Gây mê mask thanh quản mổ nội soi phá nang màng nhện dịch não tủy

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tạ Quang Hùng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ đã có trên 10 năm kinh nghiệm trong giảng dạy và thực hành trong lĩnh vực Gây mê hồi sức.

Nang màng nhện dịch não tủy là u lành tính, chiếm tỷ lệ khoảng 1% các tổn thương nội sọ. Gây mê mask thanh quản là kỹ thuật gây mê được sử dụng trong mổ nội soi phá nang màng nhện dịch não tủy.

Nang dưới nhện là tổn thương dạng nang chứa dịch não tủy, chủ yếu do bẩm sinh. Đây là những tổn thương bẩm sinh xuất phát trong quá trình phát triển.

U nang màng nhện thường là những u lành tính và chiếm khoảng 1% các tổn thương nội sọ. Tỷ lệ mắc nang màng nhện dịch não tủy ở nam cao gấp 2-3 lần so với phụ nữ.

Với u nang màng nhện nhỏ và không có triệu chứng sẽ được điều trị bảo tồn. Nếu có triệu chứng lâm sàng xác định được nguyên nhân xuất phát từ nang hoặc nang quá lớn chèn ép nhiều vào cấu trúc não thì cần can thiệp phẫu thuật.

Một số phương pháp điều trị được áp dụng hiện nay là: Chọc hút nang bằng kim nhỏ, phẫu thuật mở thông nang vào các khoang chứa dịch não tủy bình thường, đạt Shunt dẫn lưu vào khoang phúc mạc trong ổ bụng.

2.1 Chỉ định phẫu thuật nội soi

Chỉ định phẫu thuật nội soi đối với các loại nang màng nhện sau:

• Nang dịch màng nhện vùng hố yên
• Nang dịch màng nhện vùng góc cầu tiểu não
• Nang dịch màng nhện vùng lỗ chẩm (vùng bể lớn)
• Nang dịch màng nhện cạnh não thất
• Nang dịch màng nhện vùng thái dương.

2.2 Chống chỉ định phẫu thuật nội soi

Không có chống chỉ định đối với phương pháp nội soi trong điều trị nang dịch mạng nhện. Phương pháp nội soi này sẽ thành công khoảng 50% đối với những nang màng nhện vùng thái dương và thành công 95% đối với những nang dịch màng nhện vùng hố yên.

Gây mê mask thanh quản là kỹ thuật gây mê toàn thân có đặt mask thanh quản với mục đích kiểm soát hô hấp trong suốt cuộc phẫu thuật.

Chỉ định gây mê mask thanh quản trong trường hợp:

• Lựa chọn khi đặt nội khí quản khó, đặc biệt khó thông khí hoặc không thông khí được.
• Kiểm soát đường thở và hô hấp trong gây mê toàn thân cho một số phẫu thuật
• Kiểm soát đường thở và hô hấp tạm thời trong cấp cứu.

Chống chỉ định trong trường hợp:

• Dạ dày đầy
• Tổn thương hàm mặt phức tạp do chấn thương hoặc nhiễm trùng
• Không đủ phương tiện gây mê, hồi sức.

Các bước tiến hành gồm có:

Bước 1: Tư thế nằm ngửa, thở oxy 100% 3-6 l/phút trước khởi mê ít nhất 5 phút.

Bước 2: Lắp máy theo dõi

Bước 3: Thiết lập đường truyền có hiệu quả.

Bước 4: Tiền mê (nếu cần)

Bước 5: Khởi mê

Bước 6: Thực hiện kỹ thuật đặt mask thanh quản

• Đặt đầu người bệnh ở tư thế trung gian hoặc hơi ngửa
• Cầm mask thanh quản như cầm bút, ngón tay trỏ đặt vào chỗ nối giữa mask thanh quản và phần ống
• Một tay mở miệng người bệnh
• Tay kia đưa mask thanh quản qua các cung răng vào gốc lưỡi, tỳ mặt sau mask vào khẩu cái cứng, đẩy mask trượt dọc theo khẩu cái cứng để vào vùng hạ hầu
• Dừng lại khi gặp lực cản
• Bơm cuff theo đúng thể tích được hướng dẫn trên mask thanh quản.
• Kiểm tra độ kín của mask thanh quản (không có dò khí, thông khí dễ dàng)
• Kiểm tra vị trí đúng của mask thanh quản bằng nghe phổi và kết quả EtCO2
• Cố định bằng băng dính.

Bước 7: Duy trì mê

• Duy trì mê bằng thuốc mê tĩnh mạch hoặc thuốc mê bốc hơi, thuốc giảm đau thuốc giãn cơ (nếu cần).
• Kiểm soát hô hấp bằng máy hoặc bóp tay.
• Theo dõi độ sâu của gây mê dựa vào nhịp tim, huyết áp, vã mồ hôi, chảy nước mắt (PRST); MAC, BIS và Entropy (nếu có)...
• Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn: nhịp tim, huyết áp, SpO2, EtCO2, thân nhiệt.
• Đề phòng sai vị trí, tụt, gập, tắc mask thanh quản.

Tiêu chuẩn rút mask thanh quản

• Người bệnh tỉnh, làm theo lệnh.
• Nâng đầu trên 5 giây, TOF >0,9 (nếu sử dụng thuốc giãn cơ).
• Tự thở đều, tần số thở trong giới hạn bình thường.
• Mạch, huyết áp ổn định.
• Thân nhiệt > 350 C.
• Không có biến chứng của gây mê và phẫu thuật.