Các hormone tiết ra từ tuyến giáp

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Nội Tổng Quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Là một trong những tuyến nội tiết quan trọng, hormon tuyến giáp có vai trò điều hòa nhiều hoạt động sinh trưởng và phát triển của cơ thể. Khi chức năng tuyến giáp bị rối loạn, sẽ có nguy cơ mắc các bệnh như suy giáp, cường giáp, bướu lành tuyến giáp trạng, ung thư tuyến giáp....

Tuyến giáp (thyroid gland) nằm ở vị trí 2 bên phía sau thanh quản và trước khí quản, bao gồm các túi tuyến có đường kính từ 150 đến 300 micron do các tế bào túi tuyến tạo thành. Dịch tiết từ các tế bào này được chứa trong các follicle. Hai hormon thyroxin và triiodothyronin của tuyến giáp có ảnh hưởng nhất định đến quá trình trao đổi chất của cơ thể còn hormon calcitonin lại giúp cho quá trình trao đổi canxi diễn ra thuận lợi hơn.

Thiểu năng tuyến giáp có thể làm giảm nhịp độ của các phản ứng trong quá trình trao đổi chất và ngược lại, khi tuyến giáp hoạt động quá mức thì có thể sẽ làm tăng nhịp độ phản ứng của cơ thể.

Chức năng hormon tuyến giáp:

• Tác động lên hoạt động của tuyến sữa và tuyến sinh dục;
• Giúp làm tăng lưu lượng máu qua tim, tăng nhịp tim, tăng hô hấp để cung cấp oxy cho sự chuyện hóa ở các mô cơ quan;
• Làm tăng hoạt động tế bào, tăng cường chuyển hóa glucid và tăng cường chuyển hóa lipid tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động, giúp giảm cân hiệu quả;
• Giúp tăng cường hoạt động của bộ não và hệ thần kinh;
• Tác dụng trên sự tăng trưởng và phát triển trong cơ thể;
• Duy trì sự ổn định của lượng canxi trong máu.

Ở cơ thể hoạt động bình thường, bộ phận tuyến giáp sẽ sản xuất các loại hormon gồm: hormon thyroxin, hormon triiodothyronin và Calcitonin. Trong đó, 2 loại hormon thyroxin và triiodothyronin có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển của cơ thể và quá trình chuyển hóa năng lượng, Calcitonin (thyrocalcitonin) là hormon điều hòa chuyển hóa calci và phospho.

Điều hòa sự phát triển của cơ thể, sự phát triển của hệ thần kinh, duy trì hàm lượng canxi và oxy trong máu ở mức ổn định,tăng hoạt động chuyển hóa ở tế bào, tăng cường chuyển hóa chất béo và glucid giúp cơ thể giảm cân hiệu quả. Ngoài ra, 2 loại hormon tuyến giáp này còn giúp làm tăng quá trình chuyển hóa của cơ thể như các tổ chức tim, gan, thận và có vai trò đặc biệt quan trọng trong tạo nhiệt và điều hoà thân nhiệt.

Khi chức năng của hormon T3, T4 hoạt động kém, nhịp tim sẽ chậm lại, lượng máu và oxy đi vào cơ thể sẽ thấp hơn, chuyển hóa cơ sở sẽ giảm, kèm theo các biểu hiện hạ thân nhiệt, mạch chậm, rụng tóc, giảm nhu động ruột, sức khỏe, trí tuệ bị ảnh hưởng,

Tuyến giáp tổng hợp các hormon T3 T4 từ iod và tyroxine. Khi iod có trong thức ăn đi vào cơ thể phải được biến đổi thành Iodur mới có thể hấp thụ vào ruột và s vận chuyển vào chất keo của tuyến giáp dưới dạng vận chuyển chủ động bởi bơm Iod. Bơm Iod hoạt động phụ thuộc vào K+ ATPase, Na+ và bị kích thích bởi TSH.

Khi Iodur vào trong chất keo của tuyến giáp thì sẽ được oxy hóa trở lại thành iod. Iod gắn vào vị trí thứ 3 của phân tử tyroxine và tạo thành Monoiodo tyroxine (MIT). Iod gắn vào vị trí thứ 3 và 5 của phân tư tyroxine sẽ tạo thành Diiodo tyroxine (DIT). Khi 2 phân tử DIT kết hợp với nhau sẽ tạo thành hormon T4 và 1 phân tử MIT kết hợp với 1 phân tử DIT tạo thành hormon T3.

Sau khi được tổng hợp bởi hormon T3 T4 sẽ được phóng thích vào máu và tồn tại dưới 2 dạng:

• Thứ nhất: Dạng gắn với protein huyết tương chủ yếu với TBG (thyroxine binding globuline), 1 phần gắn với TBA và TBPA;
• Thứ hai: Dạng tự do FT3 (Free Triiodothyroxine) FT4 (Free Thyroxine), chỉ chiếm 1 phần nhỏ của T3 và T4 nhưng lại thể hiện chức năng sinh lý rất rõ ràng.

Hormon T3 T4 lưu thông trong máu sẽ phụ thuộc vào các protein vận chuyển, nếu như lượng protein vận chuyển thay đổi thì sẽ kéo theo nồng độ của hormon T3 T4 sẽ thay đổi theo. Mặt khác, dạng hormon T3 T4 tự do sẽ không phụ thuộc vào protein vận chuyển và chỉ có Free T3, Free T4 là phần chịu trách nhiệm về hoạt động sinh học của tuyến giáp. Chính vì thế, tiến hành đo nồng độ Free T3, Free T4 trong chẩn đoán bệnh lý tuyến giáp sẽ cho kết quả tin cậy và chính xác hơn.

Tuyến giáp và các hormon tuyến giáp có vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống chuyển hóa và hoạt động của toàn cơ thể. Chính vì thế, việc kiểm tra hormon tuyến giáp định kỳ là rất cần thiết để biết được sự hoạt động, hình thành và phát triển của hệ thần kinh cũng như sớm phát hiện các vấn đề để có phương án xử trí kịp thời.

Để kiểm tra tình trạng hoạt động của tuyến giáp và phát hiện sớm các bệnh lý tuyến giáp có thể gặp phải, lựa chọn tốt nhất là nên tham gia tầm soát tại bệnh viện.

Gói tầm soát, sàng lọc các bệnh lý về tuyến giáp do Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp sẽ giúp bạn kiểm tra chức năng tuyến giáp, sàng lọc và phát hiện sớm các bệnh lý tuyến giáp phổ biến như bướu cổ đơn thuần, cường giáp, suy giáp, viêm tuyến giáp, nhân tuyến giáp,... để đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời, bảo vệ sức khỏe tuyến giáp tốt nhất cho bạn.