Bị thiếu máu có nên ăn củ dền?

Củ dền là một loại thực phẩm được sử dụng rộng rãi trong chế độ ăn uống hiện nay của nhiều người. Nó được biết đến với nhiều lợi ích sức khoẻ như giảm viêm, giảm huyết áp và cải thiện hiệu suất thể thao. Củ dền có chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng, bao gồm vitamin và khoáng chất, chất chống oxy hoá cần thiết đối với cơ thể. Bên cạnh đó, chúng cũng có chứa các hợp chất hoạt tính sinh học độc đáo có tên là betalain, giúp cung cấp nhiều tác dụng tuyệt vời cho một số khía cạnh sức khỏe của bạn.

Bạn có thể nhận được những lợi ích trên thông qua việc tiêu thụ toàn bộ củ dền hoặc nước ép của chúng. Dưới đây là một số loại vitamin và khoáng chất thiết yếu có trong củ dền, bao gồm:

• Vitamin B6: Giúp hỗ trợ quá trình trao đổi chất và sản xuất hồng cầu
• Folate: Đây là một chất có vai trò quan trọng đối với DNA và sức khoẻ của các tế bào
• Canxi: Một khoáng chất thiết yếu cho sự phát triển và độ chắc khỏe của xương
• Sắt: Giúp các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy dễ dàng
• Magie: Giúp hỗ trợ sức khỏe miễn dịch, cơ, tim và thần kinh
• Mangan: Góp phần tăng cường quá trình trao đổi chất và lượng đường trong máu
• Phốt pho: Đây là một chất dinh dưỡng cần thiết cho xương, răng và giúp sửa chữa các tế bào
• Đồng: Đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra collagen, duy trì xương và mạch máu, đồng thời hỗ trợ chức năng miễn dịch
• Kẽm: Thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương, hỗ trợ hệ thống miễn dịch và đảm bảo sự phát triển bình thường của cơ thể

Bên cạnh đó, củ dền cũng chứa một số hợp chất có lợi khác như:

• Chất phytochemical: Giúp cung cấp màu sắc và hương vị cho các loài thực vật. Loại chất này cũng giúp kích thích hệ miễn dịch, giảm thiểu tình trạng viêm và stress oxy hóa
• Nitrat: Đây là một nhóm các hợp chất hữu cơ, giúp cải thiện lưu lượng máu và tăng cường sức khỏe tim mạch.
• Betalain: Là chất quyết định nên màu đỏ đậm của củ dền, những sắc tố này có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và kháng độc tố hiệu quả.

Củ dền là một trong những thực phẩm giàu sắt, một thành phần thiết yếu của các tế bào hồng cầu. Nếu không có sắt, các tế bào hồng cầu sẽ không thể vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Theo đó, những người có lượng sắt thấp đôi khi có thể phát triển tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

Một số triệu chứng của thiếu máu do thiếu sắt, bao gồm: Chóng mặt, mệt mỏi, khó thở, đau đầu, tim đập loạn nhịp,... Để làm giảm nguy cơ mắc tình trạng này, bạn có thể bổ sung các nguồn chất sắt vào chế độ ăn uống của mình, trong đó bao gồm củ dền. Theo khuyến cáo của các chuyên gia chăm sóc sức khỏe, những người bị thiếu máu nên tăng lượng tiêu thụ củ dền trong các bữa ăn hàng ngày để cơ thể hấp thụ thêm nhiều chất sắt. Điều này sẽ giúp tái tạo các tế bào máu và cung cấp đầy đủ lượng oxy cho toàn bộ cơ thể. Hơn nữa, trong củ dền cũng chứa một lượng lớn đồng, góp phần thúc đẩy cơ thể bạn sản xuất ra nhiều chất sắt hơn, từ đó cải thiện hiệu quả được tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

Bên cạnh khả năng bổ sung sắt giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu máu cho cơ thể, củ dền cũng có thể đem lại một số lợi ích sức khoẻ sau:

Ngày càng có nhiều cuộc nghiên cứu cho rằng tiêu thụ củ dền có thể giúp bạn làm giảm mức huyết áp cao. Điều này có thể là do hàm lượng natri dồi dào có trong củ dền, được cơ thể chuyển hóa thành oxit nitric. Hợp chất này làm giãn nở các mạch máu, giúp cải thiện lưu lượng máu và giảm mức huyết áp tổng thể.

Trong một cuộc thử nghiệm mới đây, các nhà nghiên cứu đã cho những người tham gia tiêu thụ khoảng 70 ml nước ép củ dền giàu nitrat và nước ép giả dược đã khử nitrat. Kết quả cho thấy, huyết áp của những người trong nhóm uống nước ép củ dền giảm 5,2 mm thuỷ ngân (mm Hg) – nhiều hơn so với những người trong nhóm sử dụng giả dược chỉ sau 30 phút. Tuy nhiên, hiệu quả giảm huyết áp của nước ép củ dền cô đặc sẽ giảm dần trong vòng 24 giờ.

