổ biến và giá thành rẻ. Nhiều tác giả cho rằng đây là một phương pháp chuẩn bị nội soi có hiệu quả thiết thực và tính ứng dụng cao. Simethicon đã được sử dụng ở nhiều nước để chuẩn bị nội soi tiêu hoá trên nhờ thuốc giúp giảm ứ đọng bọt.

Nội soi tiêu hóa trên cho đến hiện nay là một trong những phương pháp chẩn đoán có độ tin cậy cao nhất giúp phát hiện các bệnh lý của thực quản, dạ dày và tá tràng. Với ưu điểm vượt trội đó, nội soi ngày càng phát triển một cách nhanh chóng với mục tiêu hướng đến là phát hiện những tổn thương nhỏ hơn, ở giai đoạn sớm hơn có khả năng chữa lành hoàn toàn. Ngoài vấn đề còn đọng thức ăn cũ, dịch mật trong ống tiêu hóa, bọt ở đường tiêu hóa trên là một trong những nguyên nhân chính làm trở ngại khi quan sát tổn thương nhỏ này ngay cả khi bệnh nhân đã tuân thủ việc nhịn ăn uống trước cuộc soi.

Chuẩn bị nội soi tiêu hoá trên bằng Simethicone làm giảm ứ đọng bọt ở thực quản,dạ dày và tá tràng một cách hiệu quả, giúp quan sát, định bệnh các tổn thương nhỏ rõ ràng, chính xác hơn. Từ đó, nội soi điều trị được tiến hành thuận lợi, nhanh chóng, giảm kích thích và khó chịu cho bệnh nhân. Simethicone đã được sử dụng ở nhiều nước để chuẩn bị cho nội soi tiêu hóa trên trong chẩn đoán và điều trị.

Nhiều nghiên cứu của các tác giả đã kết luận đây là một phương pháp chuẩn bị nội soi có hiệu quả thiết thực và tính ứng dụng cao. Thực tế trong nhiều nghiên cứu, các tác giả nhận thấy Simethicone làm giảm rõ rệt tình trạng bọt trên đường tiêu hóa quá trình soi được tiến hành nhanh chóng thuận lợi; bác sĩ nội soi rất hiếm khi phải tiến hành bơm rửa để quan sát và ghi hình; bệnh nhân dễ chịu hơn rõ rệt.

Mặt khác, các bác sĩ nội soi cũng nhận thấy việc cải thiện tốt hơn tình trạng bọt đường tiêu hóa trên đã làm cho hình ảnh nội soi rõ hơn, hỗ trợ cho việc chẩn đoán qua nội soi chính xác, phát hiện các sang thương nhỏ mà trước kia do yếu tố bọt làm che khuất thương tổn, ảnh hưởng đến sự quan sát và đánh giá của Bác sĩ, nhất là tại các vùng mù, vùng khuất như sau tâm vị, sau lỗ môn vị, sau góc bờ cong nhỏ của dạ dày...

Vào những năm 1950, dung dịch simethicone đường uống được chú ý đến như là một hoạt chất chống tạo bọt ở phương pháp sử dụng trước đó trong các nghiên cứu không đối chứng. Sau đó, 2 nghiên cứu mù ngẫu nhiên đôi nhỏ được tiến hành vào năm 1967 và 1978, cho thấy dùng simethicone trước khi nội soi có thể làm giảm đáng kể lượng bọt khí và bong bóng che khuất. Năm 1992, Bertoni và cộng sự đã tiến hành một nghiên cứu đối chứng-giả dược mù đôi ngẫu nhiên với 330 người tham gia, và cho thấy rằng dung dịch simethicone 65 mg hay 195 mg trong 90ml nước được dùng trước khi nội soi đường tiêu hóa trên giúp tăng cường khả năng hiển thị nội soi bằng cách; giảm dần các bọt khí và bong bóng che khuất trong dạ dày và tá tràng. Kết quả cũng cho thấy simethicone làm giảm đáng kể số lượng bệnh nhân cần simethicone bổ trợ làm sạch đường tiêu hóa.

Sau đó, vào năm 2009, một thử nghiệm đối chứng – giả dược, mù đôi, ngẫu nhiên có định hướng được thực hiện bởi Keeratichananont và các cộng sự, với 121 người tham gia nội soi đường tiêu hóa trên (EDG), nhóm dùng dung dịch simethicone (2 ml tương đương với 133,3 mg) hoặc nhóm giả dược với 60ml nước, 15 – 30 phút trước khi nội soi đường tiêu hóa trên.

