Dây cung niềng răng có mấy loại? Tác dụng như thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Khánh Nam - Bác sĩ Răng Hàm Mặt - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Niềng răng chỉnh nha chính là một giải pháp hữu ích dành riêng cho những người đang có nhu cầu cải thiện các khuyết điểm cho hàm răng của bản thân. Dây cung là một loại khí cụ quan trọng và nằm trong những phương pháp niềng răng có mắc cài phổ biến hiện nay.

Dây cung có cấu tạo dài và mảnh, thường được gắn cố định với những mắc cài nằm trên thân răng. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ có nhiệm vụ tác động đến nhưng dây cung này một lực kéo nhằm điều chỉnh được răng di chuyển được đến vị trí mong muốn.

Trong quá trình chỉnh nha cho các khách hàng, sau khi đã gắn mắc cài thật chắc chắc vào chân răng thì bác sĩ nha khoa sẽ đặt thêm các dây cung vào trong rãnh giữa những chiếc mắc cài này, sau đó sử dụng thêm dây thun để cố định sau. Hiện nay, phương pháp mới niềng răng bằng mắc cài tự buộc đã ra đời, khi đó dây cung sẽ có thể tự động trượt giữa các rãnh của mắc cài.

Dây cung niềng răng là một trong các loại khí cụ chỉnh nha quan trọng nhất, có tác dụng chính là giúp điều chỉnh các răng xô lệch về vị trí chuẩn trên cung hàm. Tùy vào mỗi giai đoạn, dây cung sẽ có công dụng khác nhau.

2.1. Giai đoạn san đều răng

Dây được sử dụng trong giai đoạn ban đầu đòi hỏi chúng phải có độ cứng thấp, độ đàn hồi cao và dây lý tưởng để sử dụng trong giai đoạn điều trị này là dây cung Niti. Để thực hiện tốt mục tiêu căn chỉnh răng đều với cung hàm, loại kích thước dây cung niềng răng bác sĩ thường sử dụng sẽ là 0.014 và 0.016.

2.2. Giai đoạn đóng khoảng trong niềng răng

Giai đoạn quan trọng nhất chỉnh nha, lúc này bệnh nhân sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt của mình bằng cách sử dụng dây cung Stainless Steel (dây thép không gỉ) để mở không không gian sau, chỉnh răng phía trước và điều chỉnh sự chênh lệch giữa hai hàm. Thời gian điều trị từ khoảng 4 – 8 tháng, thường sử dụng dây cung kích thước 0.016 x 0.025 và 0.019 x 0.025.

2.3. Giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì

Nếu hai giai đoạn trên tiến triển tốt thì ở giai đoạn hoàn thiện này chỉ mất khoảng 2 – 8 tuần chỉnh khớp cắn. Dây cung niềng răng Niti kích cỡ 0.019 x 0.025 thường được bác sĩ sử dụng trong giai đoạn này, giúp điều chỉnh và duy trì khớp cắn ổn định.

Dây cung niềng răng (Archwire) thường được chế tạo từ một số hợp kim, phổ biến nhất là thép không gỉ, hợp kim niken – titan (NiTi) và hợp kim Titan – Beta. Từ thành phần chế tạo, có thể kể đến 5 loại dây cung trong niềng răng với kích thước khác nhau. Cụ thể như sau:

3.1. Dây cung chỉnh nha hợp kim kim loại quý

Các kim loại quý như vàng, bạch kim, bạc được sử dụng trong ngành nha khoa từ năm 1887 bởi nhà khoa học Edward Angle. Đây là loại dây cung có khả năng chống ăn mòn tốt, có độ dẻo và độ đàn hồi cao, nhược điểm là chi phí lớn. Thành phần chính của dây làm bằng kim loại quý sẽ là Vàng (55% – 65%), Bạch kim (5 – 10%), Palladi (5 – 10%), Đồng(11 – 18%) và Niken (1 – 2%).

3.2. Dây cung Stainless Steel (thép không gỉ)

Dây cung chỉnh nha thép không gỉ được ra tung ra thị trường vào năm 1929, đây là vật liệu đầu tiên dùng để thay thế việc dây cung hợp kim quý trong chỉnh nha. Hợp kim thép có chi phí rẻ hơn rất nhiều so với kim loại quý. Chúng cũng có độ cứng, chống ăn mòn và độ dẻo cao nên dễ dàng chế tạo các dụng cụ chỉnh nha phức tạp. Các hợp kim thép không gỉ thuộc loại austenitic “18-8” có chứa Chromium (17 – 25%) và Niken (8 – 25%) và Carbon (1 – 2%).

3.3. Dây cung niềng răng Cobalt – Chromium

Trong những năm 1950, dây cung hợp kim cobalt-chromium bắt đầu được sử dụng trong chỉnh nha với thành phần bao gồm coban (40%), crom (20%), sắt (16%) và niken (15%). Loại dây này có lực kéo mạnh nhưng độ cứng tương đối yếu, nên không thể điều trị các ca chỉnh nha phức tạp. Vì vậy, dây cung chỉnh nha Cobalt – Chromium ít được sử dụng trong điều trị ngày nay.

3.4. Dây cung Niken – titan (Niti)

Loại dây cung này được nghiên cứu và phát triển bởi nhà khoa học William F.Buehler vào năm 1960. Kể từ khi được giới thiệu ra thị trường cho tới nay, dây cung niềng răng Niti vẫn là loại hợp kim được sử dụng phổ biến nhất trong hầu hết các loại niềng răng mắc cài. Với thành phần bao gồm 55% Niken và 45% Titanium, có độ cứng thấp, siêu dẻo, độ đàn hồi cao.

3.5. Dây cung Titan – Beta (TMA)

Dây cung niềng răng này với thành phần bao gồm Titanium (79%), Molypden (11%), Zirconium (6%) và Tin (4%). Hợp kim này được biết đến với tên thương mại là hợp kim TMA hoặc Titanium – Molybdenum. Đây là một loại dây cung có thể tăng giảm chiều dài trong quá trình điều trị cho bệnh nhân, mang lại hiệu quả tương đối tốt trong chỉnh nha.