Chứng thận hư nhiễm mỡ được phân loại lâm sàng như thế nào?

Hội chứng thận hư nhiễm mỡ là thuật ngữ được sử dụng lần đầu vào năm 1913 để chỉ nhóm triệu chứng gồm: Tăng lipid máu, giảm protein, phù và protein niệu. Ngày nay người ta sử dụng thuật ngữ “hội chứng thận hư” để chỉ những bệnh có tiểu đạm, phù, giảm đạm máu và tăng mỡ máu.

Hội chứng thận hư là một rối loạn ở thận khiến cơ thể thải ra quá nhiều protein trong nước tiểu.

Bình thường màng đáy lọc cầu thận mang điện tích âm và có kích thước lỗ lọc nhỏ nên không cho đạm đi qua để vào nước tiểu. Ở bệnh nhân có hội chứng thận hư, màng đáy lọc cầu thận tổn thương làm tăng tính thấm màng đáy cầu thận với protein và tăng kích thước lỗ lọc, gây ra tiểu đạm.

Thận hư là một hội chứng lâm sàng và sinh hóa xảy ra ở nhiều bệnh cầu thận, được đặc trưng bởi protein niệu nhiều (>=3,5g/24giờ), protein máu giảm (<60g/l), albumin máu giảm (<30g/l), lipid máu tăng và có phù.

• Protein niệu (tiểu đạm): Đây là nguyên nhân chính dẫn đến triệu chứng lâm sàng và các thay đổi sinh hóa trong hội chứng thận hư.
• Protein máu giảm, phù: Protein máu giảm làm giảm áp lực keo huyết tương, thoát dịch mô kẽ làm giảm thể tích máu lưu thông hiệu quả, dẫn đến kích thích hệ renin-angiotensin -aldosteron, dẫn đến tăng tiết ADH, tăng giữ muối nước khiến cho tình trạng phù nặng thêm. Triệu chứng phù tiến triển rất nhanh và nặng, có thể có tràn dịch màng bụng, màng phổi, màng tinh hoàn, màng tim, thậm chí có thể gây phù não.
• Albumin máu giảm: Tiểu đạm nhiều hơn mức độ sinh tổng hợp albumin máu tại gan, mức độ giảm albumin còn phụ thuộc vào các yếu tố như tuổi, tình trạng dinh dưỡng, bệnh gan
• Tăng mỡ máu: Giảm áp lực keo máu và rối loạn điều chỉnh tổng hợp protein kích thích tăng tổng hợp lipoprotein tại gan dẫn tới tăng lipid máu, làm xuất hiện các thể mỡ trong nước tiểu (trụ mỡ, thể lưỡng chiết quang). Tăng lipid máu có thể còn do giảm dị hóa lipoprotein vì các enzym lipoprotein lipase, lexitin cholesterol transferase trong máu giảm do mất qua nước tiểu.

Người ta phân loại thành 2 nhóm theo nguyên nhân hội chứng thận hư nhiễm mỡ: nhóm bệnh tại thận gọi là hội chứng thận hư nguyên phát và nhóm bệnh ngoài thận có tổn thương thận gọi là hội chứng thận hư thứ phát.

3.1 Hội chứng thận hư nguyên phát

Chiếm tỷ lệ 20% số bệnh nhân có hội chứng thận hư.

• Viêm cầu thận màng
• Viêm cầu thận màng tăng sinh
• Xơ hóa cầu thận ổ – đoạn
• Các viêm cầu thận tăng sinh và xơ hóa khác

3.2 Hội chứng thận hư thứ phát

• Bệnh hệ thống: Bệnh thận do lupus ban đỏ hệ thống, do các bệnh mạch máu hệ thống: cryoglobulin máu hỗn hợp, bệnh u hạt Wegener, bệnh viêm đa vi động mạch, bệnh viêm thành mạch dị ứng.
• Bệnh rối loạn chuyển hóa: Bệnh thận do bệnh đái tháo đường, lắng đọng chất dạng tinh bột.
• Bệnh thận do thuốc: Thuốc kháng viêm không steroid, penicillamine, lithium, catoprion, heroin, probenecid, chlorpropamide, rifampicin, tolbutamide, phenindione....
• Bệnh thận do chất độc: Muối vàng, thủy ngân, và các kim loại nặng khác.
• Các bệnh thận do nhiễm khuẩn: Nhiễm vi khuẩn ( liên cầu khuẩn, giang mai, viêm màng trong tim nhiễm khuẩn bán cấp, áp xe nội tạng), nhiễm virus (viêm gan B, viêm gan C, HIV, cytomegalo virus), ký sinh trùng (sốt rét, toxoplasma, sán máng...)
• Dị ứng: Nọc rắn, nọc ong, phản ứng quá mẫn.
• Ung thư: bệnh Hodgkin, bệnh bạch cầu lympho (thường gây ra bệnh cầu thận tổn thương tối thiểu). Các khối u đặc (thường gây ra bệnh cầu thận màng).
• Bệnh thận di truyền: Hội chứng Alport, bệnh Fabry, bệnh hồng cầu hình liềm, hội chứng thận hư bẩm sinh, hội chứng móng – xương bánh chè.
• Nguyên nhân khác: mang thai, thải ghép cơ quan, bệnh huyết thanh.

Các biến chứng có thể có của hội chứng thận hư nhiễm mỡ bao gồm:

3.1 Các cục máu đông

Việc cầu thận không thể lọc máu đúng cách có thể dẫn đến mất những protein giúp ngăn ngừa đông máu. Điều này làm tăng nguy cơ phát triển cục máu đông trong tĩnh mạch của bạn.

3.2 Cholesterol và triglycerid máu tăng cao

Khi mức độ protein albumin trong máu giảm, gan sẽ tăng cường sản xuất nhiều albumin hơn. Đồng thời, gan giải phóng nhiều cholesterol và triglycerid hơn.

3.3 Suy dinh dưỡng

Mất quá nhiều protein huyết tương có thể dẫn đến suy dinh dưỡng. Điều này có thể dẫn đến giảm cân, nhưng có thể bị bỏ sót bởi triệu chứng phù nề. Bệnh nhân cũng có thể bị thiếu máu, mức protein trong máu và lượng vitamin D thấp.

3.4 Huyết áp cao

Tổn thương cầu thận và hậu quả là sự tích tụ của chất lỏng dư thừa trong cơ thể có thể gây tăng huyết áp

3.5 Tổn thương thận cấp tính

Nếu thận mất khả năng lọc máu do tổn thương cầu thận, các chất thải có thể tích tụ trong máu. Nếu điều này xảy ra, bệnh nhân có thể phải lọc máu khẩn cấp - một phương tiện nhân tạo để loại bỏ thêm chất lỏng và chất thải ra khỏi máu của bạn - điển hình là với máy thận nhân tạo (máy lọc máu).

3.6 Bệnh thận mãn tính

Hội chứng thận hư có thể khiến thận mất chức năng dần theo thời gian. Nếu chức năng thận suy giảm quá mức, có thể cần phải thực hiện lọc máu hoặc ghép thận.

3.7 Nhiễm trùng

Những người mắc hội chứng thận hư có nguy cơ mắc nhiễm trùng cao hơn.

XEM THÊM

• Biến chứng nguy hiểm của hội chứng thận hư
• Điều trị hội chứng thận hư cần lưu ý những điều gì
• Chế độ ăn cho người bệnh mắc chứng thận hư