Gây tê đám rối thần kinh cánh tay đường nách

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tạ Quang Hùng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Đám rối thần kinh cánh tay là một bộ phận khá là phức tạp và có nhiều cách để gây tê khác nhau. Trong đó cách gây tê đám rối thần kinh cánh tay đường nách là đơn giản và có xác suất thành công cao nhất.

Đám rối thần kinh cánh tay có vị trí bắt đầu từ các rễ thần kinh cổ C5, C6, C7, C8. Đôi khi chúng còn bao gồm các nhánh nối từ C4 hoặc D1, D2. Các rễ thần kinh này thường hợp lại thành 3 thân nhất. Trước khi vào tới hõm nách, các dây thần kinh mũ và dây thần kinh cơ bì sẽ tách ra khỏi đám rối.

Đám rối thần kinh cánh tay là một bộ phận khá phức tạp nên công việc gây tê các dây thần kinh này thường rất khó khăn và đòi hỏi người thực hiện phải có kỹ năng tốt.

Khi gây tê đám rối thần kinh cánh tay, người thực hiện cần sử dụng một thể tích thuốc tê lớn vì thể tích khoang này khá rộng. Bên cạnh đó, người thực hiện cũng cần lưu ý những điểm sau khi tiến hành gây tê đám rối thần kinh cánh tay:

• Phần trên và phía trong đám rối thần kinh cánh tay là các lỗ chia sát với tuỷ sống nên khi gây tê theo đường giữa các cơ bậc thang có thể chọc vào tủy sống. Điều này sẽ gây ra biến chứng tê tuỷ sống toàn bộ.
• Ở bên dưới đám rối thần kinh cánh tay có đỉnh màng phổi nên khi tiến hành kỹ thuật gây tê đường trên xương đòn sẽ rất dễ chọc phải màng phổi và gây tổn thương.

3.1 Chỉ định ngoại khoa

• Sử dụng trong các cuộc phẫu thuật nằm ở chi trên và các bệnh nhân có chống chỉ định gây mê toàn thân.
• Hoặc sử dụng trong các ca phẫu thuật từ khuỷu tay xuống dưới bàn tay.

3.2 Chỉ định nội khoa

• Điều trị đau ở các mỏm cụt, đau do bị bệnh viêm dây thần kinh (zona).
• Đau ở tay do tập luyện.
• Các trường hợp bệnh nhân thiếu máu ở chi trên gây đau.

3.3 Chỉ định chọn lựa kỹ thuật theo vị trí mổ

• Gây tê theo đường nách: áp dụng cho các ca phẫu thuật từ khuỷu tay đến bàn tay và có gây tê thêm dây thần kinh cơ bì, bì cánh tay.
• Gây tê đường trên xương đòn/dưới xương đòn: áp dụng cho các ca phẫu thuật ở 1/3 dưới cánh tay trở xuống bàn tay.
• Gây tê đường giữa các cơ bậc thang: áp dụng cho các ca phẫu thuật ở vùng vai trở xuống bàn tay.

Bác sĩ cần cân nhắc việc gây tê đám rối thần kinh cánh tay đường nách trong các trường hợp sau đây:

• Bệnh nhân có tổn thương thần kinh ngoại vi, thần kinh trung ương của chi trên từ trước.
• Xuất hiện tình trạng nhiễm trùng đông máu hoặc đang sử dụng các thuốc chống đông.
• Trường hợp bệnh nhân, kỹ thuật viên không đồng ý kỹ thuật hoặc bệnh nhân không hợp tác với thầy thuốc.
• Chống chỉ định tương đối với các bệnh nhân có rối loạn dẫn truyền nhĩ thất, loạn nhịp tim.
• Các bệnh nhân suy gan tránh dùng thuốc tê nhóm ester.
• Các bệnh nhân có tiền sử đái porphyrin, sốt cao ác tính tránh dùng thuốc tê nhóm amid.

Gây tê bằng đường nách là một trong số các phương pháp gây tê đám rối thần kinh cánh tay. Chúng thường được sử dụng trong các ca phẫu thuật từ khuỷu tay đến bàn tay. Sau đây là các bước cụ thể để tiến hành kỹ thuật gây tê đám rối thần kinh cánh tay đường nách:

Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ

• Khay bơm tiêm vô trùng: bơm tiêm 20ml, 10ml, 5ml kim tiêm các cỡ để tiêm bắp cơ hoặc tiêm tĩnh mạch.
• Găng tay vô trùng 1 đôi.
• Kim gây tê loại 22-23G ngắn 3cm.
• Bông cầu cồn iốt, cồn 70 độ.
• Panh sát trùng 2 chiếc.

Bước 2: Chuẩn bị thuốc gây tê

• Adrenalin loại 1mg trong 1ml của xí nghiệp Dược phẩm trung ương.
• Lidocain 2% không có sẵn Adrenalin của xí nghiệp Dược phẩm trung ương.
• Lidocain 2% loại có sẵn Adrenalin 1/100.000 của Mỹ.
• Pha với nước cất thành dung dịch 1,5% cho người lớn; 1% cho người già yếu, Adrenalin 1/125.000.
• Liều lượng: 6mg/kg (cho người lớn khỏe mạnh); 5mg/kg (cho người già yếu trên 60 tuổi)

Bước 3: Tiến hành kỹ thuật

• Bệnh nhân nằm với tư thế ngửa, đầu quay sang bên đối diện cánh tay đang tiến hành gây tê. Ngửa đầu tạo ra một góc tù so với thân, cẳng tay sấp và quay ra ngoài, mu tay đặt xuống phía bàn mổ.
• Đặt garo ở dưới chỗ định gây tê.
• Người gây tê tiến hành sờ vào động mạch cánh tay để xác định vị trí của động mạch bằng ngón tay 2 và 3 của bàn tay trái.
• Kim gây tê sẽ chọc thẳng từ ngoài da vào động mạch. Bạn cần chọc qua bao cân thần kinh và mạch máu. Khi có cảm giác “sựt” thì kim đã đi vào trong bao mạch thần kinh.
• Khi kim đập theo nhịp động mạch hoặc bệnh nhân có dị cảm chọc vào dây thần kinh cũng là dấu hiệu khác để người gây tê có thể chắc chắn nhất đầu kim đã nằm trong đám rối thần kinh cánh tay. Lúc này, bạn đã có thể bơm thuốc tê.
• Để thêm phần chắc chắn thì bạn cũng có thể sử dụng máy kích thích thần kinh để biết vị trí chính xác nhất.
• Trước và trong khi bơm thuốc tê, người gây tê cần phải chắc chắn hút bơm tiêm để đảm bảo kiểm tra không thấy máu trào ra mới được bơm thuốc tê. Thao tác này giúp bạn có thể tránh bơm nhầm vào động mạch.
• Thể tích thuốc cần dùng là 40-50ml mới đủ gây tê.

Phương pháp gây tê đám rối thần kinh cánh tay đường nách có tỉ lệ thành công là khá cao và ít biến chứng kèm theo. Vì vậy chúng được các bác sĩ sử dụng nhiều nhất.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

Thạc sĩ. Bác sĩ Tạ Quang Hùng đã có trên 10 năm kinh nghiệm trong giảng dạy và thực hành trong lĩnh vực Gây mê hồi sức. Hiện tại, đang là bác sĩ Gây mê hồi sức, khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline để được hỗ trợ.