Các nhà nghiên cứu cho thấy, nhóm dùng dung dịch simethicone giúp tăng cường đáng kể khả năng hiển thị nội soi trong tất cả các vùng của đường tiêu hóa trên tốt hơn so với nhóm dùng giả dược, được chứng minh qua việc giảm số điểm tích lũy trung bình của bọt khí và bong bóng (6,83 + 2,4 so với 11,05 + 2,6, p < 0,001). Hơn nữa, số lượng bệnh nhân, những người cần bổ trợ simethicone để làm sạch thấp hơn đáng kể (17,5% so với 74,1%, p < 0,001) và trung bình của các lần bổ trợ để làm sạch giúp cho bọt khí che khuất còn lại ngắn hơn (0 giây so với 19 giây, p < 0,001), tương ứng với nhóm dùng simethicone. Kết quả cho thấy rằng simethicone giúp tăng cường sự tương thích nội soi đáng kể bằng cách hiển thị tỷ lệ cao hơn với khả năng hiển thị nội soi từ tốt đến rất tốt trong nhóm này so với nhóm dùng giả dược (70,0% so với 15,4%, p < 0,001). Ngoài ra, các bệnh nhân tự báo cáo về mức độ nghiêm trọng của đau bụng, buồn nôn và nôn sau phẫu thuật cũng thấp hơn ở nhóm dùng simethicone, cũng như việc không có sự khác biệt đáng kể về tác dụng phụ giữa các nhóm nghiên cứu.

Vào năm 2011, Ahsan và cộng sự tiến hành thử nghiệm mù đôi giả dược – đối chứng ngẫu nhiên trên 173 bệnh nhân, trong đó nhằm đánh giá hiệu quả của viên nén nhai Simethicone (40 mg) ở phương pháp trước đó được dùng với 30ml nước trong vòng 15 – 30 phút trước khi nội soi đường tiêu hóa trên. Họ quan sát thấy simethicone có thể làm giảm đáng kể lượng bọt khí trong dạ dày và rút ngắn thời gian nội soi tốt hơn so với giả dược.

Vào năm 2014, Chang và cộng sự đã tiến hành một nghiên cứu có định hướng ở 1.849 bệnh nhân để đánh giá hiệu quả của thuốc dùng trước khi gây mê với dung dịch simethicone 100mg đơn chất so với kết hợp 100 mg simethicone và 200 mg N-acetylcysteine ​​trong 100 ml nước trước khi nội soi đường tiêu hóa trên. Nghiên cứu này đã chứng minh rằng 100 mg dung dịch simethicone đơn chất có thể cải thiện đáng kể khả năng hiển thị nội soi so với sự kết hợp của hai loại thuốc này. Gần đây, một phân tích tổng hợp cũng như tổng quan hệ thống từ mười nghiên cứu có định hướng, thực hiện trên 1.541 bệnh nhân được thực hiện bởi Chen và cộng sự khẳng định rằng có sự cải thiện đáng kể về mặt thống kê trong khả năng hiển thị nội soi với thuốc dùng trước khi gây mê sử dụng simethicone trong ít nhất 30ml nước trước khi nội soi đường tiêu hóa trên.

Simethicone được thống kê dùng trong làm sạch đường tiêu hóa, đã chứng minh hiệu quả tốt khi phá vỡ các bọt khí và bong bóng trong suốt quá trình nội soi đường tiêu hóa trên. Hơn nữa, dùng simethicone trước nội soi có thể tăng cường khả năng hiển thị nội soi ở tất cả các vùng trên đường tiêu hóa trên, cải thiện cả kết quả nội soi và sự hài lòng của bệnh nhân, thêm vào đó rút ngắn thêm thời gian dùng simethicone bổ trợ làm sạch đường tiêu hóa. Do đó, simethicone dùng đường uống được chứng minh là chất chống tạo bọt tốt cho nội soi đường tiêu hóa trên. Đây là phương pháp an toàn, đơn giản, chuẩn bị nhanh và chi phí thực hiện thấp. Đây còn là phương pháp giúp quan sát, định bệnh các tổn thương nhỏ rõ ràng, chính xác hơn, từ đó, nội soi điều trị được tiến hành thuận lợi, nhanh chóng, giảm kích thích và khó chịu cho bệnh nhân.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.

Nguồn tham khảo:

• Hoàng Long và cộng sự. Nghiên cứu hiệu quả tan bọt của simethicone trong chuẩn bị nội soi tiêu hoá trên. Y Học TP. Hồ Chí Minh, Tập 15, Phụ bản của Số 1, 2011
• Banerjee B (1992). Effectiveveness of preprocedure simethicone drink in improving visibility during esophagogastroduodenoscopy: a double-blind, randomized study. J Clin Gastroenterol.
• S. Keeratichananont, W. Keeratichananon. The Role of Simethicone in Upper Gastrointestinal Endoscopy and Functional Dyspepsia Duodenitis. The Medical news. Volume 18, No. 462, October 2016
• Chang CC et al (2007). Premedication with pronase or N-acetylcysteine improves visibility during gastroendoscopy: An endoscopist-blinded, prospective, randomized study. World J Gastroenterol; 13(3): 444-4.

XEM THÊM

• Vai trò của nội soi tiêu hóa trong chẩn đoán ung thư sớm
• Những bệnh nào thường gặp ở đường tiêu hóa?
• Tại sao nội soi NBI có thể chẩn đoán chính xác ung thư ống tiêu hóa ở giai đoạn sớm?