Xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan

Xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản đứng đầu về mức độ chảy máu, bệnh nhân có triệu chứng nôn ra máu với một lượng đáng kể, đôi khi xuất huyết ồ ạt gây tử vong trước khi được cấp cứu. Đây là một trong những nguyên nhân gia tăng tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân xơ gan.

Vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan chính là nguyên nhân dẫn đến xuất huyết tiêu hóa. Nguyên nhân của xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản khoảng 90% là vì áp lực tĩnh mạch cửa tăng do xơ gan.

Để máu được vận chuyển từ một số cơ quan của đường tiêu hóa đến gan thì phải thông qua tĩnh mạch cửa. Tình trạng áp lực tĩnh mạch tăng sẽ gây ra sự tích tụ máu ở các mạch máu gần đó, bao gồm cả những tĩnh mạch thuộc thực quản của bạn. Theo đó, các tĩnh mạch bắt đầu giãn ra và sẽ phình lên do tăng lưu lượng máu, theo thời gian có thể gây vỡ tĩnh mạch thực quản.

Nguyên nhân thường gặp nhất của tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa là bệnh xơ gan. Bệnh lý này có thể phát triển do bệnh nhân bị nghiện rượu hoặc do các nhiễm trùng nặng khác như viêm gan. Ngoài ra, huyết khối (hay cục máu đông trong tĩnh mạch cửa) cũng là một nguyên nhân có thể gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Giãn tĩnh mạch thực quản thông thường ở bệnh nhân xơ gan sẽ có thể không gây ra triệu chứng nào, trừ trường hợp vỡ tĩnh mạch thực quản. Khi đó, bạn có thể xuất hiện các triệu chứng bao gồm:

• Người bệnh có biểu hiện nôn ra máu (một lượng máu đáng kể);
• Đi đại tiện ra phân có màu đen (hoặc ra máu ở một vài trường hợp hiếm gặp);
• Đau bụng;
• Cảm thấy chóng mặt, choáng váng;
• Sốc hoặc mất ý thức (đối với những trường hợp bệnh nặng do mất quá nhiều máu);
• Có các biểu hiện của bệnh gan mãn tính như: vàng da, vàng mắt, dễ bầm tím và dễ chảy máu,...

Khi chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan, bác sĩ sẽ cần kết hợp nhiều phương diện cũng như kỹ thuật khác nhau, bao gồm:

• Các triệu chứng ở người bệnh;
• Tiền sử bệnh lý, tiến hành thăm khám lâm sàng;
• Đặt sonde dạ dày;
• Thực hiện xét nghiệm máu, nội soi dạ dày, ECG (điện tâm đồ);
• Xạ hình chẩn đoán vị trí chảy máu (TRBCS);
• Người mắc xơ gan nên thường xuyên đến các cơ sở y tế để kiểm tra tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản thông qua các kỹ thuật như nội soi hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT Scan).

XEM THÊM: Điều trị xuất huyết tiêu hóa do tăng áp lực tĩnh mạch cửa

• Cầm máu;
• Hồi sức tích cực, chống shock ở bệnh nhân;
• Khôi phục khối lượng máu trong lòng mạch;
• Điều trị dự phòng thứ phát xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan.

• Mục đích là nhằm ổn định huyết động (với huyết áp tâm thu > 90mmHg, bệnh nhân không rối loạn ý thức);
• Bất động trên 3 phương diện: tinh thần, toàn thân và tại chỗ
• Truyền dịch: Ưu tiên sử dụng các dung dịch cao phân tử (ví dụ như Hemocel, Dextran,...), sau đó là Glucose 5% và truyền máu đảm bảo huyết sắc tố của bệnh nhân > 80 g/l;
• Ở bệnh nhân xơ gan, cần phải kiểm soát đông máu và tiểu cầu.

Cầm máu bằng cách đặt ống Sonde (bóng chèn): nếu bệnh nhân đang chảy máu và có ở tình trạng rối loạn huyết động thì chưa thể tiến hành nội soi cầm máu được;

Ngay sau khi huyết động ổn định thì ngay lập tức thực hiện nội soi, bác sĩ tiến hành thắt búi giãn tĩnh mạch thực quản thông qua tiêm xơ hoặc vòng cao su.

Các thuốc sử dụng trong điều trị xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản như sau:

• Sử dụng thuốc có tác dụng vận mạch giảm áp tĩnh mạch cửa: Octreotide, Terlipressin, Somatostatin,... ngay trước khi thực hiện nội soi nếu nghi ngờ xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch và kéo dài 5 ngày;
• Kháng sinh dự phòng: Quinolon, Ceftriaxone;
• Điều trị dự phòng bệnh não gan (hôn mê gan): Philpovin, Duphalac,...;
• Một số thuốc khác: Transamin, vitamin K, giảm tiết acid,...

Các phương pháp phẫu thuật nhằm mục đích tạo ra đường phân lưu cửa - chủ có thể làm giảm đi áp lực tĩnh mạch cửa. Chính vì vậy, nó có tác dụng dự phòng xuất huyết tái phát tốt. Theo các chuyên gia, có hai loại phẫu thuật được cho là thích hợp và hiệu quả nhất bao gồm: phẫu thuật bắc cầu tĩnh mạch cửa - chủ thông qua đoạn mạch nhân tạo (PTFE) mang đường kính hẹp và phẫu thuật cắt lách kết hợp nối tĩnh mạch lách - thận.

Để phòng tránh xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản, người bệnh cần:

• Hạn chế nguy cơ mắc các bệnh xơ gan, dạ dày, viêm gan;
• Tránh nạp những đồ uống có cồn như rượu, bia;
• Ăn nhiều rau xanh và hoa quả;
• Cần ngủ đúng giờ và đủ giấc cũng như tránh căng thẳng kéo dài;
• Đối với những bệnh nhân xơ gan, nên thường xuyên đến các cơ sở y tế để kiểm tra tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản thông qua các kỹ thuật như nội soi hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT Scan).

Xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản ở bệnh nhân xơ gan là cấp cứu nội khoa nguy hiểm, nếu chậm trễ và xử lý không đúng cách sẽ trực tiếp đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Chính vì vậy, ngay khi phát hiện xuất huyết tiêu hóa do vỡ tĩnh mạch thực quản, người bệnh cần được đưa ngay đến các cơ sở y tế uy để được tiếp nhận điều trị kịp thời.

Hiện nay, kỹ thuật nội soi cầm máu bằng kẹp clip trong chảy máu đường tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec được coi là kỹ thuật hiện đại đem lại hiệu quả tối ưu nhất trong việc điều trị chảy máu đường tiêu hóa. Bên cạnh đó, bệnh viện còn trang bị đầy đủ hệ thống máy móc hiện đại như máy gây mê Avance CS2, máy thở R860 của GE, máy nội soi để đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.

Khi thực hiện quy trình thăm khám, điều trị xuất huyết tiêu hóa tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được đón tiếp và sử dụng cơ sở vật chất, hệ thống thiết bị y tế hiện đại đi kèm với các dịch vụ y tế hoàn hảo dưới sự chỉ dẫn, tư vấn của các bác sĩ giỏi chuyên môn, được đào tạo bài bản ở cả trong và ngoài nước. Với những ưu điểm đó, tại Vinmec đã thực hiện thăm khám, chẩn đoán và điều trị thành công cho nhiều bệnh nhân, mang lại cơ hội sống tốt và phục hồi sức khỏe lâu dài.