Vô sinh do tắc, ứ dịch ống dẫn trứng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Nguyễn Thị Tâm Lý, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Tắc ống dẫn trứng, ứ dịch ống dẫn trứng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tình trạng này có thể là một trong những nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nữ giới hiện nay. Vậy tắc ống dẫn trứng do ứ dịch là gì?

Ống dẫn trứng là nơi đón nhận trứng sau khi rụng, là nơi trí tinh trùng và trứng gặp nhau và xảy ra hiện tượng thụ tinh để tạo thành phôi thai. Tắc ống dẫn trứng là bệnh lý gây cản trở quá trình này.

Tắc ống dẫn trứng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như: Viêm nhiễm, dị dạng vòi trứng hoặc lạc nội mạc tử cung. Một trong những nguyên nhân hay gặp khác là ứ dịch ống dẫn trứng, nếu kéo dài có thể dẫn đến tình trạng vô sinh hiếm muộn.

Ứ dịch ống dẫn trứng xảy ra do quá trình tích tụ dịch vô trùng trong ống dẫn trứng. Đa số các trường hợp phát hiện ống dẫn trứng ứ dịch khi bệnh nhân đến khám vô sinh hiếm muộn và được kiểm tra bằng các phương tiện hiện đại như: chụp buồng tử cung, vòi trứng có cản quang hoặc siêu âm. Một số ít bệnh nhân đến bệnh viện kiểm tra vì bệnh lý áp xe phần phụ.

Ứ dịch ống dẫn trứng hay ứ dịch vòi trứng có thể là hậu quả của một số nguyên nhân sau đây:

• Các bệnh lý phụ khoa như viêm nhiễm âm đạo hoặc vòi trứng, viêm vùng chậu;
• Lạc nội mạc tử cung;
• Các bệnh lý lây qua đường sinh dục không được điều trị triệt để;
• Quan hệ tình dục không an toàn;
• Vệ sinh vùng kín không sạch sẽ, đặc biệt là sau quan hệ tình dục hoặc thời kỳ kinh nguyệt;
• Ứ dịch sau phẫu thuật ống dẫn trứng, viêm vùng chậu hoặc các phẫu thuật trong ổ bụng như viêm ruột thừa vỡ,

Các quá trình viêm nhiễm hoặc tổn thương vùng sinh dục liên quan đến ống dẫn trứng sẽ kích thích hệ miễn dịch của cơ thể và kích hoạt phản ứng viêm ở khu vực tổn thương. Quá trình này có thể vô tình làm vòi trứng tổn thương, tiết dịch và gây tắc ống dẫn trứng.

Các biểu hiện của tắc ống dẫn trứng do ứ dịch rất khó phát hiện, dễ nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa khác, khiến chị em phụ nữ chủ quan, ngần ngại không đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một số biểu hiện của ứ dịch ống dẫn trứng có thể gặp:

• Đau nửa bụng dưới âm ỉ, đặc biệt đau nhiều hơn khi gần đến chu kỳ hành kinh;
• Chu kỳ kinh nguyệt rối loạn, kéo dài nhiều ngày hoặc lượng máu kinh nhiều bất thường;
• Vô sinh hiếm muộn mặc dù quan hệ tình dục thường xuyên và không có các bệnh lý liên quan đến tử cung và buồng trứng;
• Dịch âm đạo ra nhiều, quan hệ tình dục cảm giác đau rát...

Ứ dịch ống dẫn trứng nếu không được xử trí và điều trị có thể dẫn đến vô sinh do:

Tắc ống dẫn trứng làm gián đoạn quá trình thụ tinh giữa trứng và tinh trùng. Ứ dịch kéo dài làm vòi trứng tắc nghẽn hoàn toàn, gây viêm nhiễm và thậm chí phải cắt bỏ vòi trứng.

• Siêu âm ổ bụng thông thường: Phương pháp này có thể phát hiện ứ dịch ống dẫn trứng nhưng mức độ hiệu quả thấp hơn siêu âm qua ngã âm đạo;
• Chụp X quang tử cung vòi trứng cản quang (HSG): Phương pháp chẩn đoán hình ảnh này rất có giá trị để phát hiện tắc ống dẫn trứng. Bác sĩ tiến hành bơm thuốc cản quang trước khi chụp X quang để phát hiện bất thường của các cơ quan sinh sản;
• Nội soi: Quan sát trực tiếp bằng mắt thường để ghi nhận tình trạng tắc ống dẫn trứng do ứ dịch hoặc do các nguyên nhân khác.

