Một số biện pháp tăng cường hoạt động tinh thần ở người cao tuổi

(SKDS) – Cuộc sống tinh thần ở người cao tuổi (NCT) có tính chất nền tảng, quyết định điều khiến nhịp độ lão hóa. Ngược lại, mục đích cơ bản của việc làm chậm sự lão hóa, kéo dài tuổi thọ là nhằm kéo dài thời gian lao động có ích và ước vọng sống lâu, khỏe mạnh. Các chuyên gia về lão khoa đã đề xuất một số biện pháp khả thi dưới đây giúp NCT bảo toàn được khả năng hoạt động tinh thần, duy trì được chất lượng cuộc sống của NCT.

Những điều ghi nhận về hoạt động tinh thần ở người trường thọ

Chúng ta đều biết rằng, khi tuổi tác càng tăng cao, số tế bào thần kinh chết đi càng nhiều, não bộ cũng teo nhỏ dần, khiến khả năng hoạt động tinh thần quý báu của con người cũng bị suy giảm theo. Khi về già, các tế bào thần kinh não bộ giảm khoảng 30%. Người sa sút tâm thần, số lượng tế bào thần kinh giảm khoảng 30 - 70%. Tuy nhiên, số tế bào thần kinh não của NCT còn lại vẫn có thể thay thế số lượng mất đi và họ còn có thể làm việc trí óc tốt. Nghiên cứu cuộc sống tinh thần của những người trường thọ, người ta thấy đa số các cụ luôn có thái độ lạc quan, có đầu óc tỉnh táo và tinh thần sảng khoái. Họ lúc nào cũng rèn luyện và duy trì được một triết lý sống thanh thản, tích cực, biết phát hiện và tận hưởng mọi niềm vui ở ngay xung quanh mình. Một trong những bí quyết của những người sống trường thọ là không nên quá cầu thị, cũng như quá thất vọng trước những thất bại trong cuộc sống, cần phải sống sao cho tốt và tuổi già đẹp.

Y học cho biết, tuổi càng cao, trí nhớ gần về người và các sự việc mới xảy ra có phần giảm xuống, nhưng những trí nhớ xa về các chuyện đã qua, bao gồm cả kinh nghiệm cuộc sống từng trải, không giảm mà lại còn tỉ mỉ, chi tiết hơn. Còn trí thông minh và sự nhận định nhạy bén ở những người trường thọ có thể lại tăng thêm do nhiều kinh nghiệm tích lũy.

Hoạt động tinh thần ở người trường thọ giúp họ không chỉ sống lâu mà còn sống khỏe mạnh, sảng khoái, cảm thấy cuộc sống có ích cho gia đình và cộng đồng.

Tích cực hoạt động não, tinh thần lạc quan, sự thoải mái trong cuộc sống là lời khuyên vàng để tăng cường hoạt động tinh thần NCT.

Khái niệm về sức khỏe tinh thần của tuổi già là dẫn dắt hoàng hôn theo chương trình kịch bản của bình minh. Bởi vì, đối với những người chẳng có gì cho một cuộc sống tốt đẹp và hạnh phúc thì ở lứa tuổi nào họ cũng thấy cuộc sống hết sức nặng nề.

Các nhà khoa học nghiên cứu hoạt động tinh thần của những NCT thấy, sự suy giảm khả năng trí tuệ ở họ chủ yếu là do bệnh tật, những khó khăn về kinh tế, sự tách biệt về mặt xã hội chứ không phải do mức độ lão hóa. Bộ não càng được làm việc, càng thêm linh hoạt. Từ xa xưa, loài người vẫn quan niệm tuổi già là giai đoạn thông thái, trí tuệ, mà trên một phương diện nào đó, chính những người trẻ tuổi có khi lại gặp bất lợi hơn vì họ chỉ có một đầu óc nhanh nhẹn, trong khi đó, lại thiếu hụt những thông tin sống, kinh nghiệm và trí khôn như những bậc lão thành.

Phải luôn luôn vận động đầu óc, có vận động thì đầu óc mới linh hoạt, không vận động thì đầu óc sẽ ngu đần. Thích thú, ham mê học tập và khám phá, tích cực động não sẽ làm cho hoạt động tinh thần không ngừng cải thiện với điều kiện bộ não được nuôi dưỡng lành mạnh.

Coi trọng chế độ dinh dưỡng hợp lý để làm chậm sự mệt mỏi tế bào não

Một chế độ ăn hợp lý về thời điểm như: ít calo, giàu hải sản và nhiều hoa quả tươi, không chỉ giúp cơ thể chúng ta khỏe hơn mà còn giúp não bộ con người chậm mệt mỏi hơn. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng, một thực đơn ít calo được xây dựng từ gạo, rau, cá và nhiều hoa quả chứa rất nhiều các chất chống oxy hóa - những hợp chất tự nhiên có tác dụng lâu dài, kìm hãm sự lão hóa, đặc biệt là các tế bào não, làm thúc đẩy sự sinh sản các tế bào mới, giúp cải thiện trí nhớ.

Trong các chất tạo thành não thì một nửa là chất mỡ, trong đó khoảng 60% là chất phophos, lipid, có tác dụng quan trọng đối với trí nhớ và tư duy con người. Chất đạm chiếm 1/3 trọng lượng não. Đáng chú ý là với tế bào não bộ, vận tốc đổi mới của acid amin rất nhanh, cứ 3 giờ đã đổi mới một lần, trong khi ở các tổ chức khác, sự thay đổi này mất khoảng 80 ngày. Vì vậy, NCT phải lưu ý bổ sung các thực phẩm giàu chất đạm như: sữa bò, trứng, thịt, cá, đậu các loại... các loại thức ăn này đều có nhiều chất đạm, canxi, phospho. Chuối và các loại hoa quả có thể đảm bảo cho sự hoạt động tinh thần NCT những chất dinh dưỡng có lợi bao gồm các nguyên tố vi lượng: canxi, phospho, magiê, mangan... mà não bộ rất cần.

Các món ăn truyền thống châu Á, nhìn chung được các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao bởi giàu thành phần các chất chống oxy hóa, mang lại sự ngon miệng, rất hữu ích cho thể chất và hoạt động tinh thần của con người.

TS.BS. BÙI NGUYÊN KIỂM