Nhu cầu canxi của bà mẹ trong suốt thai kỳ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Như Thu Trúc - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ có hơn 8 năm kinh nghiệm điều trị trong lĩnh vực Sản phụ khoa.

Canxi là một trong những khoáng chất cần thiết của cơ thể, đặc biệt là với phụ nữ mang thai. Quá trình mang thai khiến cơ thể phụ nữ thiếu hụt một lượng canxi rất lớn. Nếu không được bổ sung đủ lượng canxi cần thiết, không những ảnh hưởng đến sức khỏe của thai phụ mà còn tác động không tốt đến sự phát triển bình thường của thai nhi.

Phụ nữ có thai cần bổ sung canxi để cung cấp cho thai nhi, giúp ích cho quá trình hình thành xương, hộp sọ, răng, cơ của em bé. Mẹ bầu thiếu canxi thường có các biểu hiện như:

• Người mệt mỏi
• Đau lưng, đau mỏi xương khớp
• Đau răng, sâu răng
• Tê chân
• Chuột rút
• Mất ngủ

Mẹ bầu thiếu canxi còn ảnh hưởng tới sức khỏe thai nhi như:

• Chậm phát triển
• Còi xương bẩm sinh
• Khò khè bẩm sinh
• Dị dạng xương

Một số vai trò của canxi đối với bà bầu bao gồm:

• Cung cấp cho sự phát triển của bé, giúp bé phát triển hệ xương toàn diện và khỏe mạnh.
• Tham gia điều hòa quá trình đông máu, tạo điều kiện cho sự đông máu tự nhiên.
• Bảo vệ mẹ chống loãng xương, xốp xương, xương yếu dễ gãy do thiếu canxi.
• Duy trì nhịp tim ổn định và các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể.
• Là nguyên liệu cần thiết cho sản xuất sữa mẹ sau sinh.
• Giảm nguy cơ tiền sản giật ở bà bầu, ngăn ngừa cao huyết áp.

Nhu cầu canxi khi mang thai tăng lên rõ rệt theo tuổi thai. Trong 3 tháng đầu, phụ nữ có thai cần 800mg canxi, 3 tháng giữa là 1000mg và 3 tháng cuối là 1500mg.

Phụ nữ cho con bú cần cần được bổ sung canxi sau sinh với lượng cần thiết ngang bằng với 3 tháng cuối của thai kỳ vì các dưỡng chất của trẻ đều được cung cấp từ nguồn sữa mẹ. Nếu người mẹ thiếu canxi thì trẻ cũng sẽ bị thiếu khoáng chất này.

Trong 100ml sữa mẹ cần có đủ 34mg canxi cho trẻ. Nếu thiếu canxi, trẻ sẽ dễ bị giật mình, hay quấy khóc, co giật, ngủ không yên giấc. Người mẹ cho con bú thiếu canxi cũng sẽ bị ảnh hưởng rất lớn như: ốm yếu, dễ đau lưng, đau nhức vai, đau nhức xương khớp, đổ mồ hôi trộm, tăng nguy cơ bị loãng xương khi đến tuổi mãn kinh.

Phụ nữ có thai không những phải ăn nhiều thực phẩm chứa canxi mà cần phải bổ sung canxi bằng thuốc. Nên sử dụng loại canxi có chứa vitamin D3 để tăng khả năng hấp thụ.

Không tự ý bổ sung canxi mà cần thực hiện các xét nghiệm để đánh giá mức độ thiếu hụt canxi của cơ thể trước, từ đó các bác sĩ sẽ tư vấn loại canxi, liều lượng canxi phù hợp với thai phụ. Tránh việc bổ sung thừa canxi có thể dẫn đến ảnh hưởng xấu đến dạ dày, thận...

Nhu cầu canxi của bà bầu tăng cao trong 3 tháng giữa của thai kỳ, đặc biệt là 3 tháng cuối do sự phát triển nhanh chóng của thai nhi. Nếu không được cung cấp đủ canxi, thai nhi sẽ tự “rút” canxi từ cơ thể của người mẹ để phục vụ quá trình hình thành xương, hộp sọ.

Như đã nói, 3 tháng giữa thai kỳ, nhu cầu canxi của mẹ bầu là 1200mg/ngày và tăng lên 1500mg/ngày ở 3 tháng cuối. Do đó, thông thường, thai phụ khi mang bầu đến tháng thứ 4 của thai kỳ nên bắt đầu uống canxi để cung cấp đủ lượng canxi cần thiết cho cả mẹ và con.

