Gây mê nội khí quản phẫu thuật lỗ tiểu lệch thấp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Xuân Tịnh - Bác sĩ Gây mê - Hồi sức - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc. Bác sĩ Nguyễn Xuân Tịnh đã có hơn 18 năm kinh nghiệm học tập và làm việc trong lĩnh vực Gây mê – Hồi sức.

Lỗ tiểu lệch thấp là một trong những dị tật bẩm ở dương vật thường gặp đối với các bé trai. Dị tật có thể gây vô sinh và ảnh hưởng đến việc quan hệ sau này. Vì vậy, trẻ cần được điều trị lỗ tiểu lệch thấp sớm, với các trường hợp nặng cần phẫu thuật lỗ tiểu lệch thấp có gây mê nội khí quản để chỉnh sửa.

Trẻ bị tật lỗ tiểu thấp thường có các thương tổn chính bao gồm: Miệng niệu đạo của trẻ nằm lệch thấp hơn vị trí bình thường so với đỉnh quy đầu từ rãnh dương vật cho tới tầng sinh môn và bị thiếu da ở mặt bụng dương vật cũng như dương vật cong ở các mức độ tùy thuộc thương tổn.

Các thể dị tật lỗ tiểu lệch thấp thường gặp bao gồm:

• Thể trước (thể nhẹ): Lỗ tiểu của bé trai nằm đoạn ở quy đầu hoặc rãnh quy đầu, thể này chiếm 50%
• Thể giữa (thể trung bình): Lỗ tiểu của bệnh nhân nằm đoạn 1/3 trước cũng như 1/3 giữa của dương vật, loại này chiếm 30%
• Thể gần (thể nặng): Lỗ tiểu của người bệnh nằm đoạn 1/3 sau dương vật, bìu và tầng sinh môn trẻ, thể này chiếm 20%.

Lỗ tiểu thấp là một trong những dị tật bẩm sinh thường gặp ở dương vật với tỷ lệ ước tính là 3.2/1000 bé trai, nghĩa là xấp xỉ 1/300 trẻ em nam bị tật lỗ tiểu lệch thấp.

2.1 Đa gen

Nguyên nhân gây ra lỗ tiểu thấp đến nay được cho là đa gen bởi tỷ lệ bị dị tật này mang tính gia đình cao. Dị tật có khuynh hướng gia đình với 8% trẻ nam bị lỗ tiểu thấp có cha cũng từng bị lỗ tiểu thấp và 14% số anh em trai ruột của bệnh nhân có lỗ tiểu thấp. Nếu trong gia đình có 2 thành viên bị lỗ tiểu thấp thì nguy cơ trẻ sinh ra bị lỗ tiểu thấp lên đến 21%.

2.2 Yếu tố môi trường và nội tiết

Yếu tố môi trường và nội tiết cũng được cho là có liên quan đến dị tật này. Các yếu tố môi trường có thể dẫn đến dị tật bao gồm: Ảnh hưởng từ thuốc trừ sâu và estrogen.

2.3 Các yếu tố khác

Ngoài những yếu tố kể trên thì một số yếu tố khác cũng gây ra dị tật lỗ tiểu lệch thấp là:

• Tình trạng thiếu các yếu tố giúp phát triển thượng bì da trên vùng bụng dương vật của bệnh nhân.
• Bệnh nhân có khiếm khuyết về mạch máu, không có động mạch nuôi niệu đạo đoạn xa trong lỗ tiểu.
• Yếu tố men (enzym).
• Thụ tinh trong ống nghiệm cũng góp phần gia tăng tỷ lệ lỗ tiểu thấp ở trẻ.

Trong điều trị lỗ tiểu lệch thấp thì bệnh nhân sẽ cần phẫu thuật để chỉnh sửa dị tật. Độ tuổi thích hợp nhất để thực hiện phẫu thuật lỗ tiểu lệch thấp là từ 3 tới 6 tháng tuổi cho đến trước khi trẻ được 18 tháng.

Lí do nên cho bé mổ trước 18 tháng tuổi là vì mục đích khi lớn lên trẻ sẽ không nhớ những gì đã xảy ra trước tuổi đó, giúp bé tránh mặc cảm về sau. Hơn nữa, trong độ tuổi này phẫu thuật dị tật lỗ tiểu lệch thấp cũng sẽ có tỷ lệ thành công cao hơn so với mổ trễ.

Tuy nhiên, với các trường hợp đặc biệt như trẻ có dương vật nhỏ thì sẽ mổ trễ hơn. Thời điểm phẫu thuật là khi nào trong những trường hợp đặc biệt này sẽ do bác sĩ chuyên khoa quyết định.

Việc điều trị lỗ tiểu lệch thấp sẽ tùy thuộc vào mức độ dị tật mà sử dụng các thủ thuật hay phải thực hiện phẫu thuật.

Với một số trường hợp bị dị tật lỗ tiểu thấp rất nhỏ thì đôi khi chỉ cần thủ thuật đơn giản. Còn với những trường hợp bị dị tật lỗ tiểu lệch thấp ở vị trí quá xa với đầu dương vật kèm theo dương vật bị biến dạng nặng thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật khi trẻ ở trong độ tuổi từ 6 đến dưới 15 tháng tuổi.

• Hôm trước phẫu thuật, trẻ thường sẽ được yêu cầu không uống cũng như ăn bất cứ thứ gì từ sau nửa đêm của đêm trước khi phẫu thuật hay ít nhất từ 6 đến 8 giờ trước khi thực hiện phẫu thuật. Trường hợp trẻ phải uống thuốc thì cần có ý kiến của bác sĩ cũng như trẻ chỉ được uống thuốc với một ngụm nước nhỏ.
• Khi ca phẫu thuật bắt đầu thì bé sẽ được gây mê toàn thân. Việc gây mê nội khí quản sẽ được thực hiện để kiểm soát hô hấp của bệnh nhân trong suốt cuộc phẫu thuật cũng như hồi sức sau phẫu thuật.
• Với những trường hợp khiếm khuyết ở mức độ nhẹ thì bác sĩ sẽ phẫu thuật lỗ tiểu lệch thấp và tạo hình một thì. Bác sĩ sẽ sử dụng một mảnh nhỏ bao quy đầu hay mô ở một vị trí khác tạo ra một ống để tăng chiều dài của niệu đạo cho trẻ.
• Trong khi thực hiện phẫu thuật thì bác sĩ sẽ đặt ống thông vào niệu đạo của trẻ. Ống thông này có thể được khâu hay gắn chặt vào đầu dương vật trẻ. Sau khi thực hiện phẫu thuật từ một đến hai tuần thì ống thông sẽ được rút bỏ khi mà vết thương trong tạo hình lỗ tiểu mới của trẻ đã lành.