Các loại nấm độc: Cách nào để nhận biết?

Theo Cục An toàn thực phẩm- Bộ Y tế cho biết, trên thực tế có hàng nghìn loại nấm, tuy nhiên có khoảng 70 - 80 các loại nấm độc. Mặc dù số loại nấm độc không nhiều, nhưng để phân biệt giữa các loại nấm độc với không độc rất khó, Vì vậy người dân hái nấm hoang ăn rất dễ bị ngộ độc. Cây nấm độc nhất gây tử vong thường là nấm độc đẹp, bắt mắt. Bài viết dưới đây giải đáp cách nào để nhận biết nấm độc.

• Các loại nấm độc thường gặp thường có đầy đủ: phiến nấm, mũ, cuống, vòng cuống và bao gốc.
• Thân cây nấm độc bên trong có màu hồng nhạt, mũ nấm màu đỏ có vẩy trắng, sợi nấm phát sáng trong đêm.
• Bộ phận có độc nằm trong toàn bộ thể quả nấm (mũ, phiến, vòng, cuống, bao gốc nấm), độc tố thay đổi theo mùa, quá trình sinh trưởng của nấm, môi trường đất đai, khí hậu

2.1 Nấm độc tán trắng (Amanita verna)

• Nấm độc tán trắng thường mọc thành từng cụm hoặc đơn chiếc trên mặt đất trong rừng và một số nơi khác...
• Mũ nấm có màu trắng, bề mặt mũ nhẵn bóng, lúc non đầu tròn hình trứng, mũ nấm đính chặt vào cuống. Khi trưởng thành mũ nấm phẳng với đường kính khoảng 5 – 10 cm. Khi già mép mũ có thể cụp xuống.
• Phiến nấm: Màu trắng.
• Cuống nấm: Màu trắng, có vòng dạng màng ở đoạn trên gần sát với mũ.
• Chân cuống phình dạng củ và có bao gốc hình đài hoa.
• Thịt nấm: Mềm, màu trắng, mùi thơm dịu.
• Độc tố chính: các amanitin (amatoxin) có độc tính cao

2.2 Nấm độc trắng hình nón (Amanita virosa)

• Trông gần giống nấm độc tán trắng
• Mọc thành từng cụm hoặc đơn chiếc trên mặt đất trong rừng và một số nơi khác...
• Mũ nấm: Màu trắng, bề mặt nhẵn bóng, mũ nấm lúc non đầu tròn hình trứng, mép khum đính chặt vào cuống. Khi trưởng thành mũ nấm thường khum hình nón với đường kính khoảng 4 – 10 cm.
• Phiến nấm: Màu trắng.
• Cuống nấm: Màu trắng, có vòng dạng màng ở đoạn trên gần sát với mũ. Chân cuống phình dạng củ và có bao gốc hình đài hoa.
• Thịt nấm: Mềm, màu trắng, mùi khó chịu.
• Độc tố chính: các amanitin (amatoxin), có độc tính cao

Nấm độc tán trắng và nấm độc tán trắng hình nón đều có độc tố chính là các Amanitin (Amatoxin) có độc tính cao, tác động lên nguyên sinh chất tế bào, gây phá hủy tế bào, đặc biệt là tế bào gan gây suy gan cấp.

Triệu chứng ngộ độc nấm thường xuất hiện muộn (từ 6-24h) như đau bụng, nôn, ỉa lỏng, vàng da, xuất huyết, tiểu ít, hôn mê...Việc điều trị cần tiến hành càng sớm càng tốt để giảm nguy cơ tử vong.

2.3. Nấm mũ khía nâu xám (Inocybe fastigiata hoặc Inocybe rimosa)

• Mọc trên mặt đất trong rừng, nơi có nhiều lá cây mục nát và một số nơi khác...
• Mũ nấm hình nón đến hình chuông, đỉnh nhọn, có các sợi tơ màu từ vàng đến nâu tỏa ra từ đỉnh mũ xuống mép mũ nấm.
• Khi già, mép mũ nấm bị xẻ ra thành các tia riêng rẽ; Đường kính mũ nấm 2 –8cm.
• Phiến nấm lúc non màu hơi trắng gắn chặt vào cuống nấm và khi già có màu xám hoặc nâu tách rời khỏi cuống nấm.
• Cuống nấm: Màu từ hơi trắng đến vàng nâu dài 3-9cm, không có vòng cuống.
• Thịt nấm: màu trắng
• Độc tố chính: muscarin

Loại nấm này có độc tố chính là muscarin, tác động lên hệ thần kinh phó giao cảm, gây các triệu chứng như vã mồ hôi, khó thở, thở rít, mạch chậm, hôn mê, co giật. Triệu chứng xuất hiện sớm (15 phút – vài giờ), khỏi bệnh sau 1- 2 ngày, hiếm khi tử vong.

2.4. Nấm ô tán trắng phiến xanh (Chlorophyllum molybdites)

• Mọc thành từng cụm hoặc đơn chiếc ở ven chuồng trâu, chuồng bò, trên bãi cỏ, ruộng ngô và một số nơi khác...
• Mũ nấm: Lúc còn non hình bán cầu dài, màu vàng nhạt, có các vảy nhỏ màu nâu nhạt hoặc xám nhạt. Khi trưởng thành mũ nấm hình ô hoặc trải phẳng, màu trắng, đường kính mũ: 5 – 15 cm . Trên bề mặt mũ nấm có các vảy mỏng màu nâu bẩn, vảy dày dần về đỉnh mũ.
• Phiến nấm (mặt dưới mũ nấm): Lúc non có màu trắng, lúc già có ánh màu xanh nhạt hoặc xanh xám, nấm càng già màu xanh càng rõ.
• Cuống nấm: Màu từ trắng đến nâu hoặc xám, có vòng ở đoạn trên gần sát với mũ.
• Chân cuống không phình dạng củ và không có bao gốc; Dài 10 – 30 cm.
• Thịt nấm: Màu trắng
• Độc tính thấp, chủ yếu gây rối loạn tiêu hóa.

Đây là loại nấm thuộc nhóm chất độc kích thích đường tiêu hóa dạ dày – ruột. Chất độc tác động nhanh chóng gây buồn nôn, ói mửa, đau bụng, chuột rút và tiêu chảy. Triệu chứng xuất hiện sớm sau ăn từ 20 phút – 4 giờ, và giảm dần cho tới 2-3 ngày.

2.5 Nấm thức thần hay Nấm Psilocybe (Psilocybe pelliculosa)

• Nấm thức thần thường mọc nơi những chỗ có phân bò, cỏ mục hay gỗ mục. Mũ nấm đường kính 1- 2 cm, màu nâu vàng (khi khô đổi màu rơm), hình nón, phủ một lớp nhầy trong.
• Phiến nấm lúc non có màu trắng, lúc già có ánh màu xanh nhạt hoặc xanh xám, nấm càng già màu xanh càng rõ.
• Cuống nấm rất dài, mỏng manh, màu như mũ nấm, có khi chuyển màu xanh lục hoặc lam.
• Thịt nấm có màu nâu nhạt, mùi nhẹ, vị nhạt.

Độc tố chính của nấm là psilocybin và psilocin gây rối loạn tâm thần (ảo giác, rối loạn cảm xúc, dễ kích động). Triệu chứng xuất hiện sớm (1 giờ sau ăn)và khỏi sau 12-24 giờ.

Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec thuộc hệ thống Y tế trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website (vinmec.com) để được phục vụ.