Gây tê tủy sống phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Tô Văn Thái - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác sĩ Thái đã có hơn 34 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực gây mê - hồi sức cấp cứu.

Phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn là một phẫu thuật khá phức tạp đòi hỏi bác sĩ phẫu thuật phải có kinh nghiệm, hiểu biết về giải phẫu thẩm mỹ vùng âm đạo. Khi thực hiện phẫu thuật, người bệnh không cần gây mê, mà chỉ cần gây tê tủy sống.

Phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn đang là giải pháp cho những chị em phụ nữ muốn cải thiện tình trạng âm đạo giãn rộng, làm đẹp vùng kín. Âm đạo giãn rộng khiến nhiều phụ nữ tự ti trong quan hệ vợ chồng; sai lệch cấu trúc do phục hồi sau chửa đẻ, phẫu thuật vùng tầng sinh môn, sa tử cung....

Phụ nữ sau sinh muốn thu nhỏ âm đạo có thể lựa chọn các loại phẫu thuật như:

• Tạo hình môi bé giúp làm giảm hoặc thay đổi hình dáng các môi bé
• Tạo hình thu nhỏ âm đạo giúp cải thiện độ rộng âm đạo tạo ra một âm đạo săn chắc và độ co thắt tốt.
• Tạo hình màng trinh nhằm tái tạo lại màng trinh như thời còn con gái

Phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn là một phẫu thuật phức tạp, nhưng không cần dùng đến phương pháp gây mê. Do vậy, gây tê tủy sống được áp dụng phổ biến cho phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn.

Gây tê tủy sống là kỹ thuật gây tê vùng được thực hiện bằng cách tiêm thuốc tê vào khoang dưới nhện nhằm ức chế tạm thời dẫn truyền thần kinh theo phân đoạn qua các rễ thần kinh nhằm đáp ứng yêu cầu vô cảm để phẫu thuật và giảm đau sau phẫu thuật tạo hình âm đạo, tầng sinh môn

Chống chỉ định thực hiện gây tê tủy sống phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn các trường hợp sau:

• Phụ nữ từ chối thực hiện phương pháp này
• Phụ nữ đang trong kỳ kinh nguyệt

• Dị ứng thuốc tê
• Viêm nhiễm vùng chọc kim gây tê
• Thiếu khối lượng tuần hoàn chưa bù đủ, sốc
• Dừng các thuốc chống đông chưa đủ thời gian
• Suy tim nặng mất bù
• Hẹp van hai lá khít, van động mạch chủ khít, ...

Về phía bệnh viện: Để thực hiện gây tê tủy sống phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn, ekip phẫu thuật cần bác sĩ, điều dưỡng viên chuyên khoa gây mê hồi sức. Đồng thời, các phương tiện, dụng cụ cần chuẩn bị đầy đủ. Cụ thể:

• Phương tiện hồi sức: nguồn oxy, bóng Ambu, mask, các phương tiện đặt nội khí quản, máy mê kèm thở, máy sốc điện, máy hút, ... luôn sẵn sàng.
• Thuốc hồi sức tuần hoàn: dịch truyền, thuốc: ephedrin, adrenalin...
• Thuốc chống co giật: họ barbituric, benzodiazepin, giãn cơ, intralipid 10-20%...
• Phương tiện theo dõi thường quy: điện tim, huyết áp, bão hòa oxy, nhịp thở.
• Bơm kim tiêm các cỡ, găng tay, gạc vô trùng, pince, cồn sát trùng, khăn lỗ vô trùng...
• Kim gây tê tủy sống 25G hoặc 27G.
• Thuốc tê: bupivacain, levobupivacain, ... có thể phối hợp với thuốc họ morphin, clonidin, ... Liều dùng dựa vào trọng lượng, chiều cao và thể trạng của cơ thể người bệnh; giảm liều đối với người > 60 tuổi, thiếu máu, có thai.

Về phía người bệnh:

• Người bệnh được bác sĩ chuyên khoa thăm khám đánh giá thể trạng chung trước phẫu thuật
• Người bệnh sẽ được chỉ định một số xét nghiệm thường quy trước mổ và sẽ được khám bởi bác sĩ gây mê.
• Không sử dụng các thuốc chứa aspirin trước phẫu thuật 10 ngày.
• Cần nhịn ăn 6 giờ trước phẫu thuật.
• Thời điểm phẫu thuật lí tưởng là sau sạch kinh nguyệt 3-5 ngày và bệnh nhân được đặt thuốc ngay sau sạch kinh.
• Người bệnh được hướng dẫn vệ sinh vùng gây tê để tránh viêm nhiễm. Trong trường hợp, người bệnh bị kích động, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc an thần từ hôm trước mổ.

Đồng thời, hồ sơ bệnh án của người bệnh theo quy định của Bộ y tế.

• Dự phòng hạ huyết áp: Đặt đường truyền tĩnh mạch cho bệnh nhân nhằm dự phòng hạ huyết áp có hiệu quả và bù dịch Natrichlorid 0,9% từ 5-10 ml/kg (đối với người lớn).
• Người bệnh ở tư thế ngồi hoặc nằm, thường là tư thế nằm nghiêng.
• Nếu ở tư thế nằm, cho người bệnh nằm nghiêng cong lưng, hai đầu gối áp sát vào bụng cằm tì vào ngực. Còn nếu ở tư thế ngồi, người bệnh ngồi cong lưng, đầu cúi, cằm tì vào ngực, chân duỗi trên mặt bàn mổ hoặc bàn chân đặt trên ghế.
• Người thực hiện gây tê tủy sống cần đội mũ, đeo khẩu trang, rửa tay, mặc áo, đi găng vô khuẩn và sát trùng vùng chọc kim ở bệnh nhân 3 lần.

