Chụp số hóa xóa nền và sinh thiết trong lòng đường mật qua da

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Đặng Mạnh Cường - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Sinh thiết trong lòng đường mật dưới hướng dẫn của chụp số hóa xóa nền là một trong những kỹ thuật hiện đại. Phương pháp này giúp các bác sĩ can thiệp trực tiếp tổn thương trong lòng đường mật để chẩn đoán và điều trị bệnh, hạn chế tai biến nguy hiểm.

Những bệnh lý liên quan đến đường mật trong hoặc ngoài gan khá đa dạng và phức tạp, đặc biệt là nếu có lan tỏa có gây tắc mật. Xác định được tổ chức mô bệnh học của tổn thương và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp là một trong những mục tiêu quan trọng đối với thực hành lâm sàng.

Sinh thiết qua nội soi tá tràng đóng vai trò chủ yếu ở những bệnh lý vùng bóng Vater và phần thấp ống mật chủ. Tuy nhiên có nhiều trường hợp chít hẹp nặng hoặc tổn thương nằm cao ở vùng rốn gan khiến ống nội soi không thể tiếp cận được.

Sinh thiết trong lòng đường mật qua da được giới thiệu lần đầu vào năm 1980, cho đến nay đã ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách đưa dụng cụ sinh thiết vào trong lòng đường mật qua nhu mô gan. Tỷ lệ lấy được bệnh phẩm thành công là khá cao, giúp bổ sung cho những ca không thể sinh thiết qua nội soi hoặc qua gan.

Trong khi đó, hệ thống chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA - viết tắt bởi cụm từ " Digital Subtraction Angiography") là phương pháp một chẩn đoán hình ảnh. Kỹ thuật chụp mạch máu số hóa xóa nền kết hợp giữa chụp X-quang và xử lý hình ảnh số, giúp chụp hệ thống mạch máu trong cơ thể và can thiệp điều trị. Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là tính xâm lấn tối thiểu, không cần phải phẫu thuật mở.

Kỹ thuật này thường được tiến hành trong trường hợp tắc mật lành tính hoặc ác tính vì bất cứ nguyên nhân gì, đồng thời cũng không thể chẩn đoán xác định khi sinh thiết qua nội soi hoặc qua gan. Cụ thể:

• Ung thư đường mật trong/ngoài gan, nguyên phát /tái phát;
• Ung thư dạ dày, tụy hoặc túi mật xâm lấn đường mật;
• Ung thư di căn đường mật, bao gồm: Ung thư cổ tử cung, ung thư hệ bạch huyết, phế quản;
• Viêm xơ đường mật mạn tính;
• Xơ hóa đường mật nguyên phát.

Không được thực hiện sinh thiết trong lòng đường mật dưới hướng dẫn của chụp số hóa xóa nền nếu bệnh nhân bị rối loạn đông máu nặng, các chỉ số:

• Thời gian đông máu INR > 1.5;
• Số lượng tiểu cầu < 50 G/l (cần truyền khối tiểu cầu trước khi can thiệp);
• Yếu tố đông máu Prothrombin < 50% (truyền plasma tươi trước khi can thiệp).

Các chống chỉ định khác bao gồm:

• Nhiễm trùng gan và đường mật cấp tính (áp xe gan hoặc đường mật);
• Xuất huyết đường mật.

• Bác sĩ chuyên khoa;
• Bác sĩ hỗ trợ;
• Kỹ thuật viên điện quang;
• Điều dưỡng viên;
• Bác sĩ / kỹ thuật viên gây mê (nếu bệnh nhân không thể hợp tác).

• Máy chụp số hóa xóa nền (Digital Subtraction Angiography - DSA);
• Phim, máy in phim, và hệ thống lưu trữ hình ảnh;
• Bộ áo chì, tạp dề nhằm che chắn tia X.

• Thuốc gây tê tại chỗ hoặc gây mê toàn thân tùy theo chỉ định;
• Thuốc cản quang I-ốt tan trong nước;
• Dung dịch sát khuẩn vùng da, niêm mạc.

• Bơm tiêm 5ml và 10ml;
• Nước cất, nước muối sinh lý ;
• Găng tay, áo, mũ và khẩu trang phẫu thuật;
• Bộ can thiệp vô trùng: Dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu và đựng dụng cụ;
• Gạc, bông, băng dính phẫu thuật;
• Thuốc và dụng cụ cấp cứu nếu gặp tai biến thuốc đối quang.