Một nghiên cứu khác với quy mô nhỏ hơn đã cho thấy khi uống 250 ml nước ép củ dền mỗi ngày trong vòng 4 tuần có thể giúp những người bị cao huyết áp làm giảm đáng kể được mức huyết của mình.

Trong củ dền có chứa các hợp chất chống viêm betalain giúp ức chế con đường dẫn đến bệnh viêm nhiễm. Một nghiên cứu vào năm 2014 đã cho thấy, một loại betalain có tên là phenethylamine-betaxanthin giúp làm giảm hoạt động của một số loại enzym gây viêm lên đến 32%.

Củ dền cũng là một nguồn cung cấp dồi dào các loại vitamin A, B6, sắt và chất chống oxy hoá. Các hợp chất này giúp bảo vệ gan khỏi bị viêm và stress oxy hoá, đồng thời tăng cường khả năng loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể.

Ngoài ra, củ dền còn chứa sắc tố màu beta cyanin, có tác dụng giải độc gan, ngăn ngừa mệt mỏi, chống lại sự hình thành của các lớp mỡ và loại bỏ độc tố ra khỏi gan. Nếu bạn bị thừa cân, bạn có thể uống nước ép từ củ dền hoặc ăn củ dền đỏ vào mỗi ngày để đạt được số cân nặng như mong muốn.

Các chuyên gia cho rằng uống nước ép củ dền có thể giúp bạn làm giảm được mức huyết áp, từ đó ngăn ngừa được bệnh tim và đột quỵ. Bên cạnh đó, củ dền được cho là trợ thủ đắc lực để bảo vệ sức khỏe tim mạch bởi nó có khả năng chống oxy hoá và hạ mức cholesterol.

Một số hợp chất nhất định trong nước ép củ dền, chẳng hạn như nitrat và betalain có thể giúp bạn cải thiện được hiệu suất hoạt động thể chất. Theo một đánh giá vào năm 2017 cho biết, nitrat trong củ dền có thể giúp tăng cường hiệu quả thể thao của một người bằng cách tăng lượng máu và oxy đến các cơ.

Khi lựa chọn củ dền, bạn nên chọn những củ có vỏ bề ngoài nhẵn nhụi và săn chắc. Củ dền có đáy tròn thường có xu hướng ngọt hơn so với củ dền có đáy phẳng.

Khi nấu củ dền, bạn không nên để trên ngọn lửa lớn vì điều này có thể làm mất đi nhiều chất dinh dưỡng cần thiết do nhiệt độ cao. Bạn nên loại bỏ vỏ của củ dền trước khi nấu, tuy nhiên nên giữ lại phần lá vì chúng cũng có chứa rất nhiều chất dinh dưỡng quan trọng như axit folic, chất diệp lục, beta-carotenen, sắt và vitamin C.

Hiện tại không có bất kỳ khuyến nghị chính thức nào về liều lượng tiêu thụ nước ép củ dền.

Theo một nghiên cứu vào năm 2014 cho biết, uống một cốc khoảng 250 ml nước ép củ dền mỗi ngày có thể làm giảm mức huyết áp trong cơ thể. Nước ép củ dền không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, tuy nhiên một số người tham gia nghiên cứu nhận thấy có sự thay đổi về màu sắc nước tiểu của họ.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng lưu ý rằng, khả năng làm giảm mức huyết áp của nước ép củ dền sẽ phụ thuộc vào nồng độ nitrat. Nồng độ này cũng có thể rất khác nhau giữa các loại nước ép củ dền khác nhau.

Hầu hết mọi người đều có thể tiêu thụ củ dền hoặc uống nước ép từ củ dền một cách an toàn mà không gặp phải bất kỳ tác dụng phụ tiêu cực nào. Tuy nhiên, nếu bạn uống nước ép củ dền thường xuyên trong nhiều ngày, các sắc tố tự nhiên trong củ dền có thể làm thay đổi màu sắc bình thường của nước tiểu và phân. Bạn có thể nhận thấy nước tiểu và phân chuyển thành màu hồng hoặc tím. Nhìn chung, những sự thay đổi màu sắc này chỉ là tạm thời và không phải là nguyên nhân đáng lo ngại.

Chất nitrat trong nước ép củ dền cũng có thể làm ảnh hưởng đến huyết áp. Những người có mức huyết áp thấp hoặc đang sử dụng thuốc huyết áp nên trao đổi với bác sĩ trước khi bổ sung thêm củ dền hoặc nước ép củ dền vào chế độ ăn uống hàng ngày của mình.

Ngoài ra, củ dền cũng có chứa hàm lượng oxalat cao, có thể gây sỏi thận ở những người có nguy cơ cao mắc căn bệnh này.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, kiến thức về dinh dưỡng, làm đẹp để chăm sóc cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.

Nguồn tham khảo: medicalnewstoday.com