Dùng thuốc bổ gan thế nào cho an toàn?

Gan là cơ quan có chức năng cực kỳ quan trọng với nhiệm vụ ngăn chặn và chuyển hóa các chất độc được đưa vào cơ thể (như thức ăn, khói, bụi, rượu, bia). Tuy nhiên, khả năng thải độc gan vẫn có giới hạn. Nếu cơ thể tiếp xúc quá nhiều với các chất độc hại sẽ khiến gan quá tải, hệ quả là chất độc sẽ tích tụ lại trong cơ thể, đầu tiên là ở gan và lan dần đến các cơ quan khác...

Khi đó, để các hoạt động của cơ thể được cân bằng bằng trở lại, chúng ta cần phải tăng cường các biện pháp để thải độc gan, điều này đặc biệt cần thiết ở những người chức năng gan suy giảm, gan phải làm việc quá sức. Thải độc gan vừa là cách phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm vừa là cách duy trì sức khỏe của cơ thể.

Nhiều nhà sản xuất đã hướng sự chú ý của người tiêu dùng đến các sản phẩm thuốc giải độc gan. Có rất nhiều sản phẩm với nhiều tên gọi khác nhau như thuốc giải độc gan, giải cứu gan, bảo vệ gan, thuốc bổ gan... và đa phần các nhà sản xuất đều đảm bảo về khả năng giúp gan phục hồi lại chức năng ban đầu. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là thuốc bổ gan dùng thế nào và thực tế hiệu quả ra làm sao.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sản phẩm có chức năng bảo vệ nhu mô gan, tăng cường chức năng gan, tăng thải độc gan và đa phần người sử dụng gọi chung là thuốc bổ gan. Trong đó chủ yếu phân chia thành 2 loại:

• Nhóm hợp chất tổng hợp như Cianidanol, Essential, Flumeciol, Methionine...;
• Nhóm dược chất chiết xuất từ dược liệu, thảo dược như Biphenyl dimethyl dicarboxylat, Silymarin, Silibinin...

Chức năng và chỉ định cụ thể của các thuốc giải độc gan, thuốc bổ gan như sau:

• Cianidanol: Giúp tăng cường nồng độ ATP, trung hòa các gốc tự do, ổn định màng lysosome trong tế bào gan và tăng khả năng đáp ứng miễn dịch. Loại thuốc giải độc gan này được chỉ định trong viêm gan virus cấp/mạn, bệnh gan do rượu hoặc nhiễm độc gan cấp;
• Essential (dạng tiêm): Tác dụng điều hòa chức năng gan đã bị rối loạn... Thuốc được chỉ định trong các trường hợp gan bị thoái hóa mỡ do các nguyên nhân, viêm gan cấp/mạn, xơ gan giai đoạn đầu hay tổn thương chức năng gan do các bệnh lý khác;
• Flumeciol: Bản chất là một chất cảm ứng enzym, có chức năng tăng cường bảo vệ nhu mô gan (có tính thải độc gan với một số hóa chất hay thuốc). Chỉ định dùng trong viêm gan do nhiễm độc (như ngộ độc thuốc), dự phòng vàng da ở trẻ sơ sinh;
• Methionin: Thường dùng trong ngộ độc gan do thuốc, các chứng thiếu máu thứ phát, ban xuất huyết, suy dinh dưỡng do bệnh hoặc do ăn thiếu chất đạm...;
• Biphenyl dimethyl dicarboxylat: Với khả năng bảo vệ gan, chống lại tổn thương gan do rượu hoặc do thuốc, cải thiện tình trạng tăng men gan ALT. Chỉ định sử dụng trong hỗ trợ điều trị viêm gan vi rút, sử dụng rượu bia, viêm gan do thuốc hoặc gan nhiễm mỡ;
• Silibinin và silymarin: Hai thuốc giải độc gan này giúp bảo vệ gan (bằng cách ổn định màng tế bào, duy trì chức năng tế bào gan), kích thích tái tạo nhu mô gan. Do đó, chỉ định dùng khi cần bảo vệ nhu mô gan khi phải sử dụng các thuốc độc cho gan.

Có rất nhiều sản phẩm thuốc bổ hay thuốc thải độc gan trên thị trường, bệnh nhân muốn lựa chọn một sản phẩm chất lượng, phù hợp cần chú ý những vấn đề sau:

• Thuốc giải độc gan phải được khuyên dùng bởi bác sĩ chuyên khoa;
• Các thành phần trong thuốc đã được thử nghiệm trên lâm sàng và phải đảm bảo an toàn;
• Sản phẩm thải độc gan cần có tác dụng hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh gan tận gốc;
• Được sản xuất bởi các công ty dược uy tín, nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.

