Bà bầu cần làm gì để dễ sinh con?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Trương Nghĩa Bình - Bác sĩ chuyên khoa Sản - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Trong điều kiện sức khỏe của mẹ và bé thuận lợi, các bác sĩ thường khuyên thai phụ nên sinh thường để đảm bảo hồi phục sức khỏe nhanh hơn, hạn chế sử dụng các loại thuốc có thể ảnh hưởng tới sữa mẹ. Vậy bà bầu cần làm gì để dễ sinh thường?

Nếu đáp ứng được những điều kiện dưới đây thì bác sĩ thường khuyên mẹ bầu nên sinh thường để đảm bảo mẹ và bé có sức khỏe tốt nhất:

• Mẹ bầu có sức khỏe thai kỳ tốt: Đây là điều kiện rất quan trọng để bà bầu có thể sinh thường. Nếu bà bầu gặp một số vấn đề rủi ro như mắc hội chứng đông máu, tiền sản giật,... thì sẽ không chỉ định sinh thường mà chuyển sinh mổ để đảm bảo an toàn;
• Đường sinh của thai nhi không gặp cản trở: Quá trình sinh thường chỉ có thể diễn ra suôn sẻ nếu đường ra ngoài của thai nhi không gặp cản trở. Trường hợp thai phụ có các khối u cản đường sinh hoặc vị trí rau bám không thuận lợi,... thì bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp sinh mổ thay vì sinh thường;
• Sức khỏe thai nhi tốt: Chỉ có sức khỏe tốt thì bé mới có thể vượt qua ống sinh sản và chào đời. Nếu bé gặp các vấn đề như dây rốn thắt nút, dây rốn quấn cổ, sa dây rốn,... thì bà bầu nên chọn sinh mổ;
• Cân nặng thai nhi đạt chuẩn: Nếu trẻ có mức cân nặng đạt chuẩn so với cơ thể mẹ thì sẽ thuận lợi cho việc sinh thường. Trường hợp trẻ có cân nặng quá lớn thì sẽ gây khó khăn trong quá trình sinh thường, có thể cân nhắc sinh mổ;
• Đường kính lưỡng đỉnh của bé và độ mở tử cung của mẹ thuận lợi: Những trẻ có đường kính lưỡng đỉnh (vòng đầu) lớn sẽ khó đi qua cổ tử cung của mẹ để ra ngoài. Bên cạnh đó, nếu cổ tử cung của mẹ mở nhỏ thì thai nhi cũng không thể sinh thường. Vì vậy, khi khám thai, bác sĩ sẽ tư vấn cho người mẹ về phương pháp sinh thường và sinh mổ phù hợp với vòng đầu của trẻ/độ mở tử cung của người mẹ;
• Ngôi thai thuận: Nếu ngôi thai ngang hoặc ngôi thai ngược ngược thì trẻ sẽ không thể sinh thường mà cần can thiệp sinh mổ.

Trước khi tìm hiểu bà bầu cần làm gì để dễ sinh, bạn đọc nên nắm được những ưu, nhược điểm của phương pháp sinh thường:

2.1 Ưu điểm

• Giúp sản phụ phục hồi nhanh. Sau sinh khoảng 1 - 2 ngày, sản phụ đã có thể di chuyển, đi lại được;
• Tử cung của sản phụ co hồi tốt hơn nên sản dịch nhanh hết, mất ít máu do sinh sản;
• Giảm nguy cơ biến chứng tổn thương bàng quang, cục máu đông ở chân,... cho sản phụ;
• Sản phụ sinh thường sẽ có sữa về nhanh hơn sinh mổ. Bé sơ sinh được bú mẹ sớm sẽ kích thích tăng trưởng và hệ miễn dịch sớm;
• Trong quá trình chuyển dạ, bé sơ sinh sẽ được tiếp xúc với các vi khuẩn có lợi trong âm đạo nên hệ miễn dịch được kích thích sớm. Đồng thời, nhờ sức ép trong quá trình chào đời mà dịch trong phổi bé được đẩy ra ngoài nhiều hơn, bé có đường thở tốt hơn so với trẻ sinh mổ.

2.2 Hạn chế

• Cơn đau chuyển dạ có thể kéo dài khiến sản phụ mất sức. Có nhiều trường hợp sản phụ kiệt sức, phải chuyển mổ;
• Ngày dự sinh và ngày sinh thực tế có thể bị lệch nhau, khiến sản phụ lo lắng;
• Sau sinh, sản phụ có thể gặp phải tình trạng tiểu không tự chủ do những ảnh hưởng tới vùng sàn chậu;
• Một số trường hợp sinh thường cần phải can thiệp kỹ thuật để sinh dễ hơn.

