Sự khác biệt giữa ợ nóng, trào ngược axit và GERD

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Đơn nguyên Nội Tiêu hóa – Nội soi, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Ợ nóng, trào ngược axit hay trào ngược dạ dày thực quản ( GERD) đều là các vấn đề về tiêu hóa phổ biến. Tuy nhiên, để phân biệt chứng ợ nóng, trào ngược axit và GERD có thể khá khó khăn vì chúng gây cho người bệnh những cảm giác khó chịu giống nhau.

• Ợ nóng: Là dịch vị dạ dày có độ axit cao được tiết nhiều, khi trào ra thực quản gây ra cảm giác khó chịu, nóng rát ở bụng và lan lên ngực, vùng cổ họng.
• Trào ngược axit: Thực phẩm sau khi ăn sẽ đi từ vùng hầu họng xuống dạ dày qua ngã thực quản, sau khi xuống đến thực quản cơ thắt thực quản sẽ co thắt để không cho thức ăn và dịch vị chứa axit trào ngược lại. Khi cơ thắt thực quản dưới trở nên yếu hoặc lỏng lẻo sẽ dẫn đến tình trạng trào ngược axit.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản ( GERD): Đây là chứng bệnh do chứng trào ngược axit mãn tính gây ra.

Chứng ợ nóng là triệu chứng phổ biến nhất của trào ngược axit, vì vậy ta có thể hiểu đơn giản GERD bao hàm cả ợ nóng và trào ngược axit. GERD nếu không được chữa trị kịp thời gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản, thu teo hẹp ống thực quản làm người bệnh khó nuốt thức ăn hơn, viêm phổi hoặc viêm thanh quản hoặc có thể là ung thư.

Để phân biệt chứng ợ nóng, trào ngược axit và GERD chúng ta có thể dựa vào các triệu chứng sau đây:

2.1 Triệu chứng ợ nóng

• Ợ nóng thường xảy ra sau bữa ăn quá no, sau bữa ăn tối
• Người bị ợ nóng thường cảm thấy đau ở ngực rồi lên đến cổ họng sau đó lan lên miệng và quai hàm
• Có triệu chứng buồn nôn hoặc nôn, vị giác giảm
• Đau nhiều hơn sau khi nằm hoặc ngồi xuống

2.2 Triệu chứng trào ngược axit

• Một trong những triệu chứng chủ yếu của chứng trào ngược axit là ợ nóng, tuy nhiên cũng có những trường hợp bị ợ nóng nhưng không phải là trào ngược axit.
• Trào ngược axit còn có thêm những triệu chứng như sau: Hôi miệng, đau khi nuốt thức ăn, khó thở, buồn nôn hoặc nôn...

2.3 Triệu chứng của GERD (GastroEsophageal Reflux Disease)

Khi bị trào ngược axit mãn tính lâu ngày sẽ tạo thành bệnh GERD, vì vậy nếu người bệnh có triệu chứng trào ngược axit thường xuyên trong vài tuần thì có thể đã bị GERD.

Khi cơ thắt thực quản lỏng lẻo sẽ tạo cơ hội cho axit từ dưới dạ dày trào lên trên thực quản. Tuy nhiên, cấu tạo thực quản không chịu được độ axit cao như dạ dày nên sẽ hình thành hiện tượng bỏng rát và đau. Từ đây ta có thể thấy được mối liên hệ giữa ợ nóng, trào ngược axit và GERD đều có chung nguyên nhân hình thành

Ngoài ra còn có các nguyên nhân sau đây:

• Người bị stress, trầm cảm, béo phì và đặc biệt là phụ nữ mang thai
• Người hút thuốc và người gián tiếp hút thuốc
• Thói quen sinh hoạt không điều độ, ăn đêm hoặc ăn sát giờ đi ngủ.
• Một số loại thuốc trị bệnh khác gây ra như thuốc hen, thuốc cao huyết áp, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau, thuốc an thần...

Bác sĩ cũng sẽ đưa ra các cách điều trị thích hợp nhất sau khi phân biệt được chứng ợ nóng, trào ngược axit và GERD.

• Điều trị chứng ợ nóng: Ợ nóng thường kéo dài từ vài ngày đến một tuần . Chứng ợ nóng có thể chữa ngay tại nhà bằng các nguyên liệu dễ tìm như uống nước nha đam, trà gừng, ăn sữa chua, ăn táo hoặc chuối, nếu bị đau rát ngực thì nên hít thở sâu để thư giãn cơ thể. Ngoài ra, có thể dùng các loại thuốc khác acid, thuốc giảm sản xuất acid.. để giảm tình trạng ợ nóng.
• Điều trị chứng trào ngược axit và GERD: Dùng các loại thuốc để trung hòa axit như Tums, Rolaids, Pepto-Bismol và Mylanta; các chất làm giảm sản xuất axit như Pepcid, Zantac, và Tagamet. Thay đổi lối sống như ăn uống hợp lý, tránh các chất kích thích, sinh hoạt điều độ cũng là cách điều trị căn bệnh này.