Thời điểm sử dụng thuốc giải độc gan: Thời điểm thích hợp sử dụng thuốc bổ gan là khi lối sống, tính chất công việc đe dọa đến chức năng gan của bản thân như: Thường xuyên uống rượu bia, hút thuốc lá, sử dụng nhiều thuốc đặc trị các loại bệnh, tiền sử hoặc đang mắc viêm gan... Uống đúng thời điểm khuyến cáo sẽ tối ưu tác dụng của thuốc giải độc gan.

Thời gian sử dụng thuốc bổ gan: Trước bữa ăn khoảng 30 phút thay vì trước khi đi ngủ. Nguyên nhân là do uống thuốc trước ăn 30 phút giúp phát huy tối đa tác dụng hỗ trợ đào thải độc tố, kích thích tiết dịch mật để tiêu hóa thức ăn.

Sử dụng thuốc giải độc gan đúng liều lượng: Phần lớn các thuốc bổ gan đều có thành phần thiên nhiên nên khá lành tính. Tuy nhiên, không phải vì thế mà được lạm dụng quá mức thuốc bổ, thải độc gan. Người bệnh cần dùng thuốc theo đúng liều lượng khuyến cáo trên bao bì hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Liều lượng thuốc giải độc gan phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng sức khỏe, bệnh lý của mỗi người.

Sử dụng thuốc đúng liệu trình: Thuốc bổ gan, thải độc gan đa số phát huy tác dụng sau 1 tháng kể từ khi bắt đầu uống. Người bệnh cần kiên trì sử dụng thuốc trong suốt quá trình điều trị. Thời gian dùng thuốc giải độc gan dài hay ngắn phụ thuộc vào mức độ đáp ứng thuốc của mỗi người.

Có nhiều trường hợp dùng thuốc giải độc gan trong thời gian dài nhưng tình trạng gan không cải thiện có thể xuất phát từ các sai lầm sau đây:

• Những sản phẩm thuốc giải độc gan hiện nay hầu hết chỉ tập trung làm giảm triệu chứng như mụn nhọt, mề đay, giúp ăn ngon, ngủ sâu mà không chú trọng bảo vệ gan từ gốc. Vì vậy trước khi dùng thuốc bổ gan, thuốc giải độc gan, bệnh nhân cần được thăm khám và lắng nghe tư vấn từ bác sĩ để lựa chọn loại thuốc phù hợp.
• Dùng thuốc lợi tiểu để thải độc gan: Nhiều người quan niệm rằng thải độc gan là thải qua đường tiểu, vì vậy các sản phẩm bổ gan sẽ có công dụng tăng bài trừ độc tố qua đường tiểu, giúp tăng cường chức năng gan. Tuy nhiên những loại thuốc này chỉ khiến người bệnh đi tiểu nhiều hơn, gây áp lực cho thận mà không có tác dụng gì đối với gan, sử dụng lâu còn có nguy cơ suy thận.
• Uống rượu bia thoải mái: do quan niệm thuốc giải độc gan là một lá bùa hộ mệnh, nhiều bệnh nhân không còn ý thức kiêng khem rượu bia.
• Khi mắc các bệnh về gan vẫn phải sử dụng các loại thuốc đặc trị, các thuốc giải độc gan chỉ dùng để hỗ trợ gan, không thể thay thế thuốc đặc trị. Các thuốc bổ gan, thuốc giải độc gan nếu uống hợp lý sẽ hỗ trợ các thuốc đặc trị trong việc cải thiện gan bị tổn thương, rối loạn chức năng. Thời điểm thuận lợi nhất dùng các thuốc giải độc gan là sau khi tình trạng bệnh gan đã ổn định hoặc đã tương đối ổn định. Khi gan trở lại bình thường thì nên ngưng thuốc.
• Đối với người không có bệnh gan nhưng chức năng gan bị yếu vì một lý do nào đó, khi đó có thể sử dụng các chế phẩm bổ gan để bồi dưỡng cho gan nhưng cần có sự tư vấn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc bổ gan, thuốc giải độc gan, thuốc làm hạ men gan... Về nguyên tắc, không có bệnh thì không dùng thuốc, kể cả thuốc giải độc gan.