Bổ sung canxi cho bà bầu rất quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên, không được bổ sung tùy tiện vì nếu cơ thể không thể hấp thụ toàn bộ lượng canxi được nạp vào, một phần sẽ đào thải ra ngoài, có thể tăng áp lực cho dạ dày và hệ tiết niệu.

Việc dư thừa canxi cũng ảnh hưởng không tốt đến thai nhi. Phụ nữ mang thai cần thực hiện xét nghiệm máu để xác mức độ canxi hiện có của cơ thể, từ đó mới đưa ra kết luận có cần uống canxi hay không, bổ sung canxi với lượng bao nhiêu là vừa đủ.

• Uống canxi theo đúng liều lượng, chỉ định của bác sĩ
• Không tự ý uống quá liều, có thể dẫn đến thừa canxi
• Bổ sung nhiều vitamin C giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ canxi
• Không nên uống chung canxi với sắt. Nên uống cách nhau khoảng 2 tiếng đồng hồ vì canxi có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt của cơ thể
• Nên uống canxi vào buổi sáng, sau ăn sáng khoảng 1 giờ, không nên uống vào buổi tối vì dễ gây mất ngủ, cặn lắng gây sỏi thận.
• Phụ nữ có thai mắc các bệnh tim mạch, đái tháo đường... cần lưu ý khi sử dụng canxi. Tuyệt đối nghe theo hướng dẫn, khuyến cáo của bác sĩ
• Các bà bầu khỏe mạnh không có tiền sử bệnh hay dị ứng thì có thể sử dụng hầu hết các loại chế phẩm bổ sung canxi nhưng vẫn khuyến cáo bổ sung theo liều lượng hợp lý.
• Các thai phụ béo phì hoặc mắc tiểu đường nên hạn chế bổ sung chế phẩm canxi chứa đường.
• Các thai phụ có nguy cơ tiền sản giật, cao huyết áp cần hạn chế bổ sung canxi có chứa muối natri.
• Cơ thể chỉ có thể hấp thu khoảng 500 mg canxi trong một lần bổ sung, vì thế nên chia thành nhiều lần uống trong ngày để có kết quả tốt.
• Không nên uống canxi kết hợp với các thực phẩm như socola, cacao, trà xanh,..

Bên cạnh viên uống canxi, phụ nữ có thai cần bổ sung canxi bằng các thực phẩm dinh dưỡng. Các chuyên gia khuyến cáo, thực phẩm vẫn là nguồn bổ sung canxi cho phụ nữ có thai hiệu quả và an toàn nhất. Mẹ bầu nên tăng cường các thực phẩm chứa nhiều canxi trong bữa ăn hàng ngày như:

• Sữa, các chế phẩm từ sữa: có thể uống sữa tươi hoặc sữa bầu, phomai, sữa chua ..
• Thịt bò: thịt bò vừa là nguồn cung cấp sắt, vừa chứa nhiều canxi, rất tốt cho bà bầu
• Thịt gà, thịt vịt, trứng gà, trứng vịt
• Động vật có vỏ: Tôm, cua, ghẹ, ốc sò, nghêu, hến..
• Trái cây như: chuối, kiwi, cam quýt là những loại trái cây có nhiều vitamin, khoáng chất tốt cho sức khỏe mẹ và bé.
• Rau màu xanh như: rau bina, súp lơ xanh, cải xoăn, rau mồng tơi, .. là các loại rau có nhiều canxi và vitamin khoáng chất.

Mẹ bầu cần khám thai định kỳ tại những bệnh viện có đủ chuyên môn, trang thiết bị công nghệ hiện đại để có thể theo dõi sát những diễn biến của sự phát triển thai, nhận biết được tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng của thai phụ để từ đó đưa ra tư vấn thai phụ nên bổ sung những chất nào, với liều lượng bao nhiêu để cả mẹ và con được khỏe mạnh.

Đó cũng là 1 trong những nội dung được triển khai trong Gói chăm sóc Thai sản của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Ngoài tư vấn dinh dưỡng, các chuyên gia của Vinmec còn thực hiện nhiều phương pháp thăm khám, chẩn đoán khác giúp phát hiện sớm nhất những dấu hiệu bất thường để can thiệp kịp thời, đảm bảo một thai kỳ an toàn, thuận lợi và thoải mái nhất cho mẹ và bé.