• Kim chọc hút Chiba;
• Bộ ống vào lòng mạch;
• Dây dẫn tiêu chuẩn 0.035 inch;
• Dây dẫn cứng 0.035inch, loại dài 260-300cm;
• Ống thông chụp mạch Cobra 4-5F;
• Ống dẫn lưu đuôi lợn 6-12F;
• Kìm sinh thiết qua nội soi (Forceps);
• Chỉ khâu da.

• Được giải thích kỹ về thủ thuật để hợp tác tốt với thầy thuốc;
• Cần nhịn ăn và uống trước 6 giờ có thể uống dưới 50ml nước;
• Nếu có rối loạn đông máu thì cần điều trị bổ sung vitamin K;
• Tiêm kháng sinh dự phòng đường tĩnh mạch trước can thiệp 6 giờ;
• Tại phòng can thiệp: Bệnh nhân nằm ngửa, lắp máy theo dõi các chỉ số sinh tồn. Sát trùng da, sau đó phủ khăn vô khuẩn có lỗ;
• Trường hợp người bệnh quá kích động, không chịu nằm yên thì cho thuốc an thần...

• Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú;
• Có phiếu chỉ định tiến hành thủ thuật đã được thông qua;
• Phim ảnh chụp cắt lớp vi tính, X-quang, MRI... nếu có.

• Dùng thuốc cản quang kiểm tra ống thông dẫn lưu đường mật qua da;
• Đưa dây dẫn vào, sau đó rút ống thông dẫn lưu đường mật;
• Tiến hành đưa ống thông vào đường mật qua dây dẫn;
• Tiến hành chụp số hóa xóa nền đường mật qua ống thông;
• Xác định vị trí dự kiến sẽ sinh thiết.

• Rút ống thông;
• Luồn catheter lòng mạch lòng mạch vào đường mật qua dây dẫn;
• Rút dây dẫn;
• Đưa kìm sinh thiết nội soi vào trong lòng đường mật qua catheter lòng mạch;
• Dùng kìm sinh thiết nội soi cắt 3 - 5 mảnh tổ chức trong lòng đường mật.

• Rút kìm sinh thiết nội soi ra khỏi lòng đường mật và catheter lòng mạch;
• Đưa dây dẫn vào lòng đường mật và rút catheter lòng mạch;
• Tiến hành đặt ống thông dẫn lưu đường mật qua da.

Nếu mảnh sinh thiết tổ chức dai, trắng đục, đồng thời kích thước và số lượng đủ lớn theo yêu cầu giải phẫu bệnh thì kỹ thuật được xem là thành công. Vài trường hợp hiếm sinh thiết trong lòng đường mật có nguy cơ xuất hiện tai biến như:

• Chảy máu đường mật

Cần điều trị nội khoa, kết hợp theo dõi lâm sàng, phân, niêm mạc, và dung tích hồng cầu của người bệnh. Nếu vẫn tiếp tục chảy máu đường mật thì cần hội chẩn với bác sĩ điện quang can thiệp. Biện pháp xử trí có thể là thay ống thông dẫn lưu hoặc xem xét nút mạch.

• Thủng đường mật

Tình trạng này thường tự thoái triển. Rất hiếm gặp biến chứng viêm phúc mạc mật, nếu có dấu hiệu thì hội chẩn chuyên khoa ngoại.

Sinh thiết trong lòng đường mật dưới hướng dẫn của chụp số hóa xóa nền mang lại nhiều ưu điểm, đưa ra các thông tin để chẩn đoán và hỗ trợ điều trị. Do nhìn được vào trong lòng đường mật, kỹ thuật cho phép chẩn đoán các thương tổn của đường mật. Các bệnh lý đường mật nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm, vì vậy người dân cần đến bệnh viện uy tín để kịp thời điều trị khi có dấu hiệu, tránh để diễn biến phức tạp ảnh hưởng sức khỏe.

Kỹ thuật chụp số hóa xóa nền DSA và sinh thiết trong lòng đường mật qua da đã được sử dụng rộng rãi. Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, cùng với trang thiết bị hiện đại, sử dụng kỹ thuật chụp mạch số hóa xóa nền DSA trong sinh thiết lòng đường mật, giúp cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị được nhanh chóng, chính xác.

Trước khi nhận công tác tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park từ tháng 12 năm 2017, Bác sĩ Đặng Mạnh Cường có trên 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực siêu âm – chẩn đoán hình ảnh ở các Bệnh viện Giao thông vận tải Hải Phòng, Phòng MRI bệnh viện Nguyễn Tri Phương và khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Quốc tế Becamex.

Để thăm khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách vui lòng đến trực tiếp Hệ thống Y tế Vinmec hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.