Chụp số hóa xóa nền động mạch phổi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú, Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Động mạch phổi là mạch máu có chức năng dẫn truyền máu đến phổi và từ phổi đi các cơ quan khác. Chụp số hóa xóa nền động mạch phổi sẽ giúp bác sĩ thu thập hình ảnh về bộ phận này để phục vụ cho quá trình thăm khám và chẩn đoán bệnh.

Động mạch phổi là một trong các mạch máu thuộc hệ tuần hoàn của cơ thể. Không giống với các động mạch khác, động mạch phổi sẽ có lượng oxy thấp hơn so với mức trung bình của các động mạch.

Chụp số hóa xóa nền động mạch phổi là một thủ thuật sử dụng thuốc đối quang i-ốt để hiện hình được toàn bộ động mạch phổi: Phễu, thân chung và động mạch phổi hai bên. Hiện nay, kỹ thuật này được sử dụng phổ biến nhất trong việc chẩn đoán bệnh thuyên tắc động mạch phổi, một tình trạng do các chất di chuyển từ các nơi khác nhau của cơ thể qua dòng máu đến gây tắc ở phổi.

Ngoài ra, chụp động mạch phổi không chỉ giúp chẩn đoán hình thái, nó còn cho phép đánh giá huyết động học bằng việc đo các thông số như: Áp lực máu, độ bão hòa oxy...

Một số trường hợp sau đây thường sẽ được chỉ định sử dụng thủ thuật chụp số hóa xóa nền động mạch phổi:

• Các bệnh liên quan đến hệ mạch phổi: hẹp tắc động mạch phổi, teo hay giãn động mạch phổi, thông động tĩnh mạch phổi, đảo chiều vị trí...
• Chấn thương vùng ngực nghi tổn thương mạch phổi.
• Các khối u ở phổi, trung thất nghi có xâm lấn mạch máu.
• Chụp mạch phổi để chuẩn bị ghép.
• Chụp mạch để phục vụ cho điện quang can thiệp.

Hiện nay, không có trường hợp cụ thể nào mà chụp số hóa xóa nền động mạch phổi chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, kỹ thuật này sẽ chống chỉ định tương đối với các trường hợp: Có rối loạn đông máu, suy thận, có tiền sử dị ứng rõ ràng với thuốc đối quang i-ốt, phụ nữ có thai.

Đầu tiên người bệnh cần nắm rõ những thông tin và thủ thuật có liên quan đến chụp số hóa xóa nền động mạch phổi để có thể phối hợp với thầy thuốc. Sau đó, trong vòng 6 giờ trước khi tiến hành thủ thuật, người bệnh cần phải nhịn ăn uống, và chỉ được uống một lượng nước không quá 50ml.

Khi vào phòng can thiệp, người bệnh sẽ nằm ngửa và tiến hành lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.

Nếu người bệnh quá kích thích, không nằm yên thì cần cho thuốc an thần hoặc có biện pháp xử trí phù hợp.

Bước 1: Phương pháp vô cảm

Để người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp, đặt đường truyền tĩnh mạch. Thông thường sẽ tiến hành gây tê tại chỗ, nhưng với những trường hợp ngoại lệ như trẻ nhỏ (dưới 5 tuổi) chưa có ý thức cộng tác hoặc quá kích động sợ hãi thì cần gây mê toàn thân khi làm thủ thuật.

Bước 2: Chọn kỹ thuật sử dụng và đường vào của ống thông

• Kỹ thuật được sử dụng là Seldinger, đường vào của ống thông có thể là: từ động mạch đùi, động mạch nách, động mạch cánh tay hay động mạch quay.
• Thông thường kỹ thuật sẽ sử dụng đường vào là từ động mạch đùi, trừ khi đường vào này không làm được mới sử dụng các đường vào khác.

Bước 3: Chụp mạch chẩn đoán

• Tiến hành sát khuẩn và gây tê chỗ chọc rồi chọc kim để đặt bộ mở đường vào tĩnh mạch.
• Tiếp theo, luồn ống thông 4 hoặc 5F từ tĩnh mạch đùi, qua tĩnh mạch chủ dưới tới tâm nhĩ phải rồi vào tâm thất phải. Dựa trên yêu cầu chẩn đoán của từng động mạch phổi để đặt đầu ống thông ở vị trí thích hợp như phễu động mạch phổi, thân chung động mạch phổi hay từng bên động mạch phổi phải và trái để chụp.
• Thuốc đối quang i-ốt sẽ được bơm vào mạch bằng máy bơm với áp lực cao 500 PSI, thể tích và tốc độ bơm tùy thuộc vị trí đặt đầu ống thông.
• Quá trình ghi hình và chụp phim sẽ tập trung vào từng trường phổi và tiến hành ghi hình các thì động mạch, nhu mô và thì tĩnh mạch.
• Sau khi hoàn thành được những yêu cầu của chụp số hóa xóa nền động mạch phổi, bác sĩ sẽ rút ống thông và ống vào lòng mạch rồi đè ép bằng tay trực tiếp lên chỗ chọc kim khoảng 10 phút để cầm máu, sau đó băng ép trong 4 giờ.

Chụp số hóa xóa nền động mạch phổi thông thường sẽ được sử dụng trong chẩn đoán hình thái. Nhưng bên cạnh đó, kỹ thuật này còn phát huy tác dụng của mình trong việc đo các thông số như áp lực máu, độ bão hòa oxy...