Bước 1: Bác sĩ sẽ thực hiện gây tê tủy sống theo đường giữa (chọc vào khe giữa 2 đốt sống, vị trí L2-L3, L3-L4) hoặc đường bên (chọc cách đường giữa 1-2cm, hướng kim vào đường giữa, lên trên, ra trước).

Hướng mặt vát của kim gây tê song song với cột sống người bệnh và chọc kim cho đến khi đạt được cảm giác mất sức cản do kim đi qua màng cứng. Cuối cùng, kiểm tra nếu có dịch não tuỷ chảy ra, quay mũi vát của kim về phía đầu người bệnh và bơm thuốc tê.

Bước 2: Tiêm thuốc tê bupivacain, levobupivacain... có thể phối hợp với thuốc họ morphin (morphin từ 100-300 mcg; fentanyl 25-50 mcg, sufentanil 2,5-5 mcg...). Liều dùng dựa vào tuổi, trọng lượng, chiều cao và thể trạng của cơ thể: bupivacain liều từ 3-12mg; levobupivacain từ 5-12mg, giảm liều đối với người > 60 tuổi, thiếu máu, có thai, ...

Sau phẫu thuật, người bệnh cần theo dõi hô hấp, mạch, huyết áp, nhiệt độ đến khi ổn định theo hướng dẫn của bác sỹ. Tuy vậy, Người bệnh cần chú ý chăm sóc sau phẫu thuật:

• Giữ vệ sinh tuyệt đối vùng cắt, khâu đề phòng nhiễm khuẩn bằng nước muối sinh lý, betadin sinh dục mỗi ngày
• Uống thuốc kháng sinh, giảm đau
• Cắt chỉ sau phẫu thuật 7 ngày
• Tránh quan hệ tình dục trong vòng 1 tháng kể từ ngày phẫu thuật
• Tránh hoạt động mạnh

Cũng giống như bất cứ phương pháp điều trị nào trong y học, bệnh nhân gây tê tủy sống phẫu thuật tạo hình âm đạo và tầng sinh môn có thể gặp phải một số tai biến không mong muốn. Dưới đây là một số cách xử trí tương đương với tai biến mà người bệnh có thể gặp phải:

• Khi người bệnh dị ứng, sốc phản vệ với thuốc tê cần dừng sử dụng thuốc tê; sử dụng phác đồ chống sốc phản vệ theo Bộ y tế
• Cần dừng sử dụng thuốc an thần chống co giật, cấp cứu hồi sức hô hấp, tuần hoàn, truyền intralipid khi bệnh nhân có dấu hiệu bị ngộ độc thuốc tê
• Hạ huyết áp, mạch chậm nên điều trị bằng thuốc co mạch và bù dịch.
• Đau đầu: nằm bất động, bù đủ dịch, sử dụng thuốc giảm đau, vá màng cứng bằng máu tự thân (Blood Patch).
• Sử dụng thuốc chống nôn khi bệnh nhân cảm thấy buồn nôn và nôn, đồng thời luôn kiểm soát huyết áp
• Bí tiểu: chườm ấm, đặt ống thông bàng quang nếu cần.
• Gây tê tủy sống toàn bộ: cấp cứu hồi sức hô hấp, tuần hoàn.
• Các biến chứng khác: tụ máu quanh tủy, tổn thương tủy, hội chứng đuôi ngựa, viêm màng não tủy. Cần hội chẩn và thăm dò thêm để xác định tổn thương.
• Gây tê thất bại phải chuyển phương pháp vô cảm khác.

Với mục tiêu mang đến cho người bệnh những kỹ thuật y khoa tiên tiến nhất trên thế giới, hạn chế biến chứng và rủi ro, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã triển khai áp dụng kỹ thuật gây tê mặt phẳng sống ESP. Đây là kỹ thuật giảm đau có thể thay thế hoàn toàn morphin giảm đau trong phẫu thuật tim hở và phẫu thuật lồng ngực ở cả người lớn và trẻ em với nhiều ưu điểm nổi bật:

• Giúp giảm đau toàn diện, không biến chứng, rút ngắn thời gian hồi sức tích cực, loại trừ nguy cơ đau sau mổ và đau mãn tính trên 96% bệnh nhân mổ tim.
• Không ảnh hưởng trực tiếp đến tủy sống và những cấu trúc giải phẫu của thần kinh
• An toàn hơn do thực hiện dưới hướng dẫn siêu âm
• Không có trường hợp phải thêm liều giảm đau morphin khi rạch da, cưa xương ức.
• Giảm đáng kể liều thuốc giảm đau Sufentanil trong mổ.
• Mức độ đau sau rút ống nội khí quản, khi vận động và khi rút ống dẫn lưu (VAS <3).
• Không có biến chứng tụ máu, tụt huyết áp hay tê quá mức, ức chế hô hấp, ngộ độc thuốc tê.