Đo đường máu mao mạch: Chỉ định và chống chỉ định

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Văn Dương - Bác sĩ Tim mạch can thiệp - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Bệnh đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hóa đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa trên thế giới cũng như ở Việt Nam. Đo đường máu mao mạch là một kỹ thuật nhằm giúp theo dõi đường máu trong quá trình điều trị.

Đo đường máu mao mạch là một kỹ thuật đơn giản, dễ áp dụng trong việc theo dõi điều trị bệnh đái tháo đường.

Đo đường máu mao mạch cũng đòi hỏi phải tuân thủ một số quy trình kỹ thuật cơ bản, nhằm giúp cho kết quả được chính xác. Thời gian đo đường máu mao mạch thường đo trước các bữa ăn và sau các bữa ăn 1 hoặc 2 giờ.

Các bước đo đường máu mao mạch bao gồm:

• Bước 1: Điều dưỡng rửa tay, đội mũ, đeo khẩu trang.
• Bước 2: Lắp kim vào bút chích máu. Tùy thuộc vào độ dày của da người bệnh để chỉnh độ sâu bút chích máu.
• Bước 3: Lấy que thử đường máu ra khỏi hộp, sau đó đậy nắp hộp lại ngay.
• Bước 4: Đưa que thử đường máu vào máy để máy tự khởi động, hoặc và bật máy thử đường máu lên, đối chiếu code hiện trên máy có trùng với code của que thử không. Nếu không trùng phải chỉnh lại cho đúng, cho đến khi trên máy có hiển thị giọt máu nhấp nháy.
• Bước 5: Điều dưỡng cầm tay người bệnh, dồn máy từ gốc ngón tay lên đầu ngón tay bằng cách vuốt nhẹ một trong bốn ngón, ngón 2, 3, 4, 5. Đặt đầu bút chích máu vào mép ngoài cạnh đầu ngón, sau đó bấm bút chích máu. Tùy theo từng loại máy mà lấy ít hay nhiều máu, nặn nhẹ để lấy đủ giọt máu
• Bước 6: Tùy từng loại máy lấy máu ở ngoài hay loại mao dẫn. Nếu lấy máu ngoài cần thấm máu vào giấy thử rồi cắm vào máy. Trong trường hợp lấy máu mao dẫn để cạnh để que thử hút máu.
• Bước 7: Lấy bông khô lau sạch máu trên tay người bệnh. Lưu ý với những bệnh nhân có rối loạn đông máu, cần giữ chặt tại vị trí chích máu lâu, để máu cầm lại.
• Bước 8: Đợi máy hiện kết quả (từ 5- 45 giây), đọc kết quả, thông báo kết quả cho người bệnh, dặn dò người bệnh những điều cần thiết như ăn ngay nếu đường máu thấp...
• Bước 9: Bỏ ngay que thử và kim trong bút đã sử dụng vào hộp đựng rác thải y tế phù hợp.
• Bước 10: Thu dọn dụng cụ, rửa tay.

Đo đường máu mao mạch thường được chỉ định trong trường hợp người bệnh đang theo dõi và điều trị bệnh đái tháo đường.

Số lần đo đường máu mao mạch trong ngày, trong tuần cũng như các thời điểm đo sẽ được bác sĩ kiểm tra dựa trên tình trạng bệnh và nhu cầu bệnh lý của người bệnh.

• Những bệnh nhân đang điều trị đái tháo đường bằng insulin hoặc các thuốc kiểm soát đường máu đường uống, phụ nữ có thai được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ có thể thử một đến nhiều lần trong ngày
• Trong những trường hợp đang sử dụng thuốc kiểm soát đường huyết trong tình trạng ổn định có thể thử đường máu 2 đến 3 lần trong tuần vào trước và sau các giờ ăn, và trước khi đi ngủ.
• Ngoài ra, bệnh nhân có thể thử đường máu bất kỳ khi nào trong người cảm thấy có những triệu chứng bất thường bao gồm: đói, tiểu nhiều, khát nhiều, bủn rủn chân tay, trước và sau khi luyện tập thể lực vã mồ hôi nhiều.

Việc đo đường máu mao mạch không có chống chỉ định tuyệt đối.

Tuy nhiên, một số lỗi có thể gặp làm kết quả sai lệch, do đó trong quá trình đo đường máu mao mạch cần chú ý:

• Ngón tay bị ướt do cồn làm loãng và không tạo được giọt máu
• Không chỉnh code máy cho phù hợp với que thử
• Que thử đường máu bị ẩm hoặc hết hạn sử dụng
• Khi lấy máu, giọt máu không đủ có thể dẫn tới kết quả không chính xác hoặc que thử bị hỏng.

Hiện nay bệnh đái tháo đường đang có tốc độ phát triển nhanh chóng trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Đái tháo đường là một bệnh rối loạn chuyển hóa gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, việc theo dõi và điều trị là rất cần thiết. Một trong số phương pháp theo dõi đơn giản nhất là đo đường máu mao mạch. Đo đường máu mao mạch giúp theo dõi đường huyết người bệnh điều trị đái tháo đường, và góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh.

XEM THÊM:

• Rối loạn đông máu là gì? Các chỉ số rối loạn đông máu
• Đông máu là gì? Khi nào cần làm xét nghiệm đông máu?
• Tiểu đường thai kỳ: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị