Khó phân biệt nấm độc tán trắng hình nón

Nấm độc tán trắng hình nón hay còn gọi là nấm trắng hình nón có chứa độc tố amanitin rất khó phân biệt với nấm ăn được, là nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp tử vong do ngộ độc nấm.

Việt Nam có khoảng từ 50 đến 100 loại nấm độc. Hàng năm, các ca ngộ độc nấm vẫn xảy ra thường xuyên do rất khó phân biệt giữa nấm độc và nấm ăn được.

Để phân biệt nấm độc và nấm ăn được, thường dựa vào một số kinh nghiệm được truyền miệng như nấm độc là những nấm có màu sắc sặc sỡ, mùi hắc, hay bị chảy dịch màu trắng sữa, ... Tuy nhiên, một số loại nấm độc lại không có những đặc điểm này và trông giống với nấm thường nên rất khó phân biệt, ví dụ như nấm độc tán trắng hình nón.

Nấm độc tán trắng hình nón có tên khoa học là Amanita verna, là một trong những loại nấm độc trắng, thường mọc đơn lẻ hoặc từng cụm ở nơi đất rừng hoặc ven rừng. Đây là nấm hay gặp ở Việt Nam, đặc biệt là ở rừng tre trúc nứa. Đặc điểm nhận dạng nấm độc tán trắng hình nón như sau:

• Mũ nấm: Mũ nấm có màu trắng, bề mặt bóng nhẵn. Khi nấm còn non, mũ nấm có phần đầu tròn, hình trông giống quả trứng và dính với cuống nấm rất chặt. Khi nấm trưởng thành, mũ nấm phẳng hơn, lúc đó đường kính đo được khoảng từ 5 - 10cm. Nấm già thì phần mép mũ nấm cụp xuống.
• Phiến nấm: Bề mặt dưới hay còn gọi là phiến nấm của nấm trắng hình nón có màu trắng.
• Cuống nấm: Cuống nấm có màu trắng, ở đoạn trên gần với mũ nấm có vòng nhưng dạng màng. Phần chân cuống phình ra giống củ và có bao gốc hình giống đài hoa.
• Thịt nấm: Nấm độc tán trắng có phần thịt màu trắng, mềm và thơm, vì vậy rất khó phân biệt với nấm ăn được.

Nấm trắng hình nón có độc tố là chất amanitin (amatoxin), được xếp vào loại độc tính mạnh, khả năng gây tử vong cao. Ngay cả khi nấu sôi hoặc sấy khô, độc tính của nấm cũng không biến mất.

Khi vào trong cơ thể, chất độc có thể làm tổn thương tế bào gan và dẫn đến hoại tử gan. Độc tố amanitin của nấm đào thải qua nước tiểu. Mẹ đang nuôi con cho bú nếu ăn phải nấm độc, chất độc có thể thải qua sữa và gây ngộ độc cho trẻ.

Biểu hiện ngộ độc nấm tán trắng như sau:

• 6 - 12 giờ đầu: Đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy nhiều lần gây mất nước.
• 12 - 24 giờ tiếp theo: Tiểu nhiều hoặc tiểu ít, suy thận, suy gan, hôn mê và tử vong.

Khi thấy người có các biểu hiện của ngộ độc nấm, đặc biệt là nấm độc tán trắng, ngay lập tức dùng biện pháp cơ học để gây nôn, thực hiện càng sớm càng tốt, khi người bị ngộ độc còn tỉnh táo và chưa nôn nhiều.

Sau đó, cho uống than hoạt với liều dùng là 1g/kg cân nặng và uống oresol để bù nước rồi nhanh chóng đưa người bị ngộ độc tới cơ sở y tế gần nhất và nhanh nhất.

Trường hợp phát hiện muộn, khi người bệnh bị co giật hoặc rơi vào trạng thái hôn mê, cần đặt người bị ngộ độc nằm nghiêng sang một bên. Nếu thở yếu hoặc có dấu hiệu ngừng thở, cần thực hiện hô hấp nhân tạo hoặc hà hơi thổi ngạt và sử dụng những tiện cấp cứu tại chỗ.

Trong thời gian điều trị y tế, bệnh nhân bị ngộ độc nấm trắng hình nón không được tự ý rời khỏi nơi điều trị để về nhà vì có thể các triệu chứng ngộ độc chưa hết.

Nấm độc tán trắng hình nón là một trong những loại nấm độc trắng có ở Việt Nam và rất khó phân biệt với nấm ăn được, vì vậy dễ dẫn đến tình trạng ăn nhầm gây ngộ độc nấm.