Nên làm gì để dễ sinh thường là câu hỏi của không ít thai phụ và gia đình. Dưới đây là một số cách giúp mẹ bầu dễ sinh thường mà các thai phụ nên tham khảo:

3.1 Xây dựng thói quen vận động tốt trong thai kỳ

Một trong những mẹo dễ đẻ cho bà bầu chính là xây dựng một thói quen vận động đều đặn hằng ngày. Vận động thường xuyên giúp mẹ và bé khỏe mạnh và giúp cơ thể người mẹ thích nghi, quen dần với những thay đổi khi bé lớn lên, có đủ sức khỏe để trải qua giai đoạn vượt cạn sau này.

Theo nhiều nghiên cứu, bà bầu vận động khoảng 30 phút/ngày có thể giảm các cơn đau do xương và giúp cơ giãn từ từ. Từ đó, quá trình chuyển dạ của bà bầu sẽ nhanh chóng và thuận lợi hơn, giúp sản phụ bớt đau và không bị mất sức quá nhiều. Vì vậy, đây là thói quen tốt mà các bà bầu cần xây dựng trong suốt thai kỳ của mình.

Các lựa chọn luyện tập cho mẹ bầu gồm:

• Bơi lội;
• Bài tập Kegel;
• Tập Yoga giúp giảm áp lực ở lưng, ngực, vai và hông cho bà bầu;
• Các động tác làm săn chắc cơ đùi (vì khi sinh con, bắp đùi sẽ phải chịu lực rất lớn);
• Đi bộ khoảng 30 - 60 phút/ngày để cải thiện sức khỏe, hạn chế táo bón thai kỳ, giảm tình trạng huyết áp cao, giúp bà bầu sinh thường dễ hơn;
• Tập Squat: Giúp mở xương chậu, đưa thai nhi vào đúng vị trí. Đồng thời, Squat còn cải thiện bắp chân của thai phụ, rất hữu ích khi chuyển dạ

3.2 Hạn chế căng thẳng

Trong thai kỳ, các bà bầu thường bị căng thẳng tâm lý. Điều cốt yếu để sức khỏe của mẹ và bé đều tốt chính là mẹ bầu cần cố gắng giữ bình tĩnh, kiểm soát tâm trạng và tránh căng thẳng. Bởi tình trạng căng thẳng tâm lý có thể khiến việc “vượt cạn” của bà bầu trở nên khó khăn hơn.

Cụ thể, cảm xúc tiêu cực khiến thai nhi dễ nhận các tín hiệu stress từ mẹ, ảnh hưởng không tốt tới trí não của bé, khiến trẻ bị suy dinh dưỡng trong tử cung. Đồng thời, tình trạng căng thẳng cũng khiến mẹ bầu có nguy cơ bị tiền sản giật, viêm âm đạo trong thai kỳ,...

Vậy bà bầu cần làm gì để dễ sinh? Mẹ bầu nên lựa chọn một số biện pháp tránh căng thẳng khi mang thai như: Ngồi thiền, nghe những bài hát mình yêu thích,... Đồng thời, gia đình cần hỗ trợ nhiều hơn về mặt tâm lý cho phụ nữ mang thai bằng cách quan tâm, chăm sóc kỹ hơn.

3.3 Ăn uống đúng cách

Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và các nhóm thực phẩm sẽ giúp mẹ và bé đều khỏe. Chế độ dinh dưỡng khoa học và cân bằng cho bà bầu gồm:

• Ưu tiên các loại rau có màu xanh đậm vì chúng chứa nhiều vi chất tốt cho cơ thể;
• Ăn các thực phẩm giàu carbohydrate và đạm như bánh mì, cơm, ngũ cốc, tôm, cua, cá,...;
• Ăn nhiều trái cây tươi để bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất;
• Chế độ ăn cần có các món giàu chất sắt;
• Ăn hải sản với lượng vừa phải;
• Hạn chế các món ăn có đường, thực phẩm ngọt và đồ ăn chế biến sẵn;

Gần cuối thai kỳ, bà bầu nên ưu tiên những món ăn, thức uống dưới đây để giúp nhanh chuyển dạ, dễ sinh thường theo mẹo dễ đẻ dân gian:

• Uống nước rau húng quế: Trong 3 tháng cuối thai kỳ, thai phụ có thể uống nước rau húng quế để giúp chuyển dạ nhanh chóng. Cách làm như sau: Rửa sạch 1 nắm rau húng quế, xay với khoảng 300ml, thêm vào một chút đường cho dễ uống;
• Ăn rau khoai lang: Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu nên ăn rau khoai lang thường xuyên vì nó là loại rau cung cấp nhiều chất xơ, vitamin và cải thiện chứng táo bón hiệu quả. Không chỉ vậy, ở giai đoạn cuối của thai kỳ, việc ăn rau khoai lang còn giúp cổ tử cung nhanh mềm ra, rút ngắn thời gian chuyển dạ để bà bầu dễ sinh thường hơn. Đặc biệt, sau sinh, sản phụ vẫn nên ăn rau lang để có nhiều sữa cho bé bú;
• Ăn chè mè đen: Từ tháng thứ 8 của thai kỳ (từ tuần thứ 34 - 35), bà bầu có thể ăn chè mè đen để dễ sinh thường. Thai phụ nên nấu mè đen với bột sắn dây, ăn kèm quẩy, mỗi lần chỉ ăn 1 bát chè;
• Ăn cà tím: Vào tháng cuối thai kỳ, bà bầu nên ăn cà tím để giúp cổ tử cung co giãn tốt hơn, từ đó quá trình chuyển dạ sẽ thuận lợi hơn;
• Ăn/uống nước ép dứa: Từ tuần thứ 39 của thai kỳ, bà bầu nên ăn hoặc uống nước ép dứa để giúp chuyển dạ nhanh và dễ dàng hơn. Dứa có chứa bromelain - enzyme kích thích chuyển dạ và làm mềm cổ tử cung. Một số loại hoa quả khác cũng có chứa bromelain là xoài, đu đủ,...;
• Uống nước lá tía tô: Nếu 1 tuần trước ngày dự sinh mà chưa thấy dấu hiệu chuyển dạ thì bà bầu có thể uống nước lá tía tô để đẩy nhanh quá trình chuyển dạ. Cách làm như sau: Lấy 1 ít lá tía tô, rửa sạch rồi xay lấy nước uống, mỗi ngày uống khoảng 500ml. Theo dân gian, lá tía tô có tác dụng làm cổ tử cung mềm và mở nhanh hơn, giúp bà bầu sinh thường dễ hơn;
• Uống nước dừa nóng: Nếu bắt đầu thấy có cơn chuyển dạ, bà bầu có thể uống nước dừa ấm rồi ăn thêm 1 quả trứng gà luộc để giúp cổ tử cung mở nhanh hơn, dễ sinh thường hơn;
• Các món chứa đường và tinh bột: Giúp sản phụ có nguồn năng lượng dồi dào để có sức “vượt cạn”.

Bà bầu cần làm gì để dễ sinh con? Từ việc ăn uống, các mẹ bầu cũng nên chú ý:

• Không nên ăn quá nhiều, tránh để bản thân bị tăng cân nhiều tới mức thừa cân, béo phì. Bởi bà bầu thừa cân thường dễ gặp biến chứng trong khi sinh nên phải lựa chọn sinh mổ;
• Trong quá trình “vượt cạn”, bà bầu nếu thấy khát hãy nhờ bác sĩ hỗ trợ uống nước;
• Các món ăn cay có thể giúp cơ thể ấm hơn, rất tốt cho việc sinh thường. Tuy nhiên, nhiều thai phụ bị ợ nóng, khó tiêu, tiêu chảy khi ăn các món cay nên mỗi người tự theo dõi cơ thể mình để lựa chọn ăn hoặc loại bỏ các món cay khỏi thực đơn của mình.

3.4 Tập thở đúng cách

Tập thở đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với quá trình chuyển dạ. Mẹ bầu cần học cách hít thở đúng ngay từ trong thai kỳ vì hít thở sâu giúp lưu thông máu và không khí tốt hơn. Việc hít thở sâu cũng giúp bà bầu không bị hụt hơi, bình tĩnh và bớt đau trong quá trình sinh con.

Trong thời gian mang bầu, mẹ bầu có thể tham gia các lớp học tiền sản để được bác sĩ sản khoa hướng dẫn về cách hít thở, cách rặn đúng, giúp sinh thường dễ hơn và tránh gây những tác động xấu tới thai nhi.

3.5 Một số lưu ý khác

Để biết bà bầu cần làm gì để dễ sinh con, thai phụ và gia đình cần chú ý:

• Massage bụng trong quá trình chuyển dạ để kích thích sinh sản nhanh hơn;
• Rặn đẻ đúng cách: Khi nằm trên bàn sinh, bà bầu sẽ được hộ sinh hoặc bác sĩ hướng dẫn cách rặn đẻ. Mẹ bầu sẽ rặn đúng nhịp theo những cơn gò của tử cung để em bé chào đời nhanh nhất;
• Gây tê màng cứng: Đây là phương pháp gây tê cục bộ, hỗ trợ cho mẹ bầu mất cảm giác đau ở nửa dưới cơ thể trong quá trình sinh sản nhưng vẫn cảm nhận được những cơn co tử cung. Để sinh con nhẹ nhàng hơn, các bà bầu có thể lựa chọn phương pháp này;
• Cùng chồng và người thân vào phòng sinh: Để giảm căng thẳng khi sinh con;
• Tắm nước ấm: Giảm khó chịu và đau đớn khi chuyển dạ. Tuy nhiên, mẹ bầu chú ý không tắm nước quá nóng để tránh gây hại cho thai nhi. Và nếu bị vỡ ối, mẹ bầu không nên tắm nước nóng mà cần nhanh chóng tới bệnh viện.

Nắm được những lưu ý trên đây sẽ giúp các thai phụ tự trả lời được cho câu hỏi bà bầu cần làm gì để dễ sinh. Mẹ bầu hãy chủ động chăm sóc sức khỏe của mình bằng cách xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, vận động và nghỉ ngơi hợp lý, kết hợp khám thai định kỳ!