Xem thêm: Khả năng mang thai khi bị tắc ống dẫn trứng

5.1 Nội soi tái tạo ống dẫn trứng

Phương pháp nội soi tái tạo vòi trứng là kỹ thuật can thiệp giúp tái thông tại vị trí bị tắc nghẽn do dịch, từ đó giúp tăng khả năng tinh trùng gặp được trứng, gia tăng tỷ lệ thụ tinh thành công.

Phẫu thuật này sẽ được thực hiện sau khi bác sĩ đánh giá các yếu tố khác nhau như điều kiện cơ sở vật chất của bệnh viện, tuổi và mong muốn có con của bệnh nhân và quan trọng nhất là mức độ nặng của tình trạng ứ dịch ống dẫn trứng.

Một số nhược điểm của phương pháp này là khả năng tái phát tắc ống dẫn trứng và phải phẫu thuật lại, đồng thời nguy cơ mang thai ngoài tử cung sẽ gia tăng

Khả năng ứ dịch ống dẫn trứng sẽ tái phát nhanh trong vòng 3-6 tháng sau nội soi, do đó bệnh nhân cần được hỗ trợ các phương pháp mang thai khác thay vì chờ thụ thai tự nhiên như kích thích buồng trứng và bơm tinh trùng vào buồng tử cung.

5.2 Nội soi kẹp cắt ống dẫn trứng

Đây là phương pháp điều trị được lựa chọn ưu tiên ở những trường hợp ứ dịch ống dẫn trứng nặng hoặc tái phát. Lựa chọn phương pháp phẫu thuật phụ thuốc vào việc bệnh nhân có áp xe phần phụ hay không. Nếu không có thì chỉ cần kẹp sát góc ống dẫn trứng bị ứ dịch. Ngược lại, ở những bệnh nhân có tiền sử áp xe phần phụ cần tiến hành cắt ống dẫn trứng để hạn chế tái phát.

Mắc dù tình trạng tắc ống dẫn trứng do dịch vô trùng, khả năng vòi trứng bị nhiễm trùng tái phát vẫn có thể xảy ra và dẫn đến ứ mủ ống dẫn trứng, áp xe phần phụ.

Nếu chỉ một bên vòi trứng bị tổn thương thì sau khi nội soi kẹp cắt bệnh nhân vẫn có thể mang thai tự nhiên hoặc thông qua một số biện pháp hỗ trợ tích cực. Ở những bệnh nhân có chỉ định thụ tinh trong ống nghiệm thì vẫn nên kẹp cắt ống dẫn trứng bị ứ dịch để giảm nguy cơ nhiễm trùng tái phát và tăng khả năng mang thai và sinh đẻ.

Hiện nay, khách hàng có thể đến với Trung tâm Hỗ trợ sinh sản - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Đây là trung tâm hàng đầu Việt Nam được xây dựng và áp dụng quy trình điều trị phối hợp thăm khám toàn diện, kết hợp cả nam khoa và sản phụ khoa để đưa ra phương pháp tối ưu cho từng trường hợp của người bệnh.

Ưu điểm khi khách hàng lựa chọn trung tâm hỗ trợ sinh sản Vinmec:

• Được trang bị thiết bị hiện đại, hệ thống khí sạch theo tiêu chuẩn quốc tế đảm bảo chất lượng lab, hệ thống tủ cấy đơn tối ưu hóa chất lượng phôi, nâng cao tỉ lệ thành công cho mỗi chu kỳ thụ tinh nhân tạo.
• Thực hiện hầu hết các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến trên thế giới: ICSI (tiêm tinh trùng vào bào tương noãn); hỗ trợ phôi thoát màng; dự trữ sinh sản: đông phôi, đông tinh, đông noãn giúp KH chủ động thời gian sinh con theo ý muốn, chuyển phôi ngày 5, giảm thiểu thai; các kỹ thuật vô sinh nam (PESA, MESA, TEFNA, TESE)
• Bên cạnh phương pháp hỗ trợ sinh sản tiên tiến, đội ngũ bác sĩ giỏi trong nước và thế giới, có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực hiếm muộn.