Bệnh lý lạc nội mạc tử cung là một trong những vấn đề phụ khoa phổ biến và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Các triệu chứng lạc nội mạc tử cung rất đa dạng, từ đau bụng kinh dữ dội đến khó khăn trong việc mang thai. Nguyên nhân lạc nội mạc tử cung liên quan đến nhiều yếu tố, bao gồm rối loạn nội tiết, di truyền và các yếu tố môi trường.
Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Duy Thái - Bác sĩ Sản Phụ Khoa - Trung tâm Sức khỏe Phụ nữ - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1. Bệnh lý lạc nội mạc tử cung?
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng các tế bào tương tự như niêm mạc tử cung (bao gồm tuyến và mô đệm) phát triển bên ngoài tử cung. Những mô này có thể phát triển và bong ra giống như niêm mạc tử cung trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt.
Bệnh lý lạc nội mạc tử cung có thể xảy ra ở nhiều vị trí trong ổ bụng, chẳng hạn như ống dẫn trứng, buồng trứng, hoặc các cơ quan khác trong ổ bụng.
Lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng đến khoảng 2% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, thường gặp nhất ở nhóm tuổi từ 31 đến 42. Nguyên nhân lạc nội mạc tử cung được xem là một trong những yếu tố phổ biến gây vô sinh ở phụ nữ, chiếm từ 30 đến 40% các trường hợp. Tuy nhiên, bệnh có thể giảm dần hoặc thuyên giảm sau khi phụ nữ bước vào tuổi mãn kinh.
2. Nguyên nhân lạc nội mạc tử cung
Nguyên nhân lạc nội mạc tử cung vẫn chưa được xác định rõ ràng và vẫn còn nhiều tranh cãi. Một trong những lý thuyết được chấp nhận rộng rãi là cấy ghép (theo Sampson, 1920). Giả định đó cho rằng, các tế bào nội mạc tử cung có thể di chuyển và cấy vào các vùng khác trong cơ thể khi có hiện tượng kinh nguyệt ngược dòng.
Kinh nguyệt có thể chảy ngược qua vòi tử cung, làm các tế bào nội mạc tử cung lan vào khoang phúc mạc, dẫn đến sự phát triển của các mô lạ ở các vị trí ngoài tử cung. Quá trình này bao gồm các bước như sự gắn kết của mô nội mạc, viêm cấp tính, sự thâm nhiễm của đại thực bào, tái tạo mô, hình thành các mạch máu mới (neovascularization), giúp mô lạc nội mạc tử cung phát triển và duy trì.
Nguyên nhân lạc nội mạc tử cung còn có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau. Bên cạnh yếu tố chính, rối loạn nội tiết, đặc biệt là mức độ hormone estrogen cao, là một trong những nguyên nhân góp phần vào sự phát triển của bệnh. Yếu tố di truyền, hệ miễn dịch yếu và các phẫu thuật ở vùng bụng cũng được xem là những yếu tố liên quan đến bệnh. Thêm vào đó, một số nghiên cứu cho thấy các hóa chất môi trường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc phải lạc nội mạc tử cung.
3. Triệu chứng lạc nội mạc tử cung
Viêm đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh lạc nội mạc tử cung, gây ra những rối loạn về giải phẫu và ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng. Khi tình trạng viêm xuất hiện, đại thực bào xâm nhập vào phúc mạc và các chất trung gian hóa học tiền viêm được giải phóng tại chỗ, làm thay đổi môi trường trong khoang phúc mạc, góp phần gây ra các triệu chứng lạc nội mạc tử cung.
Viêm nhiễm do các tế bào nội mạc tử cung phát triển lạc chỗ là yếu tố chính gây ra các triệu chứng lạc nội mạc tử cung, trong đó đau vùng chậu và vô sinh là những biểu hiện đặc trưng. Tùy thuộc vào vị trí và kích thước của các tổn thương, người bệnh có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau.
- Đau bụng kinh dữ dội, có thể kèm theo cảm giác đau ở bụng dưới một bên (phải hoặc trái) hoặc ở vùng chậu, tùy vào vị trí của các tổn thương.
- Máu kinh ra nhiều, thường có các cục máu đông.
- Chảy máu âm đạo bất thường giữa các chu kỳ kinh nguyệt.
- Đau khi quan hệ tình dục, cảm giác đau kéo dài và âm ỉ.
- Khó thụ thai, dù đã cố gắng trong 6 tháng đến 1 năm mà không sử dụng biện pháp tránh thai.
- Cảm giác đầy hơi, khó tiêu hoặc đau khi đi đại tiện, tiểu tiện nhiều lần do các khối lạc nội mạc tử cung chèn ép lên trực tràng và bàng quang.
Lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý phổ biến ở phụ nữ. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản. Vì vậy, việc khám và chẩn đoán sớm các bệnh phụ khoa là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
4. Đối tượng có nguy cơ bị lạc nội mạc tử cung
Một số nhóm phụ nữ có những đặc điểm đặc biệt có thể dễ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung hơn, bao gồm:
- Phụ nữ có bất thường về cấu trúc tử cung như hẹp eo tử cung hoặc tử cung đôi, vì những bất thường này có thể cản trở dòng chảy của máu kinh.
- Trẻ em dậy thì sớm, đặc biệt là trước 11 tuổi.
- Phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 27 ngày hoặc có lượng máu kinh nhiều và kéo dài hơn 7 ngày.
- Phụ nữ béo phì hoặc mãn kinh muộn, có thể do sự rối loạn trong hoạt động của hormone estrogen.
- Phụ nữ có tiền sử gia đình mắc lạc nội mạc tử cung như mẹ hoặc chị em gái ruột.
- Người đang điều trị ung thư vú bằng thuốc tamoxifen - một loại thuốc có thể làm tăng nguy cơ phát triển lạc nội mạc tử cung.
5. Các biện pháp phòng ngừa
Dưới đây là một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung:
- Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày để giảm căng thẳng và cải thiện quá trình chuyển hóa estrogen, từ đó giúp ngăn ngừa sự phát triển của bệnh.
- Duy trì cân nặng lý tưởng: Với những người béo phì, cần xây dựng kế hoạch giảm cân từ từ và khoa học để giảm áp lực lên cơ thể, hạn chế các yếu tố nguy cơ.
- Hạn chế các chất kích thích như thuốc lá, bia rượu và các loại đồ uống có cồn, vì các chất này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
- Sử dụng biện pháp tránh thai an toàn và tránh các can thiệp như nạo phá thai, vì những phương pháp này có thể làm tăng nguy cơ mắc lạc nội mạc tử cung.
- Vệ sinh vùng kín đúng cách, có thể sử dụng dung dịch vệ sinh phù hợp để phòng ngừa viêm nhiễm âm đạo và viêm tử cung, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa.
Các vấn đề phụ khoa luôn là mối đe dọa đối với sức khỏe của phụ nữ ở mọi độ tuổi, đặc biệt là ở những người trong độ tuổi sinh sản. Bệnh lý lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng hay viêm âm đạo có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai của chị em phụ nữ. Hãy đi khám ngay khi nhận thấy các triệu chứng lạc nội mạc tử cung để được điều trị kịp thời và hiệu quả.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec không chỉ tiếp nhận và điều trị bệnh lý lạc nội mạc tử cung bằng các phương pháp tiên tiến, dưới sự tư vấn của các bác sĩ có chuyên môn cao, mà còn cung cấp gói khám và sàng lọc bệnh lý phụ khoa cơ bản. Gói khám này giúp chị em phụ nữ phát hiện sớm các vấn đề phụ khoa, từ đó có phương án điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe sinh sản.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
